Gamze TUNÇBİLEK, Aziz KILINÇ

Türkçe ders kîtaplarindakİ "hak ve özgürlükler" temasinin demokrasi eğitimi açısından incelenmesi

Demokrasi eğitiminin yalnızca vatandaşlık bilgisine yönelik derslerde değil aynı zamanda eğitim müfredatında yer alan bütün derslerin içerisinde entegre ederek verilmesi alan yazında önemle üzerinde durulan konulardan biridir. Alan yazındaki bu tartışmalardan hareketle araştırmada; Türkçe ders kitaplarındaki "Hak ve Özgürlükler" temasının demokrasi eğitimi açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada içerik analizi tekniği kullanılmıştır. "Hak ve Özgürlükler" teması çerçevesinde demokratik değerler; demokrasi eğitimiyle ilgili temel beceriler; hak, özgürlük ve demokrasi kavramlarının metinlerdeki yeri belirlenmiştir. Yapılan belirlemelerden hareketle de metinlerde bu kavramların ele alınışına ilişkin tespitlerde bulunulmuştur. Araştırma sonucunda; "Hak ve Özgürlükler" temasındaki etkinliklerde dil becerisi ve metin çözümlemesinden çok demokrasi eğitimine ağırlık verildiği belirlenmiştir. Diğer bir bulgu olarak ise "Hak ve Özgürlükler" temasında yalnızca bir tane ara disiplin alan kazanımının olduğu tespit edilmiştir. Türkçe ders kitaplarında yer alan "Hak ve Özgürlükler" temasında daha çok ara disiplin alan kazanımına yer verilmesi ilköğretim ikinci kademe Türkçe derslerinde "demokrasi eğitimi" bilincinin kazandırılmasında önemli görülmektedir.

Investigating the theme of "rights and freedom" in Turkish course books in terms of democracy education

It has been emphasized in one of the subjects at literature that education of democracy is not given only in knowledge of citizenship lessons also be given by integrating in all courses in the curriculum. The present study aims to investigate the theme of "rights and freedoms" in Turkish course books in terms of democracy education. To collect data, the technique of content analysis was used. By analyzing the contents of the texts related with the theme of "rights and freedoms", democratic values; basic skills related with democracy education; rights, freedom and democracy have been found in the texts. Some determinations were made based on these results about processing of these concepts. The results of the study indicated that the activities related with the theme of "Rights and Liberties" involved exercises in relation witH*democracy education rather than the exercises in relation with language skills and text analysis. Another finding of the study revealed that there was only one sub discipline field gain in relation with the theme of "Rights and Freedom". To give more sub disipline gain in Turkish lessons books seems importent for gaining awareness of "democracy education" in second grade Turkish lessons.

PDF

___

Aktan, C. C. (1999). 21. Yüzyıl ve Anayasal Demokrasi. Yeni Türkiye, 29: 600- 606.
Bilhan, S. (1991). Eğitim Felsefesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
Dewey, J. (1996). Demokrasi ve Eğitim. Salih Otaran (Çev.). İstanbul: Başarı.
Doğan, İ. (2004). Toplum ve Eğitim Sorunları Üzerine Felsefi ve Sosyolojik Tahliller. Ankara: Pegem A .
Duman, T.; Karakaya N.& Yavuz N. (2001). Vatandaşlık Bilgisi (1. Baskı). Ankara: Gündüz Eğitim.
Güvel, E. A. (1999). Demokrasi ve Ekonomi. Türk Demokrasi Vakfı İlk Uygulama Raporu. Ankara: Demokrasi ve İnsan Hakları Eğitim Projesi.
Kaptan, S. (1998), Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. Ankara, Bilim Yayınları.
Kıncal, R. Y.& Işık H. (2003). Demokratik Eğitim ve Demokratik Değerler. Eğitim Araştırmaları, 11: 54-58.
MEB (2004). Demokrasi Eğitim ve Okul Meclisleri Yönergesi. Ankara: TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Başkanlığı.
MEB (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8.Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB (2010a). İlköğretim Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Dersi (8. Sınıf) Öğretim Programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB (2010b). Tebliğler Dergisi, Cilt: 73, 2628.
Oğuzkan, F. (1993). Eğitim Terimleri Sözlüğü (3. Baskı). Ankara: Emel.
UNESCO (2000). Tüm İnsanlar... İnsan Hakları Eğitimi İçin El Kitabı. Mesut Gülmez (Çev.). Ankara: TİHAK.
Yangın, B., Celepoğlu A.& Türkyılmaz F. (2010). İlköğretim Türkçe 7 Öğretmen Kılavuz Kitabı. Ankara: Pasifik.
Yeşil, R. (2002). Okul ve Ailede İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimi. Ankara: Nobel.
Yıldırım, A.& Şimşek H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri [7. Baskı). Ankara: Seçkin Yay.