İlknur GÜMÜŞ, Cevdet ŞEKER, Hamza NEGİŞ, Hasan Hüseyin ÖZAYTEKİN, Emel KARAARSLAN, Ümmühan ÇETİN

Buğday Ekili Alanlarda Agregat Stabilitesine Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi

Agregat stabilitesi değeri; toprakların yapısal gelişiminde etkili olan bir indikatördür. Topraklar yapısal olarak farklılıklar göstermektedir ve bu yapısal farklılıklar çeşitli faktörler ile uyarılmaktadır. Toprak kil çeşitliliği ve miktarları, CaCO3 içerikleri, katyon değişim kapasitesi, kolloidal demir ve alüminyum oksitler, mikroorganizmalar, ıslanma-kuruma, donma-çözülme ve toprak işleme, toprak yapısının oluşmasında başlıca faktörlerdir. Toprakların yapısal oluşumunda bu faktörlerin etkileri birbirinden oldukça farklıdır.Yapılan bu çalışmanın amacı; Konya ili Çumra ilçesinde Alibey serisi olarak tanımlanmış toprakların agregat stabiliteleri ile buna etki eden faktörler arasındaki ilişkiyi açıklamaktır. Bu amaçla 0-20 cm derinlikten alınan 27 adet toprak örneği çeşitli fiziksel ve kimyasal analizlere tabi tutulmuş ve bulunan sonuçlar istatistiki olarak değerlendirilmiştir. Toprakların tekstürü kil (C), killi tın (CL) ve kumlu killi tın (SCL) sınıfında yer almakta, agregat stabilitesi değerleri ise %5,91 ile %41,40 arasında değişmektedir. Çalışma alanı topraklarının agregat stabilitesi ile tekstür, organik madde, kireç, Ca, Mg, Na ve K değerleri arasında istatistiksel olarak önemli ilişkiler bulunmuştur. Söz konusu topraklarda agregasyonu artırmak için toprak üzerinde mekanizasyon faaliyetlerin minimum düzeyle sınırlandırılması, organik madde miktarının arttırılması ve toprak agregasyonuna olumsuz etkisi olabilecek her türlü faaliyetin azaltılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Agregat stabilitesi, buğday, toprak özellikleri

PDF

___

Akalan, İ., 1973. Toprak Fiziği. A.Ü.Z.F. Ders Kitabı No. 172. Ankara.
Six, J., Elliot, E.T., Paustian, K., 2000. Soil Structure and Soil Organic Matter: A Normalized Stability Index and The Effect of Mineralogy. Soil Sci. Soc. Am. J. 64, 1042-1049.
Özbek, H, Kaya, Z., Gök, M. ve Kaptan, H. 1999. Toprak Bilimi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitapları Yayınları, 73:A-16, 574-575, Adana.
Coote, D.R., C.A. Malcom-McGovern, G.J. Wall, W.T. Dickenson and R.P. Rudra, 1988. Seasonal Variation of Erodibility Indices Based on Scholar Strength and Aggregate Stability in Some Ontario Soils. J. Soil Sci., 68: 405-416.
www.kop.gov.tr (KOP, Tarım Eylem Planı) [6] www.tuik.gov.tr
Kemper, W.D., Rosenau, R.C. 1986. Aggregate Stability and Size Distribution, In A. Klute et al., Methods of Soil Analysis, part 1, Physical and Minerological Methods, pp.425-442, 2d ed. Agronomy Monograph 9, Soil Science Society of America, Madison.
Gugino, B.K, Idowu O.J, Schindelbeck R.R., Van Es H.M., Wolfe D.W., Moebius-Clune, B.N., Thies J.E., and Abawi G.S. 2009. Cornell Soil Health Assessment Training Manual, Second Edition,Cornell University, Geneva, New York.
Day, P.R., 1965. Particle Fractionation and Particle-Size Analysis. In: Methods of Soil Analysis, Part I, (Ed Black, C.A.), pp. 545-566. American Society of Agronomy, Madison, WI.Hillel, 1982. Introduction to Soil Physics. 2nd ed. Acedemic Pres, San Diego, CA.
LECO Corporation. 2003. Truspec carbon/nitrogen determinator. Leco Corporation 3000. Lakeview Avenue, St Joseph, M1 49085-2396, USA.
U.S.Salinity Lab.Staff (1954). Diagnosis and İmprovement of Saline and Alkali Soils. U.S. Goverment Handbook No: 60, Printing Office, Washington.
Minitab, 1995. Minitab Reference Manuel (Relase 7.1) Minitab Inc. State Coll. PA, 16801, USA.
Anapalı, Ö. 1994. Iğdır Ovası Tuzlu-Sodyumlu Topraklarında Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerin Agregasyon Üzerine Etkileri. Atatürk Ü. Zir. Fak. Der. 25 (3), 436-444.
Wagner, S., Cattle, S.R., Scholten, T. and Felix-Henningsen, P., 2000. Observing the Evolution of Soil Aggregates From Mixtures of Sand, Clay and Organic Matter In Soil. New Zealand Society of Soil Science. 3: 217-218.
Anonymous. 2003. Soil Quality Test Kit. Section II. Bacground&Interpetive for Individual Tests. Page 2. http://sois.usda.gov/sqi/files/section2.pdf.
Hillel, D., 1982. Introduction to Soil Physics. 2nd ed. Acedemic Pres, San Diego, CA.
Shepherd, M.A., Harrison, R. and Webb, J., 2002. Managing Soil Organic Matter Implications for Soil Structure on Organic farms. Soil Use and Management 18: 284-292. Singh, J. and Kansal, B.D., 1985.
Özbek, H, Kaya, Z., Gök, M. ve Kaptan, H. 1999. Toprak Bilimi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitapları Yayınları, 73:A-16, 574-575, Adana.
Sönmez, K., 1980. Atatürk Üniversitesi Elazığ Çiftliğinde Toprakların Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerin Agregasyon Üzerine Tesirleri İle İlgili Araştırmalar. Atatürk Üniv. Yay. No: 531, Ziraat Fakültesi Yayını No: 243.
Canpolat, M.Y., 1990. Iğdır Yöresi Topraklarında Kaymak Sertliği (Kırılma Değeri) İle İlgili Araştırmalar. Doktora Tezi, Atatürk Üniv. Ziraat Fak., Erzurum.