HZ. PEYGAMBER’İN ZENGİNLİĞE YAKLAŞIMI VE ZENGİNLERLE OLAN İLİŞKİLERİ

Tarihin pek çok döneminde zenginler, servetlerini yanlış yöntemlerle kazandıkları ve dezavantajlı grupları desteklemekten kaçındıkları için toplumda farklı kesimlerin, özellikle yoksulların tepkisini üzerlerine ç ekmişlerdir. Bunun sonucunda büyük toplumsal olaylar, isyanlar meydana gelmiştir. Hz. Peygamber, risaletinin Medine döneminde yeni bir medeniyetin temellerini atmıştır. Bunu yaparken yüksek düzeyde sermaye sahibi olan zenginlerin imkânlarından yararlanmışt ır. Hz. Peygamber, zenginliğin bir imtihan vesilesi olduğunu belirtmiş, zenginlerin topluma karşı sorumlulukları olduğunu vurgulamıştır. Bu yaklaşım, toplumda zengin ile fakirin birbirine düşman olmasını önlemiştir. Hz. Peygamber, zenginliğin insanı azgınl ığa sürükleyebilecek potansiyele sahip olduğunu vurgulamakla birlikte çalışıp kazanmayı, insanlara malıyla faydalı olmayı da teşvik etmiştir. Bu yolda sarf edilecek gayretin, kişinin kendisini kurtarmasından başka iki temel amacı vardır. Bunlardan birincis i, İslâm’ın tebliğ edilmesi ve yayılması; diğeri ise, toplumda dezavantajlı konumda olan fakirler, yetimler, dul kadınlar, miskinler, kısacası yardıma muhtaç bütün toplum gruplarının desteklenmesidir. Bu çalışmada Hz. Peygamber’in, Mekke ve Medine dönemler inde, Müslüman zenginler ve müşrik sermaye sahipleri ile olan ilişkileri, tarihi bilgiler ışığında ele alınacaktır.

The Prophet's Approach to Wealth and Relatıons with Richs

Throughout the history, the rich have been target to the reactions of different groups, especially the poor, in the society, because they have earned their wealth from the wrong ways and avoided to support the disadvantaged groups. As a r esult, great social events, rebellions have taken place. The Prophet has laid the foundations of a new civilization in the Medina period of prophet hood. In doing so he has benefited from the opportunities of the wealthy people whom have a great deal of ca pital. The Prophet stated that your wealth is a test, and emphasized that the rich have responsibilities towards society. This approach has prevented the rich and the poor from being hostile to each other in society. Prophet Muhammad has said that richness can lead mankind to being stray. However he encourages people to work and gain, and to be useful to people. There are two other main aims in this effort other than to make a living for one’s self. First one is the need for capital to convey and spread of Islam. The second one is the will of the Prophet to support the poor, orphans, widows and others who are in a disadvantaged position in society. In this study, the relationship of the Prophet with Muslim riches and polytheist capital owners will be discuss ed in the light of historical information during Mecca and Medina eras.

PDF

___

Ahmed b. Hanbel. el-Müsned. Thk. Ahmed Muhammed Şakir-Hamza Ahmed ez-Zeyn. 20 Cilt. Kâhire: Dârü’l-Hadis, 1416/1995.
Altınay, Ramazan. “Erken İslâm Toplumunda Zenginler ve fakirler”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 6/2 (2006): 197-222.
Arıcı, Kadir. Sosyal Güvenlik Dersleri. Ankara: Sargın Ofset, 1999.
Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. Sahîhu’l-Buhârî. Riyâd: Beytu’l-Efkâr, 1418/1998.
Çelik, Yılmaz. İslâm’da Sosyal Hizmetler Hz. Peygamber Dönemi. Konya: Çizgi Kitabevi, 2017.
Dilik, Sait. “Sosyal Güvenlik ve Sosyal Hizmetler Arasındaki İlişkiler”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 35 (1980): 73-84.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî. Sünen-i Ebî Dâvûd. Thk. Muhammed b. Sâlih er-Râcıhî. Riyâd: Beytu’l-Efkâr, 1419/1999.
Ebû Ubeyd, Kâsım b. Sellâm. Kitâbu’l-Emvâl. Trc. Cemaleddin Saylık. İstanbul: Zafer Matbaası, 1981.
Halîfe b. Hayyât. Târîhu Halîfe b. Hayyât. Thk. Süheyl Zekkâr. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1414/1993.
Heysemî, Ebü'l-Hasan Nureddin Ali b. Ebî Bekr b. Süleyman. Mecmeu’z-Zevâid ve Menbau’l-Fevâid. Trc. Heyet. 20 Cilt. İstanbul: Ocak Yayınları, 2011.
İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdülmelik. es-Sîretü’n-Nebeviyye. Nşr. Mustafa es-Sekkâ vd. 2 Cilt. Kâhire: 1374/1955.
İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid el-Kazvinî. Sünen. Thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ciyl, 1418/1998.
İbn Sa’d, Muhammed. Kitâbu’t-Tabakâti’l-Kebîr. Thk. Ali Muhammed Ömer. 11 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Hânci, 1421/2001.
İbrahim, Mahmood. “İslâm’ın Doğuşu ve Sermaye”. Trc. A. Turan Yüksel. Selçuk Üniversi-tesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (1998): 285-312.
Kapar, M. Ali. “Safvan b. Ümeyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 35: 486-487. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2007.
Kettânî, Muhammed Abdulhay. et-Terâtîbu’l-İdâriyye (Hz. Peygamber'in Yöneti-mi). Trc. Ahmet Özel. 2 Cilt. İstanbul: İz Yayıncılık, 2003.
Köten, Akif. “Asr-ı Saâdet’te Suffa Ashâbı”. Bütün Yönleriyle Asr-ı Saâdet’te İslâm. Ed. Vecdi Akyüz. 4: 381-416. İstanbul: Beyan Yayınları, 1995.
Kurt, Abdurrahman. “Demografik Değişkenler Açısından İlk Müslümanlar”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/2 (2009): 27-41.
Mâlik b. Enes. el-Muvattâ’. Thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 2 Cilt. Beyrut: y.y., 1985.
Müslim, Ebû’l-Huseyn Müslim b. Haccâc. Sahîh-i Müslim. Riyad: Beytü’l-Efkâr, 1998/1419.
Nesâî, Ebû Abdurrahman b. Şuayb. es-Sünenü’l-Kübrâ. Thk. Hasan Abdulmunim Şelebi. 12 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1421/2001.
Samhûdî, Nureddîn Ali b. Abdillâh b. Ahmed el-Hasenî. Vefâu’l-Vefâ bi Ahbâri Dâri’l-Mustafâ. Thk. Kâsım es-Samerrâî. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’l-Furkani Li’t-Türasi’l-İslâmi, 1421/2001.
San’ânî, Ebû Bekir Abdürrezzâk b. Hemmâm b. Nâfi’ es-San’ânî el-Himyerî. el-Musannef. Trc. Hüseyin Yıldız. 12 Cilt. İstanbul: Ocak Yayınları, 2012.
Sancaklı, Saffet. “Fakirlik ve Zenginlikle İlgili Hadisler Üzerine Bir Deneme”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/1 (2001): 331-377.
Sıbaî, Mustafa. İslâm Medeniyetinden Altın Tablolar. Trc. M. S. Şimşek - N. De-mircan. Konya: Uysal Yayıncılık, ts.
Şen, Mustafa. Kur’ân’da Zenginlik ve Fakirlik. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2008.
Tekin, Feridun. Hz. Peygamber Döneminde Sosyal Hizmetler. Doktora Tezi, İs-tanbul Üniversitesi, 2017.
Tirmizî, Muhammed b. İsa. es-Sünen. Thk. Muhammed b. Sâlih er-Râcıhî. Riyad: Beytü’-Efkâr, 1419/1999.
Vâkıdî, Muhammed b. Ömer. Kitâbu’l-Megâzî. Thk. Marsden Jones. 4 Cilt. Beyrut: Âlemu’l-Kütüb, 1984.
Yeniçeri, Celal. İslâm'ın Dayanışma - Paylaşma Medeniyeti. İstanbul: İfav Yayınla-rı, 2013.
Yolcuoğlu, İsmet Galip. Sosyal Hizmete Giriş. Ankara: Sabev Yayınevi, 2012. III’ üncü Milli Sosyal Hizmetler Konferansı. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı, Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü Yayını (Aralık 1968) Yayın No: 54: 305-364.