ESKİ TÜRKLERDE VE OSMANLI DEVLETİNDE MEŞRUİYET İNANCI BAĞLAMINDA DEVLET BAŞKANININ BELİRLENMESİ

Meşruiyet, şer’i ve şeriat sözcükleriyle akraba bir kelimedir. Edebi anlamda ise meşru kabul edilen şeriata uygun olan manasında kullanılır. Siyaset Bilimi ve Genel Kamu Hukuku bu kavramı hukuk ve ahlak kurallarına uygun şekilde oluşturulmuş hukuki kurumlar ve kuralları ifadede kullanır. Meşruiyet iktidarlar için son derece önem arz eder. Tarih boyunca güç veya şiddet kullanarak iktidarlar el değiştirmiş ancak meşruiyet kazanmadığından uzun süreli olamadıkları görülmüştür. Tarih iktidarda kalma yolunun halkın saygısından geçtiğini öğretmektedir. Güç kullanma tekeli iktidarlar için halkın saygısını elde etmek için araç konumundadır. İktidarlar devamlılık istiyorsa meşru temele dayanarak otoriteye dönüşmelidirler. Türkler köklü bir devlet geleneğine sahiptir. Eski Türklerde meşruiyetin kaynağı kut inancıdır. Kut doğumla kazanılır ancak yetenek ve başarı ile sürdürülebilir. Türklerin İslamiyet’i kabulü ile birlikte meşruiyet inançlarında da belli değişiklikler olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Meşruiyet, Devlet Başkanlığı, Kut İnancı, Osmanlı Hukuku, İslam Hukuku

PDF

___

Açıkgözoğlu, Mehmet, İslam Devletleri Tarihi, İstanbul, 1977.
Ahmetbeyoğlu, Ali, “Eski Türklerde Kut ve Töre Bağlamında Hükümranlığın Hududları”, Tarih Dergisi, İstanbul, 2020.
Akbulut, Ahmet, Sahabe Dönemi İktidar Kavgası, Ankara, 2001.
Akcan, Ayten, “Eski Türklerde Devlet Yönetiminde Hâkimiyetin İlahi Temelleri”, MECMUA - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 5, S. 10, Güz 2020, ss. 303-321.
Akça, Gürsoy, Osmanlı Devletinde Bilgi ve İktidar, Konya, 2010.
Akman, Mehmet, Osmanlı Devletinde Kardeş Katli, İstanbul, 1997.
Akyılmaz, Gül, İslam ve Osmanlı Hukukunda Kadının Statüsü, Konya, 2000.
Apak, Adem, “Hz. Osman’ın Hilafeti Döneminde Ümeyyeoğullarının Devlet İçerisindeki Yeri”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1998, C. 7, S. 7, ss. 487-521.
Apak, Adem, Asabiyet ve Erken Dönem İslam Siyasi Tarihindeki Etkileri, İstanbul, 2004.
Arslan, Rıza, Siyaset Bilimine Giriş, Bursa, 2016.
Aşıkpaşazade, Osmanoğullarının Tarihi, çev. Kemal Yavuz - M. A. Yekta Saraç, İstanbul, 2003.
Atalan, Mehmet, “Hz. Muhammedin Vefatından Sonraki Hilafet Tartışmaları”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2004, C. 9, S. 2, ss. 55-68.
Atar, Yavuz, Türk Anayasa Hukuku, 4. Baskı, Konya, 2007.
Ateş, Süleyman, Kur’an Ansiklopedisi, İstanbul, 1997.
Avcı, Mustafa, Osmanlı Ceza Hukukuna Giriş, Mimoza Yayınları, Konya, 2008.
Avcı, Mustafa, Osmanlı Hukukunda Suçlar ve Cezalar, Gökkubbe Yayınları, İstanbul, 2004.
Avcı, Mustafa, Türk Hukuk Tarihi, Atlas Akademi Yayınevi, Konya, 2021.