Kireçli topraklardaki inorganik fosfor fraksiyonlarının yarayışlı fosfora katkıları ve bazı toprak özellikleri ile ilişkileri

Amaç: Çalışmada, Doğu Anadolu bölgesinde yaygın olarak görülen Mollisol ve Entisol olarak sınıflandırılan toprak profillerinde inorganik fosfor fraksiyonlarının miktar ve dağılımlarının belirlenerek, bunların toprak özellikleri ve biri birleri ile ilişkilerinin belirlenerek, inorganik fosfor fraksiyonlarının bitkiye yarayışlı toprak fosforuna katkılarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem ve Bulgular: Kireçli ve hafif alkalin reaksiyonlu toprakların, toplam fosfor miktarları 280-1713 mg kg-1 arasında, ortalama 713 mg kg-1 olarak saptanmıştır. Toplam fosforun ortalama % 80.9’unu oluşturan ve bu topraklarda birinci sırada bulunan fosfor fraksiyonu olarak belirlenen kalsiyuma bağlı fosfatlar (Ca-P) 163.2- 951.1 mg kg-1 arasında belirlenmiştir. Ca-P’ den sonra bu topraklarda miktar olarak ikinci sırayı alan hapsedilmiş fosfatlar (CDB-P) 2.07-105.6 mg kg-1 arasında, üçüncü olarak ise ilk ekstraksiyon sırasında karbonatlar tarafından tutulan fosfatları (CB-P) 0.76-52.83 mg kg-1 arasında bulunmuştur. Dördüncü ve son sırada ise hapsedilmemiş alüminyum ve demir fosfatlar (Al-P+Fe-P) 0.09-5.0 mg kg-1 arasında bu topraklarda en az miktarlarda bulunan fosfor fraksiyonları olarak bulunmuştur. Genel Yorum: Özetle, bu topraklarda inorganik fosfor fraksiyonlarının miktarlarına göre bulunma sırası CaP>CDB-P>CB-P>Al-P+Fe-P olarak belirlenmiştir. Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Bu topraklarda bitkiye yarayışlı fosfora (Olsen-P), hapsedilmemiş alüminyum ve demir fosfatlar (AI-P+Fe-P) ve hapsedilmiş fosfatlar (CDB-P) olmak üzere iki fraksiyonun katkıyı yaptığı belirlenmiştir.

Relationship between some soil characteristics and contribution on available phosphorus of inorganic phosphorus fractions in calcareous soils

Aims: The aim of this study is to determine the amount and distribution ofinorganic phosphorus fractions in soil profiles classified as Mollisol andEntisol, which are common in the Eastern Anatolian region, and todetermine their soil properties and their relationships with each other, andto evaluate the contribution of inorganic phosphorus fractions to availablesoil phosphorus (Olsen-P).Methods and Results: The total amount of phosphorus in these soils withcalcareous and slightly alkaline reactions has been determined as 280-1713 mg kg-1 and an average of 713 mg kg-1. Ca-P’, which make up anaverage of 80.9% of the total phosphorus and which are determined as thefirst phosphorus fraction in these soils, have been determined between163.2-951.1 mg kg-1. The occluded phosphates (CDB-P), which rank secondin quantity in these soils after Ca-P2, are between 2.07-105.6 mg kg-1, andthirdly, phosphates (CB-P) held by carbonates during the first extractionare 0.76-52.83 mg kg-1. In the fourth and last row, nonoccluded aluminumand iron phosphates (Al-P + Fe-P) were found as the least amount ofphosphorus fractions in these soils between 0.09-5.0 mg kg-1.Conclusions: In summary, the order of inorganic phosphorus fractions inthese soils was determined as Ca-P> CDB-P> CB-P> Al-P+Fe-P.Significance and Impact of the Study: It was determined that two fractionscontribute to phosphorus (Olsen-P), nonoccluded aluminum and ironphosphates (AI-P + Fe-P) and occluded phosphates (CDB-P) in these soils.

___

  • Ahmed AWAM, Elsheikh MA, El Mahi YEG (2018) Relationship between phosphorus fractions of some selected Sudanese soil orders to phosphate availability. Eurasian J. Soil Sci. 7(3): 224-229.
  • Ahmed W, Jing H, Kaillou L, Qaswar M, Khan MN, Jin C, Geng S, Qinghai H, Yiren L, Guangrong L, Mei S, Chao L, Dongchu L, Ali S, Normatov Y, Mehmood S, Zhang H (2019) Changes in phosphorus fractions associated with soil chemical properties under long-term organic and inorganic fertilization in paddy soils of Southern China. PLoS ONE 14(5): e0216881. https://doi.org/10.1371/ journal.pone.0216881.
  • Azadi A, Baghernejad M, Karimian NA, Abtahi SA (2015) Inorganic phosphorus fractions and their relationships with soil characteristics of selected calcareous soils of Fars Province. Journal of Water and Soil 29(5): 1288-1296.
  • Bouyoucos GS (1951) Recalibration of the hydrometer methods for making mechanical analysis of soil. Agron. J. 43: 434-438.
  • Chand T, Tomar NK, Singh J P (1991) Effect of soil properties on the forms of inorganic phosphorus in alkaline-calcareous soils of different agro climatic zones. Arid Soil Research and Rehabilitation 5(3): 190-210.
  • Çimrin KM, Akça E, Senol M, Büyük G, Kapur S (2004) Potassium potential of the soils of the Gevaş Region, East Anatolia. Tr. J. Agric. For. 28: 259-266.
  • Çimrin KM, Karaçal İ (1997) Yüzüncü Yıl Üniversitesi kampüs alanı toprak profillerinde fosfor fraksiyonlarının dağılımı Y.Y.Üni. Ziraat Fak. Tar. Bil. Derg. 7: 31-36.
  • Jackson ML (1962) Soil Chemical Analysis. Pretice Hall Inc. 183.
  • Johnson RA, Wichern DW (1988) Applied Multivariate Statistical Analysis. Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey 07632. pp. 607.
  • Kacar B (1970) Fosforun fraksiyonlara ayrılması ve Çukurova topraklarına değişik metodlarla tayin edilen faydalanabilir haldeki fosfor ile fosfor fraksiyonları arasındaki ilişki. A.Ü. Ziraat Fak.Yıllığı, 4: 721-724.
  • Legg JO, Black CA (1955) Determination of organic phosphorus in soils: II ignition method. Soil Sci. Soc. Amer. Proc. 19: 139-143.
  • Liu H, Wang R, Wang H, Cao Y, Dijkstra FA, Shi Z, Cai J, Wang Z, Zou H, Jiang Y (2019) Exogenous phosphorus compounds interact with nitrogen availability to regulate dynamics of soil inorganic phosphorus fractions in a Meadow Steppe. Biogeosciences 16: 4293–4306.
  • Muhammad HJ, Jones KC (1992) Phosphorus in gypsiferous soils: The influence of soil properties on P fractionation. Geoderma 53: 97-104.
  • Olsen SR, Cole CV, Watanabe FS, Dean LA (1954) Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate U.S. Dept. of Agr. Circ. 939. Washington.
  • Olsen SR, Sommers LE (1982) Phosphorus, In: Methods of Soil Analysis Chemical and Microbiological Properties (Eds. Page A.L., Miller R.H., Keeney D.R.), Second Edition Agronomy No: 9 American Society of Agronomy Inc, Soil Science Society of America Inc. 403-429.
  • Roberts TL, Stewart JWB, Bettany JR (1985) The Influence of topography on the distribution of organic and inorganic soil phosphorus across a narrow environmental gradient. Can. J. Soil Sci. 65: 651-655.
  • Samadi A (2006) Contribution of inorganic phosphorus fractions to plant nutrition in alkaline-calcareous soils. J. Agric. Sci. Technol. 8: 77-89.
  • Shen RF, Jiang B (1992) Distribution and availability of various forms of inorganic-P in calcareous soils. Acta Pedologica Sinica 29(1): 80-86.
  • Singh RS, Pathak AN (1973) Forms of phosphorus in relation to physico-chemical properties in bangar soils of Districts Deoria and Gorakhpur in alluvial tract of Uttar Pradesh. J. Indian Soc. Soil Sci. 21(4): 407- 411.
  • Soil Survey Staff (1951) Soil Survey Manual. Agriculture Handbook No. 18, US Department of Agriculture, Washington, DC.
  • Soil Survey Staff (1999) Soil taxonomy: a basic system of soil classification for making and interpreting soil surveys. USDA-NRCS, Agriculture Handbook No. 436. US Government Printing Office, Washington, DC.
  • Solis P, Torrent J (1989) Phosphate fractions in calcareous vertisols and inceptisols of Spain. Soil Sci. Soc. Am. J. 53: 462-466.
  • Talati NR, Mathur GS, Attri SC (1975) Distribution of various forms of phosphorus in North-West Rajasthan Soils. J. Indian Soc. Soil Sci. 23(2): 202-206.
  • Thomas GW (1982) Exchangeable cations. In: Methods of Soil Analysis. Part 2, Chemical and Microbiological Properties, (Eds. Page A.L., Miller R.H., Keeney D.R.), American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin. pp. 159–166.
  • Topraksu (1971) Van Gölü Havzası Toprakları, Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı, Toprak-su Genel Müd. Yayınları No: 28 Köy İşleri Bakanlığı Yayınları No: 197, Raporlar Serisi No: 67, Ankara.
  • Tripathi BR, Tandon HLS, Tyner EH (1970) Native inorganik phosphorus forms and their relation to some chemical indices of phosphate availability for soils of Agra District. Indian Soil Sci. 109(2): 93-101.
  • Walkey A (1947) A critical examination of a rapid method for determining organic carbon in soils: effect of variations in digestion conditions and inorganic soil constituents. Soil Sci. 63: 251-263.
  • Yang JE, Jacobsen JS (1990) Soil inorganic phosphorus fractions and their uptake relationships in calcareous soils. Soil Sci. Soc. Am. J. 54: 1666-1669.
Mustafa Kemal Üniversitesi tarım bilimleri dergisi (online)-Cover
  • ISSN: 1300-9362
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 1996
  • Yayıncı: Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Kireçli topraklardaki inorganik fosfor fraksiyonlarının yarayışlı fosfora katkıları ve bazı toprak özellikleri ile ilişkileri

Kerim Mesut ÇİMRİN

Asmalarda fungal gövde hastalıklarının araştırılmasında farklı inokulasyon yöntemlerinin karşılaştırılması

Davut Soner AKGÜL

Sinop Karasu Çayı fizikokimyasal özellikleri ve mikrobiyolojik kirliliğinin araştırılması

Ayşe GÜNDOĞDU, Uğur ÇARLI

Sarı tüy rengindeki (Coturnix japonica) bıldırcınlarda farklı yaş ve depolama sürelerinin yumurta kalite özellikleri üzerine etkisi

Ayşe Alev AVŞAR, Gülşen ÇOPUR AKPINAR

Comparing hot air drying kinetics and color quality of organic and conventional sweet red peppers

Aysel ARSLAN, Yurtsever SOYSAL, Muharrem KESKİN

A new pest of Gossypium hirsutum in Turkey: Leptodemus minutus Jakovlev 1876 (Hemiptera: Heteroptera: Lygaeidae: Oxycareninae)

Gülten YAZICI, Erdal SERTKAYA

Environmental impact of bio-briquettes produced from agricultural residues concerning to CO2 emissions

Gürkan Alp Kağan GÜRDİL

Erken gelişme döneminde yapraktan bor uygulamasının mısırın hasıl verimi ve kalitesi üzerine etkileri

Hüseyin GÖZÜBENLİ, İbrahim ATIŞ, Ömer KONUSKAN

Determination of population density and infestation rates of peach twig borer, Anarsia lineatella Zeller (Lepidoptera: Gelechiidae) on early apricot orchards in Mersin province

İlker Ahmet SEFEROĞLU, Nihat DEMİREL

Organik ve konvansiyonel tatlı kırmızı biberlerin sıcak hava kurutma kinetiği ve renk kalitesinin karşılaştırılması

Muharrem KESKİN, Yurtsever SOYSAL, Aysel ARSLAN