Afşin-Elbistan Termik Santrali Çevresi Hafriyat Döküm Alanlarında Dikili Fidanların Kuruma Nedenleri Üzerine Araştırma

Afşin Elbistan Termik Santrali çevresi hafriyat dökülmüş alanlarda toprak erozyonunu önlemek amacıyla 1987 yılından başlayarak bugüne kadar 907 hektar araziye büyük çoğunluğunu çam (Pinus nigra) ve yalancı akasya (Robinia pseudoacacia)’nın oluşturduğu fidanlar dikilmiş ve son yıllarda söz konusu fidanlarda kurumalar (%27) gözlenmiştir. Araştırma kapsamında, ağaçların kuruma nedenlerini saptamak amacı ile 2012-2013 yılları arasında toprağın fiziko-kimyasal yapısı, sıcaklık ve nem oranı, hava kirliliği ve zararlı böceklerin etkisi gibi faktörler incelenmiştir. Alınan toprak örneklerinde pH (8,5), kireç oranı (%24,5) yüksek düzeyde,  organik madde yönünden ise yoksun bulunmuştur. Toprak, kül-cüruf karışımından oluşmakla,  bu karışımın da yüksek miktarda Ni, Zn, Pb vs. gibi elementler kaydedilmiştir. Ayrıca kontrol arazilerle kıyaslandığında toprak sıcaklığının 1,5-1,7 ºC yüksek, nemliğin ise % 5-7 oranında düşük olduğu gözlenmiştir. Santral bacalarından çıkan emisyonların bileşiminde CO2, NO ve SO2 içeren zehirli tozların bitki yapraklarında yanıklara neden olduğu, böyle yaprakların kuruyarak döküldüğü ve sonuçta ağaçların kuruduğu gözlenmiştir. Ağaçlandırılmış arazilerde 5 takıma ait toplam 9 zararlı böcek türü tespit edilmiş, ancak bunların da popülasyon düzeyi düşük olmakla fidanların gelişimine pek etki sağlamadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak fidanların kurumasının; toprağın kimyasal yapısı, hava kirliliği ve nem oranının düşük seviyede olmasından kaynaklandığı ihtimal edilmektedir.

A Research on the Causes Drying of Seedlings Planted in the Areas of AfşinElbistan Thermal Power Plant Environmental Excavation Casting Standing

In order to avoid soil erosion in the areas of Afşin-Elbistan Thermal Power Plant Environmental Excavation Casting Standing so far, pine (Pinus nigra) and black locust (Robinia pseudoacacia) planted to the 907 hectares terrain by starting in 1987. In recent years drying out (27%) was observed in these seedlings. This research is aim to determine the cause drying of trees, between the years 2012-2013, physico-chemical structure and temperature–humidity of the soil, air pollution and the impact of factors such as harmful insects were examined. In the soil samples, pH (8,5), the amount of lime (24,5%) were observed. Also, it was found to be lack in point of organic material. Besides, ash-slag mixture containing in the higher levels Ni, Zn, Pb, etc. has been observed. Also, when it compared with control plots, soil temperature 1,5-1,7 °C high, while humudity 5-7% low has been observed. Emissions releasing from power plant chimneys composition contains CO2, NO and SO2. These toxic dust compounds created burns in plant leaves and caused to the drying of the leaves by pouring. Total, 9 harmful insect species belong to 5 Order have been identified in the wooded terrain but their population level that has been found a negligible effect on the seedlings in drying. As a result; drying of seedlings is thought to arise from the ecological factors such as soil chemical composition, the low level relative humidity of soil and air pollution.

___

  • Koç E., Şenel M. C. 2013. “Dünyada ve Türkiye’de Enerji Durumu - Genel Değerlendirme,” Mühendis ve Makine, 54, 639, 32-44.
  • Sarıgül M. 1991. Hava Kirliliğinin Muğla-Yatağan Yöresinde Orman Toprağı ve Ağaçları Üzerine Etkisi. Ormancılık Araştırma Enstitü Teknik Bülten, No. 217-248.
  • Haktanır K., Sözüdoğru Ok, S., Karaca A., Arcak S., Çimen, F., Topçuoğlu, B., Türkmen, C., Yıldız, H. 2010. Muğla-Yatağan Termik Santrali Emisyonlarının Etkisinde Kalan Tarım ve Orman Topraklarının Kirlilik Veri Tabanının Oluşturulması ve Emisyonların Vejetasyona Etkilerinin Araştırılması. Ankara Üniversitesi Çevre Bilimleri Dergisi 2 (1): 13-30.
  • Taşkın Ö. 1998. Uçucu Kül Ve Bazı Organik Materyallerin Toprak Biyolojik Aktivitesi Üzerine Etkileri. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 52s, Ankara.
  • Güleç N., Tuncel G., Erler, A., Çancı, B., Hamzaoğlu A., Arcasoy, A., 1999. ''Seyit Ömer Termik Santrali Küllerinin Çevreye Etkisinin İncelenmesi'', Tübitak, Ankara.
  • Baba A., Kaya A., Birsoy, Y.K. 2003. The Effect of Yatağan Thermal Power Plant (Muğla Turkey) on The Quality of Surface and Ground Waters, Water, Air, and Soil Pollution 149: 93
  • Karaca A., Türkmen C., Arcak S., Haktanır K., Topçuoğlu B. ve Yıldız H., 2005. Çayırhan Termik Santralı Emisyonlarının Yöre Topraklarının Bazı Ağır Metal ve Kükürt Kapsamlarına Etkilerinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Çevre Bilimleri Dergisi, 1 (1): 17-25.
  • Karakurt H. 2004. Ege Bölgesinde Açık Kömür İşletmesi ve Toprak Döküm Alanlarındaki Ekolojik Şartlar ile Bu Alanlara Uygun Ağaçlandırma Tekniklerinin ve Ağaç Türlerinin Belirlenmesi. Ege Ormancılık Araştırma Müdürlüğü. Teknik Bülten. İzmir. 72 s.
  • Zengin M., Oğuz H., 2012. Afşin-Elbistan İlçeleri Potansiyel Orman Alanlarının Belirlenmesi, KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi Özel Sayı, Kahramanmaraş. s, 62-70. Anonim 2013, Afşin Elbistan Termik Santrali İşletme Müdürlüğünün yıllık raporu, 36 sayfa. Goncaloğlu B.İ., Ertürk F., Ekdal A., Termik Santrallerle Nükleer Santrallerin Çevre Etki Değerlendirmesi Açısından Karşılaştırılması, Ekoloji Çevre Dergisi, 9, 34, 9-14, 2000.
  • Çepel N. 2006. Toprak Kirliliği ve Ekolojik Önemi. Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı Yayınları CD‟si Konu 11.
  • Karagöktaş M., 2012. Afşin-Elbistan Termik Santrali'nin Çevreye Olan Olası Etkisinin Belirlenmesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversite Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş s, 33.
  • Akbay C., Dikici H., Arı H., Bilgiç A., 2011. ''Afşin-Elbistan Termik Santrali’nin Neden Olduğu Çevre Kirliliğinin Ekonomik Analizi'', TÜBİTAK Kahramanmaraş.
  • Kahraman Y. 2011. Afşin-Elbistan Termik Santrali Küllerinin Tarımda Kullanım Olanakları, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş. s, 48.
  • Anonim 2012: Afşin-Elbistan A Termik Santrali İşletme Müdürlüğü faaliyet raporu s, 4.
  • Demiralay İ. 1993. Toprak Fiziksel Analizleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi No.143, Erzurum
  • Öztan B., Ülgen, H. 1961. Saturasyon macununda ve ekstraktında tuz tayinleri. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Teknik Yayın No 7, Ankara
  • Black C.A. 1965. Methods of Analysis Part I. Amer. Soc. of Agron. Wisconsin-USA.
  • Loeppert R.H., Suarez, D.L. 1996. Carbonate and Gypsum. p 437–475. In D.L. Sparks (ed) Method of Soil Analysis: Chemical Methods. Part 3. SSSA, Madison, WI.
  • Jakson M. L. 1962. Soil chemical analysis. Prentice –Hall, Inc. Nem York.
  • Helmke P.A., Sparks, D.L. 1996. Lithium, Sodium,Potassium,Rubidium, and Cesidium.P: 51– 5 İn D.L. Sparks (ed) Method of Soil Analysis: Chemical Methods. Part 3. SSSA, Madison, WI.
  • Kuo S. 1996. Phosphorus. P: 869–921. In D.L.Sparks (ed) Method of Soil Analysis: Chemical Methods. Part 3. SSSA, Madison, WI.
  • Loeppert R.H., Inskeep W.P. 1996. Iron. p 639–665. In D.L. Sparks (ed) Method of Soil Analysis: Chemical Methods. Part 3. SSSA, Madison, WI
  • Çepel N. 1985. Toprak Fiziği, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 3313, O.F. Yayın No: 374, İstanbul.
  • Aydemir G. 2008. Afşin-Elbistan Termik Santrali Emisyonlarının Yöre Topraklarına Etkilerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. s, 112
  • Ural S. 2005, Comparison of Fly Ash Properties from Afsin-Elbistan Coal Basin,Turkey, Journal of Hazardous Materials B119, 85-92.
  • Bahadıroğlu C., 2003. Afşin-Elbistan Linyit İşletmesinde Hafriyat Topraklarda Biyosenozun Oluşumu. TÜBİTAK TOGTAG TRAP-2526 nolu Proje.
  • Karaca A., Turgay O.C., Karaca S., Sağlam M., Türkmen F., Deviren S., Türkmen, N. 2007. Seyitömer Termik Santrali Emisyonlarının Çevre Toprakları Üzerine Etkiler. Proje, Yayınlanmamış, Ankara. Deniz M., 2010. Termik Santral Kaynaklı Hava Kirliliğinin Bitkilerdeki Mineral Beslenme ve Antioksidatif Savunma Mekanizmasına Etkisi Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, Adana s, 175.