Pandemi Döneminin Yoksulluğa Etkisi ve Yoksulluğun Azaltılmasında Zekâtın Önemi

Konu ve Amaç: 2019 yılı sonlarında Çin’de başlayan ve halen de devam etmekte olan Covid-19 salgını bütün dünyayı etkilediği gibi Türkiye’yi de olumsuz yönde etkilemiştir. Küresel ticaret bu süreçten olumsuz etkilenmiş ve dünya ekonomileri küçülmüştür. Dünyada ve Türkiye’de salgının kontrol altına alınması amacıyla alınan tedbirler kapsamında bazı iş yerleri kapatılmış, buralarda çalışan birçok kişi işini kaybetmiş ve gelir kaybına uğramıştır. Bu durum Türkiye’de yoksulluğun artmasına neden olmuştur. Bu çalışmanın amacı pandemi döneminde artan yoksulluğun azaltılmasına katkı sunmaktır. Yöntem: Çalışmamızda Covid-19 salgınının Türkiye’de yoksulluğun artmasına etkileri ve yoksulluğun azaltılmasında zekâtın önemi araştırılmıştır. Çalışmada TÜİK ve Dünya Bankası verilerinden istifade edilerek yoksulluğun boyutu incelenmiştir. Bulgular: Pandemi döneminde yoksulluğun arttığı, gelir dağılımının yoksullar aleyhine bozulduğu görülmüştür. Türkiye Cumhuriyeti bu sürecin etkilerini azaltmak amacıyla bazı transferler yapmış olsa da bu harcamalar yoksulluğun azaltılmasında ve gelir kaybının telafi edilmesinde yeterli olamamıştır. Bu nedenle ek kaynak olarak 2020 yılında 23.341 milyon $ olan zekât potansiyeli de dikkate alınmalıdır. Sonuç: Devletin yapmış olduğu sosyal yardımlara mali bir ibadet olan ve yoksullukla mücadelede önemli bir araç olan zekâtı da ekleyerek daha iyi sonuçlar edilmesi mümkündür. Zekâttan maksimum fayda sağlamak için de zekâtın kurumsallaşmasının önemi büyüktür.

Anahtar Kelimeler:

İktisat, Yoksulluk, Yoksulluğun Azaltılması, Covid-19, Zekât.

The Effect of The Pandemic Period on Poverty and The Importance of Zakat in Reducing Poverty

Subject and Purpose: The Covid-19 epidemic, which started in China at the end of 2019 and still continues, has negatively affected Turkey as well as the whole world. Global trade has been adversely affected by this process and world economies have shrunk. Within the scope of the measures taken to control the epidemic in the world and Turkey, some workplaces were closed, many people working in these places lost their jobs and income. This situation has led to an increase in poverty in Turkey. This study aims to contribute to the reduction of increasing poverty during the pandemic period. Method: In our study, the effects of the Covid-19 epidemic on the increase in poverty in Turkey and the importance of zakat in reducing poverty were investigated. In the study, the extent of poverty was investigated by making use of the data of the Turkey Statistical Institute and the World Bank Results: During the pandemic period, it was observed that poverty increased, and income distribution deteriorated to the detriment of the poor. Although the Republic of Turkey made some transfer expenditures to reduce the effects of this process, these expenditures were not sufficient to reduce poverty and to compensate for the loss of income. Therefore, as an additional resource, the zakat potential of 23.341 million $ in 2020 should also be taken into account. Conclusions: It is possible to achieve better results by adding zakat, which is financial worship and an important tool in the fight against poverty, to the social assistance provided by the state. The institutionalization of zakat is of great importance in order to obtain maximum benefit from zakat.

Keywords:

Economy, Poverty, Poverty Reduction, Covid-19, Zakat,

PDF

___

Arslan, İbrahim- Bayar, İlyas. “Covid-19 Salgını, Ekonomik Etkileri ve Küresel Ekonominin Geleceği”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, (2020), 87-104.
Aydın, Ahmet – Öztürk, Şaban. “Türkiye’nin Yoksullukla Mücadelesinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının Rolü; Pandemi Dönemi Örneği”, Akademik İzdüşüm Dergisi, 6(1), (2021), 141-162.
Balcı, Yusuf - Çetin, Güldenur. “Covid-19 Pandemi Sürecinin Türkiye’de İstihdama Etkileri ve Kamu Açısından Alınması Gereken Tedbirler”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı, 19(37), (2020), 40-58.
Boynukalın, Mehmet. “Zekâtın Toplanması ve Dağıtımı İlk Kurumsal Tecrübeler, Hulefa-i Raşidin Dönemi”, Tarihte ve Günümüzde Zekât Uygulamaları, İstanbul: Ensar Neşriyat: İSAV, (2017), 91- 113.
Çetin, Ensar. “Bir Sosyal Yardımlaşma Pratiği Olarak Askıda Kahve ve Sadaka Taşı”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı 41, (Mart-Nisan 2014), 85-96.
Çetin, Gürel- Göktepe, Sevinç. “Covid-19 Pandemisinin Turizm Endüstrisi Üzerindeki Etkileri”, Covid-19 Pandemisinin Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Etkileri, ed. Dilek Demirbaş, Veysel Bozkurt, Sayım Yorğun, (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 2020), 87-97.
Duran, Mahmut Sami - Acar, Mustafa. “Bir Virüsün Dünyaya Etkileri: Covid-19 Pandemisinin Makroekonomik Etkileri”, International Journal of Social and Economic Sciences, 10(1), (2020), 54-67.
Erkal, Mehmet. İlmihal I İman ve İbadetler, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, (2007).
Euronews., “Oxfam: Koronavirüs Krizi Sonrası 4 Milyar İnsan Yoksul, 1 Milyar İnsan “Aşırı Yoksul” Kalabilir”, (Kerem Congar), 2020, (Erişim 12.09.2021) https://tr.euronews.com/2020/04/09/oxfam-koronavirus-krizi-sonras-4-milyar-insanyoksul-1-milyar-insan-as-r-yoksul-kalabilir.
Forbes 2020, Erişim 18 Eylül 2021, https://www.brandingturkiye.com/forbes-turkiye-en-zengin-100- turk-listesi-2020/
Forbes 2018, Erişim 18 Eylül 2021, https://www.dailysabah.com/economy/2018/03/02/forbesturkey-announces-countrys-100-richest-people
Gümüş, Niyazi. Yoksulluğun Azaltılmasında Bir Çözüm Önerisi: Zekât Fonu Örneği, Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
Gümüş, Niyazi - Yardımcıoğlu, Fatih - Altıntaş, Nurullah. “The Role of Zakat Potential in Reducing Poverty in Turkey”, International Journal of Islamic Economics and Finance Studies, (2019/2), 90-110.
Gümüş, Niyazi - Salih Şimşek, Toplumda Zekât Bilincinin geliştirilmesinin Yoksulluğa Etkisi: Sakarya İli Araştırması, Sakarya İktisat Dergisi, 10(3), (2021), 240-256.
Günay, Hacı Mehmet. “İbadet ve Müessese Olarak Zekât”, İstanbul Müftülüğü Din ve Hayat Dergisi, Sayı 29, (2016), 8-11.
Hâkim en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek, Dâru’n-Neşr, Beyrut, (1990), 2/15.
International Monetary Fund (IMF), “World Economic Outlook”, The Great Lokdown, Erişim 18 Eylül 2021, https://www.Imf.org/En/Publications/WEO/Issue/2020/04/14/ Weo-April-2020
Kılıç, Ünal. “Hz. Peygamber Döneminde Zekât Uygulaması”, Tarihte ve Günümüzde Zekât Uygulamaları, İSAV, İstanbul: Ensar Neşriyat, (2017), 45-64.
Kur’an-ı Kerim Meali, çev. Halil Altuntaş – Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 13. Baskı, 2007.
Mahmut Sami Duran - Mustafa Acar, “Bir Virüsün Dünyaya Etkileri: Covid-19 Pandemisinin Makroekonomik Etkileri”, International Journal of Social and Economic Sciences, 10(1), (2020), 57-61.
Marangozoğlu, İzzet. 1001 Hadis, İstanbul: Saadet Yayınları, (2005).
Oral, İbrahim Orkun - Eroğlu Sevinç, Demet. “Covid-19 Eksenli Sağlık Krizinin Ekonomi Üzerindeki Etkileri Üzerine Bir İnceleme”, Journal of Management Theory and Pratices Research 1(1), (2020), 58-70.
Oganisation for Economic Co-operation and Development (OECD), OECD Employment Outlook 2020, Paris: OECD Publishing, (2020).
Özkan, Gizem. “Covid-19 Pandemisi ile Yoksulluğun Derinleşen Yüzü: Çalışan Yoksullar”, Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 8(14), (2021), 93-108.
Rizvi, S. Ameenul Hasan. “Zakat: Its Places and Position in Islam”, The MWL Journal, 8(3), Makkah (January 1981).
Saad, Ram Al Jaffri - Sawandı, Norfaiezah - Mohammad, Rayahu. “Zakat SurplusFunds Management”, International Journal of Economics and Financial, Vol 6, Spesial Issues (S7), (2016), 171-176.
Serahsî, Şemsüleimme Ebû Bekir Muhammed (v. 483/1090), el-Mebsût, Dâru’l-marife, Beyrut (1993), II, 181.
World Bank. “World Development Indicators” (2020). Erişim 20 Eylül 2021. https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.DDAY?view=chart
World Health Organization. “Who Coronavirus (Covid-19) Dashboard”. Erişim 17 Eylül 2021. https://covid19.who.int/
Tabakoğlu, Ahmet - Turan, Melih. “Türkiye’de Zekât Potansiyelinin Yeniden Tespiti”, Tarihte ve Günümüzde Zekât Uygulamaları, İstanbul: Ensar Neşriyat: İSAV, 2017), 899-936
T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, “Sosyal Koruma Kalkanı” Erişim 20 Eylül 2021, https://www.aile.gov.tr/haberler/bakan-selcuk-sosyal-koruma-kalkani-kapsamindayaptigimiz-yardimlarin-tutari-45-5-milyar-liraya-yaklasti/
T.C. Sağlık Bakanlığı, (2021), “Covid-19”, Erişim 17 Eylül 2021. https://covid19.saglik.gov.tr/
TRT Haber, “İhtiyaç Sahiplerine Yaklaşık 60 Milyar Lira Sosyal Destek Sağlandı” (Erişim 20 Eylül 2021). https://www.trthaber.com/haber/gundem/ihtiyac-sahiplerine-yaklasik-60-milyar-lirasosyal-destek-saglandi-620373.html
TÜİK. “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması”, 2020. Erişim 20 Eylül 2021. https://data.tuik.gov.tr./Kategori/GetKategori?p=Gelir,-Yasam,-Tuketim-ve-Yoksulluk-107
TÜİK. “Temel İşgücü Göstergeleri”. Erişim 20 Eylül 2021. https://data.tuik.gov.tr./Kategori/GetKategori?p=Istihdam,-Issizlik-ve-Ucret-108
Yalçın, İsmail. “Malezya Kamusal Zekât Uygulaması Üzerine”, Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 20(2), (2016), 235-270.
Yıldız, Kemal. “Zekâtın Mahiyeti ve Vergi İle Münasebeti”, İstanbul Müftülüğü Din ve Hayat Dergisi 29, (2016), 55-58.
Yürekli, Sabahattin. “Çalışma Hayatında Koronavirüs (Covid-19) Sagınının Etkileri”, İstanbul Ticaret ÜniversitesiSosyal Bilimler Dergisi, Covid-19 Hukuk Özel Sayısı, Yıl 19, Sayı 38, (2020),34-61.