Nuri Karasakaloğlu, A. Saracaloğlu, Serap Yılmaz Özelçi

Sınıf Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Okuma Öz-Yeterliklerine İlişkin Algıları/ Prımary School Teachers' Crıtıcal Readıng Self-Effıcacy Perceptıons

Öz Araştırmanın temel amacı sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz-yeterlik algılarını belirlemektedir. Tarama modelinde desenlenen araştırmanın evrenini Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi sınıf öğretmenliği lisans programı birinci ve dördüncü sınıfta öğrenim görmekte olan öğretmen adayları oluşturmaktadır. Örneklemde ise evrende yer alan 175 sınıf öğretmeni adayı yer almaktadır. Araştırmaya ilişkin veriler Küçükoğlu (2008) tarafından geliştirilmiş olan “Eleştirel Okuma Becerisine İlişkin Öz-yeterlik Algısı Anketi” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler kullanılmış ve öğretmen adaylarının her bir maddeye ilişkin görüşleri açıklanmıştır. Araştırma bulgularına göre öğretmen adaylarının eleştirel okumaya ilişkin öz-yeterlik algıları düşüktür. Öğretmen adayları ölçme aracında yer alan “okumaya ilişkin” ifadelerin çoğunluğuna “katılmıyorum” yönünde görüş bildirmişlerdir. Birinci sınıf öğretmen adaylarının yaklaşık üçte biri (% 32) okumayı sevdiklerini belirtirken yine yaklaşık üçte biri (% 31,1) okumayı sıkıcı bulduklarını belirtmişlerdir. Ayrıca öğretmen adaylarına göre gazete, dergi, roman gibi yazınsal eserlerin okumasında temel amaç “vakit geçirme-boş zaman değerlendirme” ve “kültürlenme” dir. Ders kitabı, araştırma metni gibi eserlerin okunmasında temel amaç ise “bilgi edinme”, “araştırma” ve “öğrenme”dir. Anahtar Kelimeler: Eleştirel Okuma, Eleştirel Düşünme, Öz-yeterlik, Sınıf Öğretmeni. Abstract The aim of the study is to determine the perceptions of teacher candidates' critical reading self-efficacy perception. The study was designed as a descriptive model. The universe of the study consists of first and fourth grade teacher candidates studying at Adnan Menderes University, Faculty of Education Classroom Teaching Department. 175 teacher candidates who were in the universe get involved in the sample. The data was collected by the "Self-Efficacy Perception Questionnaire about Critical reading skills" which was developed by Kucukoglu (2008). Descriptive statistics were used to analyze the data and opinions were explained for each item. According to the research findings, teachers' perceptions of self-efficacy for reading were critically low. Teacher candidates reported "disagree" opinion for the most items about reading in the data collecting instrument. Approximately one third of first-class teacher candidates (32%) stated they love to read again and about one-third (31.1%) stated that they found reading boring. In addition, pre-service teachers' purpose of reading newspapers, magazines, novels and literary works is "leisure-time / spending time" but main purpose of reading text book and research report is learning. Key Words: Critical Reading, Critical Thinking, Self-Efficacy, Primary School Teacher.

Anahtar Kelimeler:

Eleştirel Okuma, Eleştirel Düşünme, Öz-yeterlik, Sınıf Öğretmeni

PDF

___

Akyol, H. (2001). Türkçe İlkokuma Yazma Öğretimi. Ankara: Artım Yayınları.

Akyol, H. (2010). Yeni Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Aşılıoğlu, B. (2008). “Bilişsel Öğrenmeler İçin Eleştirel Okumanın Önemi ve Onu Geliştirme Yolları”. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 1-11.

Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.

Belet, D. (2011). “Eleştirel Okuma Yönteminin Geliştirilmesinde Hikaye Anlatma Yönteminin Kullanılması: Öğretim Deneyi Uygulaması”. Bilig, 59, 67-69.

Cervetti, G., Pardales, M. J. & Damico, J. S. (2001). “A Tale of Differences: Comparing the Traditions, Perspectives, and Educational Goals of Critical Reading and Critical Literacy”. An Electronic Journal of the International Reading Association, 4(9). www.readingonline.org (Erşim Tarihi: 02.05.2012)

Collins, N. D.(1993). “Teaching Critical Reading Through Literature”, Eric Product (071); ED http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED363869.pdf (Erişim Tarihi: 03.05.2012)

Creswell, J. W. (2003). Research Design Qualitative, Quantitative and Mixed Methods Approaches. Second Edition. London: Sage Publications.

Çam, B. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Görsel Okuma Düzeyleri ile Okuduğunu Anlama, Eleştirel Okuma ve Türkçe Dersi Akademik Başarıları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.

Darch, C. & Kameenui, E.J. (1987) “Teaching LD Students Critical Reading Skills:A Systematic Replication”. Learning Disability Quarterly, 10(2).

Freire, P. & Macedo, D. (1998). Okuryazarlık: Sözcükleri ve Dünyayı Okuma (Çev. Serap AYHAN). İmge Kitabevi: Ankara.

Güneş, F. (1997). Okuma Yazma Öğretimi ve Beyin Teknolojisi. Ankara: Ocak Yayınları.

Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım: Ankara.

Kıroğlu, K. (2006, 2011). Öğretenler ve Öğrenenler için Ek Açıklamalarla Yeni İlköğretim Programları. PegemA Yayıncılık: Ankara.

Küçükoğlu, H. (2008). İngilizce Öğretmen Adaylarının Eleştirel Okumaya Yönelik Öz-yeterlik Algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.

Özdemir, E. (2000). Eleştirel Okuma. Ankara: Bilgi Yayınevi.

Sadioğlu, Ö. ve Bilgin, A. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Eleştirel Okuma Becerileri ile Cinsiyet ve Anne-Baba Eğitimi Arasındaki İlişki, İlköğretim Online, 7(3), 814-822, 2008. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr

Saracaloğlu, A. S. ve Dinçer, B. (2009). “A Study on correlation between self-efficacy and Academic Motivation of Prospective Teachers”. WCES-2009, World Conference on Educational Sciences. Near East Unversity, North Cyprus, 04-07 February 2009.

Saracaloğlu A.S. ,Yenice N., Karasakaloğlu N. ve Gencel İ.E. (2008). Türkçe ve Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Öğrenme Stilleri, Öğrenme Stratejileri ve Duyuşsal Özellikleri ile Tercih Edilen Öğretme Strateji, Yöntem ve Teknikleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Araştırma Raporu, A.D.Ü. BAP Saymanlığı, Aydın.

Schunk, D. H. (1990). “Goal Setting and Self-efficacy During Self-regulated Learning”. Educational Psychologist, 25(1): 71-86.

Senemoğlu, N. (2007). Gelişim Öğrenme ve Öğretim. Kuramdan Uygulamaya. Düzenlenmiş yeni basım. Ankara: Gönül Yayıncılık.

Shihab, I. A. (2011). “Reading as Critical Thinking”. Asian Social Science, 7(8): 209-218.

Sweet, P. (1993). “Transforming Ideas for Teaching and Learning to Read”. Washington, DC: Office of Educational Research and Improvement (ED). http://eric.ed.gov/PDFS/ED363861.pdf adresinden 16.03.2012 tarihinde alınmıştır.

Temizkan, M. ve Sallabaş, M. E. (2009). “Öğretmen Adaylarının Okuma ve Yazmaya Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Kış-2009 C.8 S.27 (155-176), www.esosder.org (Erişim Tarihi: Mart 2012)

Türkoğlu, A. (2008) 109 Soruda Öğretmenlik Meslek Bilgisine Giriş. İstanbul: Kare Yayıncılık.

Ünal, E. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Eleştirel Okuma Becerileri ile Okuduğunu Anlama ve Okumaya İlişkin Tutumları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.

Wheeler, L. K.(2007). “Critical Reading of An Essay's Argument”.

http://web.cn.edu/kwheeler/reading_basic.html (Erişim Tarihi: 03.05.2012)

Yalçın, A. (2006). Türkçe Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar (2. baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.

Yalınkılıç, K. ve Çelik, M. E. (2011). “İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Ayrı Değişkenler Bağlamında Eleştirel Okuma Becerilerine Ait Görünümleri”. 4. Uluslararası Türkçenin Eğitimi- Öğretimi Kurultayı, Sakarya: Sakarya Üniversitesi.