TÜRK EFSANELERİNİN DEĞERLER EĞİTİMİ BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Değerler, iyi ile kötü davranışlar arasında ayrım yapılmasına olanak sağlayan kabuller ve inançlardır. Bu nedenle bireyin davranışlarına rehberlik eder. Toplumlar, edindikleri bu değerleri tarihsel süreç içerisinde sonraki kuşaklara aktarma amacı taşır. Sağlıklı bir toplumun devamlılığında büyük önem taşıyan bu değerlerin bireylere aktarılmasında ilk görev ailelere düşerken ailelerden sonra okullara büyük sorumluluklar düşmektedir. Okullarda bireylere değerleri aktarma süreci, özellikle yazınsal metinler aracılığıyla yapılır. Bu değerlerin aktarılma durumu Türk edebiyatında asırlardır masallar, fıkralar, halk hikâyeleri ve efsaneler aracılığıyla yapılmaktadır. Bu çalışmada Özeren (2010) tarafından 10 ayrı kitapta derlenen Türk Dünyası Efsaneleri, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi yöntemiyle incelenmiştir. Yapılan incelemede; sevgi, saygı, yardımseverlik, dayanışma, dürüstlük, vatan sevgisi, çalışkanlık, estetik ve sağlıklı olma gibi değerlere alanyazında yapılan incelemelerle benzer bir şekilde yeterli ölçüde yer verildiği; buna karşın misafirperverlik, aile birliği, adil olmak, hoşgörü, bağımsızlık, barış, sorumluluk, duyarlılık, bilimsellik, özgürlük ve temizlik gibi değerlere efsanelerde daha az yer verildiği tespit edilmiştir

INVESTIGATION OF TURKISH LEGENDS IN TERMS OF VALUES EDUCATION

Values are assumptions and beliefs that allow discrimination between good and badbehavior. In this respect, values are guidance for individual behavior. Communities aim totransfer values to the next generations in the historical process. First, responsibility oftransferring these values to individuals lies with families, after families schools areresponsible. In schools, values are transferred to students through literary texts. Values aretransferred through tales, anecdotes, folk tales and legends in Turkish literature forcenturies.In this study, Turkish Legends, compiled in 10 separate books by Özeren (2010), wereexamined through document review method, one of the qualitative research methods.Thefollowing values are determined to be included in Turkish Legends; values such as love,respect, benevolence, solidarity, honesty, patriotism, diligence, aesthetic and health aredetermined to be included sufficiently in legends, whereas values such as hospitality, familyunity, fairness, tolerance, independence, peace, responsibility, sensitivity, scientific values,freedom and cleaning are found to be less in legends.

PDF

___

Aavik, T. & Allik, J. (2002). The structure of Estonian personal values: A lexical approach. European Journal of Personality,16, 221-235.
Akarsu, B. (1998). Mutluluk Ahlâkı. Ahlâk Öğretileri-1, İstanbul: İnkılap Yay.. Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının (Değerlerinin) İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi.
Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Akbaş, O. (2008). Değerler eğitimi akımlarına genel bir bakış, Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
Akıncı, A. (2005).Hayata anlama vermede dini değerlerin ve din öğretimin rolü, Değerler Eğitimi Dergisi, 3(9), 7–24.
Atay, S. (2003). Türk Yönetici Adaylarının Siyasal ve Dini Tercihleri ile Yaşam Değerleri Arasındaki İlişki. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (13), 87-120.
Aydın, M. (2003). Gençliğin Değer Algısı: Konya Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi. Cilt I, Sayı 3, 121-144.
Aydın, M. Z. (2010). Okulda Çalışan Herkesin Görevi Olarak Değerler Eğitimi. http://www.degeregitimi.com/makaleler/makaleler.html Erişim Tarihi: 21.01.2013.
Aydın, M.Z.; Gürler, Ş.A. (2012). Okulda Değerler Eğitimi. Ankara: Nobel Yay..
Baymur, F. (1996). Genel Psikoloji, İstanbul: İnkılâp Kitapevi.
Beill, B. (2003). İyi Çocuk, Zor Çocuk “Doğru Davranışlar Çocuklara Nasıl Kazandırılır?” (Çev: Cuma Yorulmaz). Ankara. Arkadaş Yayınevi.
Biçer, S. (2013). Değerler Eğitimi Açısından Mehmet Akif Ersoy’a Ait “Safahat” Adlı Eserin İncelenmesi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
Bilgin, N. (1995). Sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar. İstanbul. Sistem Yayıncılık.
Brand, D. L. (1999). Educating for Character in the United States Army: A Study to Determine the Components for an Effective Curriculum for Values Education in Basic Training Units. South Carolina: Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for The Degree of Doctore of Education in the College of Education University of South Carolina.