Mustafa ÖZBULDU, Ahmet İRVEM, Cihan ÇIPLAK

Seyhan Göksu-Himmetli Alt-Havzasının Akım Verileri ile Kuraklık Analizi

Kuraklık; yağışların uzun yıllık ortalamalara göre önemli ölçüde azalması sonucunda, ortaya çıkan doğal bir afettir. Kurak dönemlerin belirlenmesi ve etkilerinin azaltılması açısından kuraklık analizlerinin yapılması gereklidir. Bu çalışmada; Seyhan havzası Göksu-Himmetli alt-havzasında bulunan 1801 nolu akım gözlem istasyonuna ait 1936-2011 yılları arasındaki aylık toplam akım verileri kullanılmıştır. Akım verileri ReDIM yazılımına aktarılarak, SPI ve RUN yöntemleri ile 3 ve 12 aylık kurak dönem analizleri yapılmıştır. Üç aylık dönemler için yapılan SPI analizi sonucu; en şiddetli kuraklık Mayıs 1989-Ekim 1989 arasında, kuraklığın en uzun sürdüğü dönem ise Eylül 1972-Mart 1975 arasında olduğu belirlenmiştir. On iki aylık dönemler için ise; en şiddetli kuraklık Mayıs 2001-Nisan 2002 arasındaki dönemde görülürken, en uzun kuraklık ise Nisan 1972-Nisan 1975 arasında görülmüştür. RUN yöntemine göre ise; en uzun kuraklığın 2003-2008 yılları arasındaki dönemde gerçekleştiği görülmüştür. En fazla birikimli su eksikliği 1970-1974 yılları arasında 42511 m³ olarak, en fazla kuraklık şiddeti 1994 yılında 10859 m3/yıl olarak hesaplanmıştır. Ayrıca, havzada 20 yılda bir 4 yıl ve üzeri sürelerde hidrolojik kuraklık yaşandığı görülmüştür. Bu sonuca göre 2020-2023 yılları arasında kurak bir dönemine girilme riski olduğu belirlenerek havza su kaynaklarının korunması için gerekli önlemler alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Göksu-Himmetli alt havzası, SPI yöntemi, RUN yöntemi, ReDIM

Drought Analysis by Using Stream Flow Data of The Seyhan Göksu-Himmetli Sub-Basin

Drought is a natural disaster resulting from a significant reduction of rainfall based on long-year averages. Drought analysis is required to determine the drought periods and to reduce harmful effects of drought. In this study, the monthly streamflow data for the period between 1936 and 2011 were obtained from the current observation station (1801) within the Göksu-Himmetli sub-basin of the Seyhan basin was used. Data was transferred to ReDIM software to analyze the drought period for 3 and 12 months periods by using the SPI and RUN methods. As a result of SPI analysis performed for the three months period; the most severe drought was observed between May 1989 and October 1989. The longest period of drought was observed between September 1972 and March 1975. For the twelve months period; the most severe drought was observed in the period between May 2001 and April 2002. The longest drought was found between April 1972 and April 1975. According to the RUN method; the longest drought was occurred between 2003 and 2008. The highest cumulative water deficiency was 42551 m³ between 1970 and 1974, and the maximum drought intensity was 10859 m3 in 1994. Moreover, hydrological droughts that have 4 years or more duration occurs in every 20 years in the basin. Water resources in this region must be protected due to there is a drought risk between years of 2020-2023.

Keywords:

Göksu-Himmetli sub-basin, SPI methods, RUN methods, ReDIM,

PDF

___

Referans 1 Acar R, Şenocak S, 2007. Türkiye’deki kısa süreli yağışların trend analizi, 1. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi Bildiri Kitabı, s. 335-349.
Referans 2 Adnan S, Ullah K, Shouting G, 2015. Characterization of drought and its assessment over Sindh, Pakistan during 1951-2010. Journal of Meteorological Research, 29 (5): 837-857.
Referans 3 Ekmekçi M, 2008. Jeolojik geçmişten günümüze iklim değişiklikleri: küresel iklim değişimi ve Türkiye. TMMOB İklim Değişimi Sempozyumu, 13-14 Mart, Ankara, s. 7-26.
Referans 4 Kömüşçü AÜ, 1999. Using the SPI to analyze spatial and temporal patterns of drought Journal of Climatology, 17: 511-520.
Referans 5 Kömüşçü A, 2001. An analysis of recent drought conditions in Turkey in relation to circulation patterns. Drought Network News, 13: 5–6.
Referans 6 Özfidaner M, Şapolya D, Topaloğlu F, 2018. Seyhan havzası akım verilerinin hidrolojik kuraklık analizi. Toprak Su Dergisi, 7: 57-64.
Referans 7 Paulo AA, Pereira LS, 2006. Drought concepts and characterization, Water International, 31 (1): 37-49.
Referans 8 Tezcan L, Ekmekçi M, Atilla Ö, Gürkan D, Yalçınkaya O, Otgonbayar N, Saylu ME, Donma S, Yılmazer D, Akyatan A, Pelen N, Topaloglu F, İrvem A, 2007. Seyhan nehri havzasında tarım güvenliği için su kaynakları sistemlerinin iklim değişikliğine karşı duyarlılıklarının araştırılması. ICCAP Projesi Türk Grubu Sonuç Raporları, Kyoto, s. 1-24.
Referans 9 Turgut E, Kömüşcü A, 2010. SYI kuraklık serilerinin trend analizi sürdürülebilir kalkınma ve hayat için meteoroloji sempozyumu, 27-28 Mayıs. Ankara.
Referans 10 Türkeş M, 2007. İklim değişikliği nedir? Temel kavramlar, nedenleri, gözlenen ve öngörülen değişiklikler, 1. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi, s. 38-53, İstanbul.
Referans 11 Yevjevich V, 1967. An objective approach to definitions and investigations of continental hydrologic drought. Colorado State University, Fort Collins, Colorado, s.18.
Referans 12 Yürekli K, Anlı AS, Örs İ, Karahan G, 2009. Sakarya havzası aylık akımlarının kuraklık analizi, I. Ulusal Kuraklık ve Çölleşme Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s. 779-784.