Sebzelerde Aşılama: Tarihçesi, Kullanımı, Dünyadaki ve Türkiye´deki Gelişimi

Bitkisel üretimde aşılama yeni bir teknoloji olmayıp, tarihçesi çok eskiye dayanmaktadır. Aşılamanın tarihsel yazıtlarda M.Ö. 1500`lü yıllarda uzakdoğuda ağaçlar üzerinde yapıldığı ve bunu sanatsal anlamda kullandıkları bilinmektedir. Sebzelerde ilk olarak aşılama Kore ve Japonya`da 1920`li yıllarda karpuzun (Citrullus lanatus) su kabağı (Lagenaria siceraria) anacı üzerine Fusarium solgunluğuna karşı yapılmasıyla başlamış ve başarılı sonuçlar elde edilmistir. Ayrıca monokültürün yapıldığı, sürekli üretim yapmak zorunda olan Kore ve Japonya gibi uzakdoğu ülkelerinde yaygın olarak kullanılmıştır. Bu ve bunun gibi birçok avantajdan dolayı aşılı fide kullanımı dünyada birçok ülkede sebzecilikte yaygın hale gelmiştir. Bu derlemede; sebzelerde aşılamanın tarihçesi, tarihsel gelişim süreçlerinin dünyada ve ükemizdeki durumu ile aşılı fide üretimindeki gelişmeler, aşılamanın avantaj ve dezavantajları, sebzelerde aşılama masraflarını azaltabilmek için aşılamada kullanılan robotların tarihçesi, tarihsel gelişim süreçleri ve aşı robotları üzerinde yapılan çalışmalar ayrıntılı olarak ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Aşı, anaç, kalem, aşı robotu

Grafting on Vegetables: History, Use, Current Technology Status in the World and Turkey

Since grafting is not a new technology, the origins of grafting do not known. It is a unique horticultural technology and practiced during the earlier years in many parts of the world. It has been stated in many historical book that grafting was done on trees during B.C. 1500 in Asian countries. Growing grafted vegetables was first launched in Japan and Korea in the late 1920s by grafting watermelons to gourd rootstock to overcome Fusarium wilt. It is used in Japan and Korea to overcome issues associated with intensive cultivation using limited arable land. With many advantages of grafting, it is spread all over the world and used in vegetable propagation. In this paper, history of grafting, historical development and current status of vegetable grafting in the world and in Turkey, use of vegetable grafted seedlings, advantage and disadvantage of grafting, history of vegetable grafting robots and the development of vegetable grafting robots were deeply studied.

Keywords:

Grafting, rootstock, scion, vegetable grafting robot,

PDF

___

Garner, R.J., 1979. ‘The grafter's handbook’ (Oxford Univ. Press, New York, NY).
Ashita, E. (ed.), 1927. ‘Grafting of watermelons (in Japanese’). Korea (Chosun) Agr. Nwsl. 1:9.
Yamakawa, B., 1983. ‘Grafting, p. 141–153. In: Nishi (ed.). Vegetable handbook (in Japanese)’. Yokendo Book Co., Tokyo.
Lee, J. M., 1994. ‘Cultivation of grafted vegetables I. Current status grafting methods and benefits’. Hort Scienee, 29(4), 235-239.
[5] Oda, M., 1995. ‘New grafting method for fruit-bearing vegetables in Japan’. Japan Agricultural Research Quarterly 29: 187-194.
Ashita E (Ed), 1930. ‘Grafting methods of watermelons (in Japanese)’. Korea (Chosum) Agricultural Newsletter 4, 50.
Yetişir, H., Yarsi, G., ve Sarı, N., 2004. ‘Sebzelerde aşılama’. Bahçe 33 (1- 2): 27- 37.
Lee, W.Y., Hwang, G.S., Shin, C.G., Ha, H.T. and Hwang, J.M., 1992. ‘Yield performance test of watermelon (Citrullus vulgaris Schrad.) grafted onto the rootstock, Sicyos angulatus L. in the farm field (in Korean with tables and figures in English)’. Kor. Soc. Hort. Sci. 10(2):38-39. (Abstr.)
Traka- Mavrona, E. T., M. K. Sotiriou and T. Pritsa, 2000. ‘Response of squash (Cucurbita spp.) as rootstocks for melon (Cucumis melo L.)’. Scientia Hortic. (83): 353- 362.
Lee J. M. and Oda M., 2010. ‘Grafting of Herbaceous Vegetable and Ornamental Crops’.Horticultural Reviews, Volume 28.
Huang Y., Kong, Q.S., Chen, F. and Bie, Z.L., 2015. ‘The history, current status and future prospects of vegetable grafting in China’.ISHS Acta Horticulturae 1086: I International Symposium on Vegetable Grafting.
Vuruskan, M. A., 1989. ‘Farklı aşı yöntemlerinin patlıcan/ domates aşı kombinasyonunda başarı ve verim üzerine etkileri’. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, Ankara. 77 s.
Yetişir, H., 2001. ‘Karpuzda aşılı fide kullanımının bitki büyümesi, verim ve meyve kalitesi üzerine etkileri ile aşı yerinin histolojik açıdan incelenmesi’. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana, 179 s.
Yarsi, G., 2003. ‘Sera kavun yetiştiriciliğinde aşılı fide kullaniminin verim, meyve kalitesi ve bitki besin madeleri alimi üzerine etkilerinin arastirilmasi’. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, Adana. 149 s.
Balaz, F., 1982. ‘Possibilities of grafting certain watermelon cultivars on Lagenaria vulgaris to prevent Fusarium wilt’. Hort. Abst. 60 (5): 169.
Edelstein, M., Cohen., R., Burger., Y. and Shriber., S., 1999. ‚Integrated management of sudden wilt in melons, caused by monosporascuscannoba/lus, using grafting and redueed rates of methyl bromide plant disease’. Plant Disease, 83 (12), 1442 – 1445.
Han. J.H., Kim, J.Y., Hwang, H.S., Kim, B.S., 2003. ‘Evaluation of F2 and F3 generation of erosses besigned for breeding rootstoek with multiple resistanee to bacterial wilt and Phytophthora root rot’. Xlth eucarpia Meeting on geneties and breeding of Capsicum and Eggplant, Antalya-Turkey, 284-288.
Choi, J.S., Kang, K.R., Kang, K.H. and Lee., S.S., 1992. ‘Selection of cultivars and improvement of cultivation techniques for promoting export of cucumbers’ (in Korean with English summary). Res. Rpt., Min. Sci, & Technol., Seoul, Republic of Korea, p. 74.
Den Nijs, A.P.M. and Smeets, L., 1987. ‘Analysis of difference in growth of cucumber genotypes under low light conditions in relation to night temperature’. Euphytica (36): 19- 32.
Tachibana, S., 1988. ‘The influence of root temperature on nitrate assimilation by cucumber and fig leaf gourd’. J. Jpn. Soc. Hort. Sci. 57(3):440- 447.
Zerki, M. and Parsons L. R., 1992. ‘Salinity tolerance of citrus rootstocks: Effects of salt on root and leaf mineral concentrations’. Plant and Soil (147): 171- 181.
Kato, T., and Lou, H., 1989. ‘Effect of rootstocks on yield, mineral nutrition and hormonal level in xylem sap in eggplant’. J. Jpn. Soc. Hortic. Sci. 58 (29): 345- 352.
Ruiz, J. M., Belakbir, A., Cantarero, L.I., Romero, L., 1997. ‘Leaf-macronutrient content and yield in grafted melon plants’. A model of evaluate the influence of rootstock genotype. Scientia Horticulturae. 71:227-234.
Aounallah-Chouka, S. and Jebari, H., 1999. ‘Effect of grafting in watermelon vegetative and root development fruit quality’. Proceedings of the 1st International Symposium on Cucurbits, (ISHS'99), ISHS Acta Horticulture, pp: 85-93.
Yetişir, H., Sarı, N., Yücel, S., 2003. ‘Rootstock resistance to Fusarium wilt and on watermelon fruit yield and quality, Phytoparasitica’. 31(2),163-169.
Tüzel, Y., Özçelik, A., 2004. ‘Recent trendsand developments in protected cultivation of Turkey’. International Workshop on “La Produzione in Serra dopo 1’era del bromurodi metile” 1-3 Nisan Catania/Italy. S. 189-198.
Balkaya, A., 2013. ‘Aşılı karpuz yetiştiriciliğinde meyve kalitesini etkileyen faktörler’. TÜRKTOB Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, Yıl:2, Sayı:6, Sf. 6-9.
Yelboğa, K., 2014. ‘Tarımın büyüyen gücü: fide sektörü’. Bahçe Haber, 3(2): 13-16.
Fidebirlik, fide üreticileri alt birliği.http://www.fidebirlik.org.tr/. Erişim 15/06/2015
Balkaya, A., 2014. ‘Aşılı sebze üretiminde kullanılan anaçlar’. TÜRKTOB Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, Yıl:3, Sayı:10, Sf.4-7.
Kurata, K., 1994. ‘Cultivation of grafted vegetables. II. Development of grafting robots in Japan’. HortScience 29:240–244.
Kubota, C., McClure, M.A., Kokalis-Burelle, N., Bausher, M.G., Rosskopf, E.N., 2010. ‘Vegetable grafting: history, use and current technology status in North America’. [J] Hortscience, 2008 (43): 1663-1669.
Kobayashi, K., Suzuki, M. and Sasaya, S., 2010. ‘Grafting Robot’. [J] Journal of Robotics and Mechatromcs. 1999,11(3):213-219
Jung-Myung Lee, C. Kubota, S. J. Tsao, Z. Bie, P. Hoyos Echevarria, L. Morra, M.Oda, 2010. ‘Current status of vegetable grafting: Diffusion, grafting techniques, automation’. [J] Scientia Horticulturae, 2010,127 (2) :93-105
Chen, S., Chiu, Y.C., Chang, Y.C., 2010. ‘Development of a Tubing grafting Robotic System for Fruitbearing Vegetable Seedlings’. [J] Applied Engineering in Agriculture, 2010, Vol. 26(4): 707-714
Chiu, Y. C., Chen, S., Chang, Y. C., 2010. ‘Development of a Circular Grafting Robotic System for Watermelon Seedlings’. [J] Applied Engineering in Agriculture,2010, 26(6): 1077-1084
Gu, S., 2006. ‘Development of 2JC-350 automatic grafting machine with cut grafting method for vegetable seedling’. [J] Transactions of the CSAE, 2006, 22 (12) : 103-106
Zhou, X.Y., Gu, S., Jiang, K., 2009. ‘Study on 2JC-450 Grafting Machme’. [J] Journal of Agricultural Mechanization Research, 2009, 31(12):93-95
Zou, G. Z., Suo, R.Y., Gu, S., 2009. ‘2JC-500 Rotary Vegetable Grafting Machine’. [J] Chinese Agricultural Mechanization, 2009( 1): 82- 84