EĞLENCE VE SAĞLIK GÖRÜNÜMLERİ ARASINDA: TAŞRADA BİR YÜZME HAVUZU

Modern bir kentin inşasında önemli unsurlardan biri kentin uygarlık seviyesini gösteren ve modern sosyal yaşamın odak noktası olan su ile ilişkili mekanlardır. Çalışmada, Aydın Yüzme Havuzlarının dönemin kent kimliğindeki yeri temel soru olarak ele alınırken, modern bir kimlik inşası için önemsenen bu mekanların, hem kentteki konumu hem de kentteki anlamı irdelenmiştir. Bu doğrultuda, araştırmada konu edilen havuzun açık bir yüzme havuzu olması nedeniyle söz konusu tipe odaklarak, açık yüzme havuzlarının çok katmanlı olma durumunun üzerinden bir sorgulama oluşturulmuştur. Daha önce literatürde yer bulmamış ve bu yıl itibariyle tamamen yıkılmış olan Aydın Yüzme Havuzlarının, Cumhuriyet dönemi kültürünün bir parçası olarak görülen yeni su kültürünün ve su ile kurulan yeni ilişki biçiminin taşra kentindeki tezahürünün önemli bir bileşeni olduğu kanısına varılmıştır. Aydın Yüzme Havuzları, kent belleğinin önemli bir parçası olarak kent halkına modern bir deneyim ve modern bir mekan sunmuştur. Kapsamlı bir toplumsal reformu gerçekleştirebilmek için Anadolu’daki diğer kentlerin de modern toplumsal bir düzene erişmelerinin öncelenmesinin, incelenen havuz yapısında da belirgin bir biçimde okunabileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Aydın Yüzme Havuzları, Eğlence mekanları, Erken Cumhuriyet dönemi mimarlığı, Modern mimarlık, Sağlık

PDF

___

Alpagut, L. (2017). Ankara'daki spor mekanları üzerinden bir gençlik tahayyülü. Journal of International Social Research, 10(53), 921-932.
Anonim (1958). Turistik cephesi ile Aydın. Aydın Valiliği.
Anonim (1967). Aydın il yıllığı/1967. Ticaret Matbaacılık.
Atalay, Y.A. (2020, 16 Şubat). Pınarbaşı yüzme havuzları. 1950. [Gönderi]. Facebook. Erişim tarihi 19 Mayıs 2023 https://www.facebook.com/photo/?fbid=10220982542330903&set=gm.2098628556939437
Aydın. (2020, 9 Temmuz). Aydın yüzme havuzları. [Gönderi]. Facebook. Erişim 19 Mayıs 2023 https://www.facebook.com/efesi09/posts/2769479419819613/
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Tarih bölümü.(2015). Pınarbaşı havuzlari 1946. Gravür ve Kartpostallarla Aydın Tarihi. Erişim 19 Mayıs 2023 https://akademik.adu.edu.tr/bolum/fef/tarih/gallery.asp?gid=33
Aysever, E. (2009). Bir semti kendince yazmak. Heyamola Yayınları.
Başman, U. (1949). Beden terbiyesi köşesi. Mimarlık, 5-6, 38-39.
Bayraktar, A. N. (2016). Başkent Ankara’da cumhuriyet sonrası yaşanan büyük değişim: modern yaşam kurgusu ve modern mekânlar. Ankara Araştırmaları Dergisi, 4(1), 67-80.
Beyoğlu, S. (2012). Osmanlı deniz hamamları. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 5.
Binney, M. (1988). Architecture. In Taking the Plunge, the architecture of bathing (pp. 1-13). Save Britain's Heritage
Bozdoğan, S. (2008). Modernizmin ve ulusun inşası (T. Birkan Çev.). Metis yayınları.
Campbell, M. (2005). What tuberculosis did for modernism: the influence of a curative environment on modernist design and architecture. Medical history, 49(4), 463-488.
Doğu, N. (1944). Spor alanları. Mimarlık, 1.
Eldeş. I. Y. (2019). Sümerbank dokuma fabrikalarının dönüşümü (1935-2019): Kayseri, Ereğli, Nazilli, Bursa ve Malatya. [Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
Erdoğan, A. Ö. (2008). Şiir Taşrasını Sırtında Taşır. Yasak Meyve, 35, 53-55.
Femir, H. (1944).”Lido” yüzme havuzu. Arkitekt, 155-156 (11-12), 244-249.
Gordon, M. (2010). The Emergence of municipal baths: hygiene, war and recreation in the development of swimming facilities. Industrial Archaeology Review, 32(1), 35-45.
Gray, F. (2006). Designing the seaside: architecture, society and nature. Reaction books.
Gündüz, O. (2006). Cumhuriyet’ten 1980’li yıllara Karşıyaka’nın mimari kimliğine katkıda bulanan mimarlar, mühendisler ve inşaatçılar. Ege Mimarlık, 58(3), 28-35.
Hamiloğlu, C. (2022). Modernity and Leisure: The Construction of Florya Beach in Istanbul (1935-1960). Journal of Urban History, 48(6), 1261-1280.
İnan, B. E. (2020). Halit Femir’in (1910-1954) hayatı ve mimarlığı. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
Kayın, E. (2009). Merkez-Taşra İkilemindeki Anadolu Kentlerinde Kimlik Arayışı ve Cumhuriyet Dönemi Mimarlık Mirası. Mimarlık Dergisi, 346. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=360&RecID=2025
L’illusration de Orient. (1950). Aydın’da: spor faaliyetleri. L’illusration de Orient, Ege, özel sayı, 26-27-28.
Mimarlık (1945). Malatya spor alanı proje müsabakası jüri raporu, Mersin spor alanı proje müsabakası jüri raporu. Mimarlık, 4-5.
Pattee, J. A. (2010). A ceiling of blue: swimming pools, movie stars and manifest destiny. [Masters of Art, McGill University]. ProQuest Dissertations and Theses Global.
Pussard, H. (2007). Historicising the spaces of leisure: open-air swimming and the lido movement in England. World Leisure Journal, 49(4), 178-188.
Salt Araştırma, belge no AHANKA100
Salt Araştırma, belge no TFAMH0028
Salt Araştırma. Ülgen ailesi arşivi, belge no TASUH6867
Son Posta (1950, 28 Temmuz). Memleket haberleri. Son Posta, s.6. https://www.gastearsivi.com/gazete/son_posta/1950-07-28/6
Terret, T. (2004). Educative Pools: Water, School and Space in Twentieth-Century France. In P. Vertinsky, J. Bale (Eds.), Sites of Sport. Space, place and experience (pp. 39-56). Routledge.
Türkyılmaz, M. (2015). Ankara'da Havuzbaşları: 1923-1950. Ankara Araştırmaları Dergisi, 3(1), 105-136.
Uludağ, Z. (1998). The social construction of meaning in landscape architecture: a case study of Gençlik parkı in Ankara. [Doctoral Dissertation, Miidel East Technical University]. Ulusal Tez Merkezi.
Ulus. (1938, 25 Temmuz). Ankara’da yüzme yarışı. Ulus, s.7. https://www.gastearsivi.com/gazete/ulus/1938-07-25/7 Vakit. (1943, 23 Mayıs). Ortaköy’de yüzme havuzu dün açıldı. Vakit, s.2.
Worpole, K. (1997). The outdoor life -the creation of Volksparks and the lido movement. Landscape Design, 58, 23-25.
Worpole, K. (2000). Here comes the sun: architecture and public space in twentieth-century European culture. Reaktion books.
Yaman, R. (2020, 8 Kasım). Aydın havuzlar 1946. [Gönderi]. Facebook. Erişim tarihi 19 Mayıs 2023 https://www.facebook.com/photo/?fbid=10220982542330903&set=gm.2098628556939437
Zartar, B. (1936). Yüzme havuzu projesi. Arkitekt, 63(3), 82-83.