Türkiye’de Matematik Ders Kitaplarına Yönelik Yapılan Araştırmalardaki Eğilimler

Bu çalışmanın amacı, matematik ders kitapları üzerine yapılan araştırmalardaki genel eğilimi ortaya koymaktır. Bu bağlamda, 2006-2018 yılları arasında matematik ders kitaplarını konu edilen 50 tez ve 68 makale incelenmiştir. Matematik ders kitapları üzerine yapılan çalışmalar; yayın yılı, dili, ders kitaplarının düzeyi, öğrenme alanı, konusu, araştırma deseni, veri toplama aracı, örneklem, veri analizi, geçerlik- güvenirlik yöntemleri ve kullanılan kaynak sayısı gibi farklı değişkenler açısından incelenmiştir. Araştırmaları değerlendirmek için ilgili literatürde yer alan yayın sınıflandırma formları kullanılmıştır. Araştırmaların analizi sonucu elde edilen bulgular tablolar ve grafikler yardımıyla sunulmuştur. Çalışma sonucunda; araştırmacıların daha çok Türkçe yayın yaptığı ve yerli kaynaklar kullandığı, genel olarak ortaokul düzeyindeki kitapların incelendiği belirlenmiştir. Ayrıca araştırmacılar çoğunlukla nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemini kullanırken veri analizinde ise en fazla betimsel analiz tekniğini tercih etmişlerdir. Araştırmacıların geçerlik-güvenirlik sağlamak için sırasıyla en çok; doğrudan alıntılardan yararlanma, ilgili literatürden yararlanma, kodlama güvenirliği ve veri analiz çerçevesinden yararlanma yöntemlerini kullandıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

ders kitabı, matematik, eğilim

Mathematics Textbooks Research Trends in Turkey

The aim of this study is to reveal the general trends in studies on mathematics textbooks. In this context, 50 theses and 68 articles on mathematics textbooks between 2006 and 2018 were examined. Studies on mathematics textbooks were examined in terms of different variables such as year of publication, language, level of textbooks, learning area, subject, research design, data collection tool, sample, data analysis, validity-reliability methods, and the number of sources used. In order to evaluate the studies, the publication classification forms in the relevant literature were used. The findings obtained from the analysis of the studies were presented with the help of tables and graphs. As a result of the study, it was determined that researchers mostly used the Turkish language in publications and used domestic sources, and mostly examined textbooks at the secondary school level. Moreover, researchers mostly used the document analysis method, which is one of the qualitative research methods, and preferred the descriptive analysis technique in data analysis. It was found out that, in order to ensure validity and reliability, researchers mostly used direct citations, sources in the relevant literature, coding reliability and data analysis framework, respectively.

Keywords:

Textbook, mathematics, trends,

PDF

___

Aksu, M. (1991). Problem çözme süreci, (Editör: Bekir Özer). Matematik Öğretimi. Eskişehir: A. Ü. Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, 79–92.Alkan, C., (1979), Eğitim Ortamları, Ankara, 375.Altun, M. (2008). Eğitim fakülteleri ve ilköğretim öğretmenleri için matematik öğretimi. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.Alper, A., & Gülbahar, Y. (2009). Trends and issues in educational technologies: A review of recent research in TOJET. The Turkish Online Journal of Educational Technology - TOJET, 8(2), 124-135.*Arslan, S. & Özpınar, İ. (2009a). İlkögretim 6. sınıf matematik ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 97-113.*Arslan, S. & Özpınar, İ. (2009b). Yeni ilköğretim 6. sınıf matematik ders kitaplarının öğretim programına uygunluğunun incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 26-38.*Ata Özer, A. (2018). Türkiye 8. sınıf matematik konularına göre Türkiye, Singapur ve ABD matematik ders kitaplarının içerik ve görsellik açısından karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.*Avcu, R. (2018). A cross-national comparison of Turkish and American mathematics textbooks in terms of fraction division task contexts. International Online Journal Of Educational Sciences, 10(4).*Baki, A., & Bütüner, S. Ö. (2013). The ways of using the history of mathematics in 6th, 7th and 8th grade mathematics textbooks. İlkogretim Online, 12(3), 849-872.*Bulut, S., Boz, B., & Yavuz, F. D. (2016). 7. Sınıf matematik ders kitaplarında dönüşüm geometrisi işlenişinin öğretim programları açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 15(4), 1164-1190.Çakmak, M. (2004). İlköğretimde matematik öğretimi ve öğretmenin rolü. Matematikçiler Derneği Bilim Köşesi, http://www. matder. org. tr/bilim/mcimo. asp.*Çilingir, E., & Dinç Artut, P. (2016). 4. Sınıf TIMMS 2011 matematik soruları ile matematik ders kitabındaki soruların bilişsel alanlara göre incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 11(21), 79-94.Çiltaş, A., Güler, G. & Sözbilir, M. (2012). Türkiye’de matematik eğitimi araştırmaları: bir içerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 565-580.*Delice, A., Aydın, E., & Kardeş, D. (2009). Öğretmen adayı gözüyle matematik ders kitaplarında görsel öğelerin kullanımı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(16), 75-92.Duman, T., Karakaya., Çakmak, M., Eray. M. ve Özkan, M. (2001), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu- matematik 1-8. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.*Elazzabi, A. A. K., & Kaçar, A. (2018). A comparative analysis of ratio and proportion problems in Libyan and Turkish mathematics textbooks. International Journal Of Educational Studies İn Mathematics, 5(4), 132-139.*Engin, Ö., & Sezer, R. (2016). 7. sınıf matematik ders kitabındaki ve programdaki etkinliklerin bilişsel istem düzeylerinin karşılaştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (42), 24-46.*Erbas, A. K., Alacaci, C., & Bulut, M. (2012). A comparison of mathematics textbooks from Turkey, Singapore, and the United States of America. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(3), 2324-2329.Fan, L., & Kaeley, G. S. (2000). The influence of textbooks on teaching strategies: an empirical study. Mid-Western Educational Researcher, 13(4), 2-9.Göktaş, Y., Küçük, S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, Ö., Yıldırım, G., & Reisoğlu, İ. (2012). Türkiye’de eğitim teknolojileri araştırmalarındaki eğilimler: 2000-2009 dönemi makalelerinin içerik analizi. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 177-199.Günay, R., & Aydın, H. (2015). Inclinations in studies into multi cultural education in Turkey: a content analysis study. Education & Science/Egitim Ve Bilim, 40(178).Güven, B., & Özçelik, Ç. İlkokul matematik dersine yönelik gerçekleştirilen lisansüstü eğitim tez çalışmalarına ilişkin bir inceleme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(4), 693-714.İlhan, A. (2011). Matematik eğitimi araştırmalarında tematik ve metodolojik eğilimler: uluslararası bir çözümleme. Yüksek Lisans Tezi, Osman Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.*İncikabı, S. & Biber, A. Ç. (2018). Ortaokul matematik ders kitaplarında yer verilen temsiller arası ilişkilendirmeler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(3), 729-740.*Kar, T., Güler, G., Şen, C., & Özdemir, E. (2018). Comparing the development of the multiplication of fractions in Turkish and American textbooks. International Journal Of Mathematical Education İn Science And Technology, 49(2), 200-226.*Kaya, A. & Azar, A. (2010). İlköğretim 4. ve 5. sınıf matematik ders kitaplarındaki etkinliklere ilişkin öğretmen görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 40(187), 269-292.*Keleş, T. (2005). MEB 2005 öğretim programına göre hazırlanan 9. snıf matematik ders kitaplarının öğretmen görüşüyle değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 57-78.*Kepceoglu, I., & Karadeniz, S. (2017). Analysis of analogies in Turkish elementary mathematics. European Journal of Science and Mathematics Education, 5(4), 355-364.*Kerpiç, A., & Bozkurt, A. (2011). Etkinlik tasarım ve uygulama prensipleri çerçevesinde 7. sınıf matematik ders kitabı etkinliklerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 303-318.*Keskin, S. (2018). Singapur, ABD, Türkiye ders kitaplarında sayılar alt öğrenme alanındaki soruların bilişsel istem düzeylerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.*Khalidova, E. (2015). Türkiye-Kazakistan ilköğretim 5. sınıf matematik ders kitapları üzerinde karşılaştırmalı bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.Kılıç, A. & Seven, S. (2004). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.*Kul, Ü., Sevimli, E., & Aksu, Z. (2018). A comparison of mathematics questions in Turkish and Canadian school textbooks in terms of synthesized taxonomy. Turkish Journal of Education, 7(3), 136-155.Kurtoğlu, M., & Seferoğlu, S. S. (2013). Öğretmenlerin teknoloji kullanımı ile ilgili Türkiye kaynaklı dergilerde yayımlanmış makalelerin incelenmesi. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 2(3).Kutluca, T. ve Demirkol, M. (2016). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi dergisinin bibliyometrik analizi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 108-118.*Kul, Ü., Sevimli, E., & Aksu, Z. (2018). A comparison of mathematics questions in Turkish and Canadian school textbooks in terms of synthesized taxonomy. Turkish Journal of Education, 7(3), 136-155.Kutluca, T., & Demirkol, M. (2016). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisinin bibliyometrik analizi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 108-118.Kutluca, T., Birgin, O., & Gündüz, S. (2018). Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi'nde yayımlanmış makalelerin içerik analizi bağlamında değerlendirilmesi. Turkish Journal Of Computer And Mathematics Education (TURCOMAT), 9(2), 390-412.Kutluca, T., Hacıömeroğlu, G., & Gündüz, S. (2016). Türkiye’de bilgisayar destekli matematik öğretimini temel alan çalışmaların değerlendirilmesi. Eğitimde Kuram Ve Uygulama, 12(6), 1253-1272.Milli Eğitim Bakanlığı (2005). İlköğretim okulu matematik dersi öğretim programı: 6, 7, 8. Sınıflar. Ankara.MEB (Milli Eğitim Bakanlığı), (2012). Millî eğitim bakanlığı ders kitapları ve eğitim araçları yönetmeliği birinci bölüm. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/09/20120912-2.htm. Adresinden 03.01.2019 tarihinde alınmıştır.*Mersin, N., & Durmuş, S. (2018). Matematik tarihinin ortaokul matematik ders kitaplarındaki yeri. Abant izzet baysal üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, 18(2), 997-1019.Neuman, W. L. (2013). Social research methods: qualitative and quantitative approaches. Pearson Education.*Özdoğan, S. (2010). A comparative analysis of perimeter, area and volume topics in the selected sixth, seventh and eighth grades mathematics textbooks from Turkey, Singapore and the United States. Master Thesis, Middle East Technical University.Özenç, E. G., & Özenç, M. (2013). Türkiye’de üstün yetenekli öğrencilerle ilgili yapılan lisansüstü eğitim tezlerinin çok boyutlu olarak incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171(171), 13-28.*Ozer, E., & Sezer, R. (2014). A comparative analysis of questions in American, Singaporean, and Turkish mathematics textbooks based on the topics covered in 8th grade in Turkey. Educational Sciences: Theory And Practice, 14(1), 411-421.*Özgeldi, M., & Esen, Y. (2010). Analysis of mathematical tasks in Turkish elementary school mathematics textbooks. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 2277-2281.Rymarz, R. & Engebretson, K. (2005) Putting textbooks to work, British Journal of Re¬ligious Education 27, 53–63.*Sağlam, R., & Alacacı, C. (2012). A comparative analysis of quadratics unit in Singaporean, Turkish and IMDP mathematics textbooks. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 3(3), 131-147.Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M., & Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173).Seven, S. (2001). İlköğretim sosyal bilgiler ders kitapları hakkında öğretmen ve öğrenci görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.*Sevimli, E., & Kul, Ü. (2015). Evaluation of the contents of mathematics textbooks in terms of compliance to technology: case of secondary school. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science & Mathematics Education, 9(1), 308-331.*Taşdemir, C. (2011). İlköğretim 1. kademede okutulan matematik ders kitaplarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Bitlis ili örneklemi). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 16-27.Törnroos, J. (2005). Mathematics textbooks, opportunity to learn and student achievement. Studies in Educational Evaluation, 31, 315-327.Tatar, E., Kağızmanlı, T. B., & Akkaya, A. (2013). Türkiye’deki teknoloji destekli matematik eğitimi araştırmalarının içerik analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 33-45.Turhan Türkkan, B., & Arslan Namlı, N. (2018). Matematik öğretiminde bilgisayar yazılımı kullanmaya yönelik lisansüstü tezlerin incelenmesi. International Online Journal Of Educational Sciences, 10(4), 38-62.Ulutaş, F., & Ubuz, B. (2008). Research and trends in mathematics education: 2000 to 2006. Elementary Education Online, 7(3), 614-626.Ünsal, Y. ve Günes, B. (2003). ilkögretim 6. sınıf fen bilgisi ders kitabının fizik konuları yönünden incelenmesi. Gazi Egitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 115-130.Yalın, H. (1996). Ders Kitapları Tasarımı. Millî Eğitim Dergisi, 132.Yaşar, Ş., & Papatğa, E. (2015). İlkokul matematik derslerine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 113-124.*Yavuz, İ. & Baştürk, S. (2011). Ders kitaplarında fonksiyon kavramı: Türkiye ve Fransa örneğinde. Kastamonu Eğitim Dergisi, 9(1), 199-220.Yenilmez, K. & Sölpük, N. (2014). Matematik dersi öğretim programı ile ilgili tezlerin incelenmesi (2004-2013). Eğitim Ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 33-42.Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.Yücedağ, T. (2010). 2000-2009 yılları arasında matematik eğitimi alanında Türkiye’de yapılan çalışmalarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.