Vildan DONMUŞ, Burhan AKPINAR, Mehmet EROĞLU

ÖĞRETMEN ADAYLARININ AKADEMİK ÖZYETERLİKLERİ VE MESLEKİ KAYGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Öz Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının akademik özyeterlikleri ve mesleki kaygıları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışma nicel araştırma yöntemlerinden nedensel karşılaştırma ile desenlenmiştir. Örneklem, seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme yöntemi kullanılarak seçilmiştir. Bu çalışmaya Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi son sınıfta öğrenimine devam eden 281 öğretmen adayı katılmıştır. Veriler 2014- 2015 akademik yılının ikinci yarısında Akademik Öz-yeterlik Ölçeği (Ekici, 2012) ve Mesleki Kaygı Ölçeği (Cabı ve Yalçınalp, 2013) kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre öğretmen adaylarının akademik özyeterliklerinin orta düzeyde olduğu görülürken, mesleki kaygılarının yüksek seviyede olduğu görülmektedir. Araştırmada kadın öğretmen adaylarının akademik özyeterliklerinin, erkek öğretmen adaylarının özyeterliklerinden yüksek olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Erkek öğretmen adaylarının mesleki kaygılarının ise kadın öğretmen adaylarının kaygılarından istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek çıktığı bulgusuna ulaşılmıştır. Öğrenim gördükleri bölüme isteyerek geldiğini ifade eden öğretmen adaylarının akademik özyeterlikleri, öğrenim gördükleri bölüme istemeyerek geldiğini ifade eden adayların akademik özyeterliklerinden istatistiksel olarak daha yüksek olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Öte yandan öğrenim gördükleri bölüme isteyerek geldiğini belirten öğretmen adaylarının mesleki kaygılarının öğrenim gördükleri bölüme istemeyerek geldiğini ifade eden adayların mesleki kaygılarından istatistiksel olarak daha yüksek çıktığı bulgusuna ulaşmıştır. Öğretmen adaylarının akademik özyeterliklerinin öğrenim gördükleri bölüme göre istatistiksel açıdan anlamlı şekilde farklılaştığı, mesleki kaygılarının öğrenim gördükleri bölüme göre istatistiksel açıdan anlamlı şekilde farklılaşmadığı görülmüştür. Öğretmen adaylarının mesleki kaygılarının akademik özyeterliklerini istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yordadığı gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Akademik Özyeterlik, Mesleki Kaygı, Regresyon Analizi

PDF

___

Akkoyunlu, B., Orhan, F. ve Umay, A., (2005). Bilgisayar öğretmenleri için “Bilgisayar Öğretmenliği Öz-yeterlik Ölçeği” Geliştirme Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1-8.

Akpınar, E., Yıldız, E. ve Ergin, Ö. (2006). Fen Bilgisi Ö¬ğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğ¬ine Yönelik Tutumları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 56-62.

Aslan, C. (2010). Türkçe Eğitimi programlarında lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin akademik özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(19), 87-115.

Aşkar, P. ve Işıksal, M. (2003). İlköğretim öğrencileri için matematik ve bilgisayar öz-yeterlik algısı ölçekleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 109-118

Aydın, A. ve Tekneci, E. (2013). Zihin engelliler öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(2), 1-12.

Baltaş, A. (1993). Öğrenme ve Sınavlarda Üstün Başarı. Remzi Kitabevi, 8. Basım, İstanbul.

Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.

Bandura, A. (1994). Self Efficacy. Encyclopedia of human behavior, Encyclopedia of mental health, Academic Pres. 4, 71–81.

Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.

Dursun, S. ve Karagün, E. (2012). Öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin incelenmesi: Kocaeli Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu son sınıf öğrencileri üzerine bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 93–112.

Ekici, G. (2012). Akademik öz-yeterlik ölçeği: türçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(43).

Ekinci, E. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin akademik özyeterlik düzeyleri ve akademik erteleme davranışlarının öğrenilmiş çaresizlik düzeylerini yordama gücü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.

Fırat Durdukoca, Ş. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik özyeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(1), 69-77.

Karagözoğlu, G. (1987). Yükseköğretime geçişte öğretmenlik mesleğine yönelme. Öğretmen Yetiştiren Kurumların Dünü-Bugünü-Geleceği Sempozyumu. Ankara. Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Kavcar, C. (2005). Türkçe-edebiyat eğitimi ve öğretmen yetiştirme, Eğitim Fakültelerinde Yeniden Yapılandırmanın Sonuçları ve Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 22-24 Eylül.

Kear, M. (2000). Concept analysis of self-efficacy. Graduate research in nursing, 13(1), 142-156.

Keleşoğlu, Ş. (2011). Öğrenme stilleri, akademik özyeterlik, seviye belirleme sınavı puanları ve öğrenci özellikleri değişkenlerinin lise 1. sınıf akademik başarısını yordama gücü üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Köse, H.S. (2006). Müzik öğretmen adaylarının mesleki kaygıları. Mehmet akif Ersoy üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, 12, 80-89.

Kuran, K. (2002). Öğretmenlik Mesleği. Öğretmenlik Mesleğine Giriş (ed. Türkoğlu,A.). Mikro Yayıncılık. Ankara

May, R., Angel, E., Ellenberger, H. F. (1958). Existence: A new dimension in psychiatry and psychology. New York: Basic Books.

Semerci, Ç., Semerci, N., Eliüşük, A. G., ve Kartal, S. E. (2012). Öğretmenlik mesleğinin gündemine ilişkin öğretmen görüşleri-Bartın ili örneği. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 22-40.

Senemoğlu, N. (2009). Gelişim öğrenme ve öğretim – Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.