Hatay ili marul (Lactuca sativa L.) ekim alanlarında görülen önemli hastalık etmenleri, zararlı ve yabancı ot türleri ve yaygınlık durumları

Bu çalışmada 2015 ve 2016 yetiştirme sezonunda Hatay ilinin önemli marul (Lactuca sativa L.) yetiştiriciliği yapılan alanlarında rastgele seçilmiş tarlalarda erken dönem fide ile hasat dönemlerinde sorun olan hastalık etmeni, zararlı ve yabancı ot türlerinin tanılanması ve yaygınlık durumları belirlenmiştir. Tipik hastalık belirtileri gösteren bitki örneklerinden yapılan izolasyonlar sonucunda Sclerotinia sclerotiorum, Botrytis cinerea, Golovinomyces cichoracearum ve Bremia lactucae en sık karşılaşılan fungal etmenler olarak belirlenmiştir. Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum ve Enterobacter cloacae, kök bölgesinde yumuşak çürüklük belirtilerine, Xanthomonas campestris pv. vitians ise yapraklarda lekelere neden olan bakteriyel hastalık etmenleri olarak belirlenmiştir. Viral etmenlerden marul iri damar virüsü (Mirafiori lettuce big vein virüs) sadece 1 tarlada gözlenmiştir. Sörveyler sonucunda yaprak bitleri (Aphis gossypii, Myzus persicae), trips (Thrips tabaci, Frankliniella occidentalis), yaprak pireleri (Empoasca decipiens, Asymetresca decedens), beyazsinek (Bemisia tabaci) ve yaprak kurtları (Spodoptera littolaris ve Helicoverpa armigera) yetiştiricilikte değişen oranlarda karşılaşılan zararlı böcek türleri olarak belirlenmiştir. Zararlıların üretim alanlarındaki zarar düzeyleri türlere göre değişiklik göstermekle birlikte daha çok ilkbahar döneminde belirlenmiştir. Salyangoz zararı ise daha çok erken ilkbaharda görülmüştür. Yapılan sörveyler sonucunda 24 bitki familyasına ait 59 adet yabancı ot türü belirlenmiştir. Ek olarak, sahip oldukları yabancı ot tür sayılarına göre en yaygın 5 familya: Poaceae (14), Asteraceae (12), Leguminosae (4), Caryophyllaceae ve Amaranthaceae (3) kaydedilmiştir. Sörveylerde belirlenen yabancı ot türlerinin 42 tanesinin rastlama sıklığı % 12.5’un üzerinde olurken ilk sıraları Avena sterilis, Sinapis arvensis, Amaranthus retroflexus, Convolvulus arvensis ve Chenopodium album almıştır.

___

  • Ahmad F, Babalola OO and Tak HI, 2012. Potential of MALDI-TOF mass spectrometry as a rapid detection technique in plant pathology: identification of plant-associated microorganisms. Anal. Bioanal. Chem. 404: 1247–1255.
  • Anonim 2016. TUİK, Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=45
  • Aysan Y, Sahin S, Ulke G, Sahin F. 2003. Bacterial rot of lettuce caused by Pseudomonas cichorii in Turkey. Plant Pathol. 52: 782
  • Ayyıldız Y ve Atlıhan R, 2006. Balıkesir ili sebze alanlarında görülen yaprakbiti türleri ve doğal düşmanları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 16: 1-5
  • Bruehl GW, 1987. Soilborne Plant Pathogens. Macmillan, New York.
  • Chitrampalam P, Figuli PJ, Matheron ME, Subbarao KV and Pryor BM, 2008. Biocontrol of lettuce drop caused by Sclerotinia sclerotiorum and S. minor in Desert Agroecosystems. Plant Dis. 92: 1625–1634.
  • Çıkman E, Çömlekçioğlu N, Yücel A ve Cihangir E, 2006. Şanlıurfa koşullarında marul (Lactuca sativa L.)’da Chromatomyia horticola Goureau ve Liriomyza trifolii (Burgess) (Diptera: Agromyzidae)’nin zarar durumunun belirlenmesi. VI.Sebze Tarım Sempozyumu Bildirileri, (Kahramanmaraş, 19-22 Eylül 2006).
  • Çimen İ, Turgay B and Pirinc V, 2010. Effect of solarization and vesicular arbuscular mychorrizal on weed density and yield of lettuce (Lactuca sativa L.) in autumn season. African J. Biotechnol. 9: 3520-3526.
  • Dixon GR, 1984. Vegetable Crop diseases. Macmillan, London.
  • Janse JD, 1991. Pathovar discrimination within Pseudomonas syringae subsp. savastanoi using whole-cell fatty acids and pathogenicity as criteria. Syst. Appl. Microbiol. 13: 79–84.