Ahmet DUMAN, Kadir BİLEN, Mahmut SAĞIR, Orhan ERCAN

MATEMATİK ÖĞRETMENLERİNİN MESLEKİ TÜKENMİŞLİK VE İŞ TATMİN DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Bu araştırmada, Kahramanmaraş il merkezinde bulunan resmi eğitim kurumlarında görev yapan matematik öğretmenlerinin iş tatmin düzeyleri ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada, nicel yaklaşım benimsenmiş ve ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Matematik öğretmenlerinin mesleki tükenmişliklerini belirlemek amacıyla Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen ve Ergin (1992) tarafından Türkçeye uyarlanan Maslach tükenmişlik ölçeği kullanılmıştır. Ayrıca matematik öğretmenlerinin iş tatminlerini ölçmek amacıyla Davis, Weis, England ve Lofquist (1967) tarafından geliştirilen Minnesota iş tatmini ölçeğinin kısa formu kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Kahramanmaraş İl merkezinde görev yapan ve basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle belirlenen 124 matematik öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda matematik öğretmenlerinin mesleki tükenmişliği "az düzeyde", iş tatminini ise "orta düzeyde" yaşadıkları belirlenmiştir. Ayrıca matematik öğretmenlerinin iş tatmin düzeyleri ile mesleki tükenmişlikleri arasında orta düzeyde, ters yönlü anlamlı bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Bu duruma göre; iş tatmin düzeyleri yüksek matematik öğretmenlerinin mesleki tükenmişliklerinin düşük; iş tatmin düzeyleri düşük matematik öğretmenlerinin ise mesleki tükenmişliklerinin yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

THE RELATIONSHIP BETWEEN MATHEMATICS TEACHERS' JOB SATISFACTION AND BURNOUT LEVELS

Current study aimed to examine the relationship between job satisfaction and burnout levels of public schools' mathematic teachers schools in Kahramanmaraş Province. The study was designed as a correlational research. Maslach Burnout Inventory developed by Maslach and Jackson (1981) and adapted to Turkish by Ergin (1992) was used to identify mathematic teachers' burnout levels. Minnesota Satisfaction Questionnaire short form developed by Davis, Weis, England and Lofquist (1967) was utilized to assess mathematic teachers' job satisfaction. Data was analyzed survey method which is a quantitative research method. Working group of the study was composed of 124 mathematics teachers selected through simple random sampling employed in Kahramanmaraş province. Research results show that burnout level of mathematics teachers was low and job satisfaction level was moderate.Results also suggest an negative and significant relationship between mathematic teachers'job satisfaction and burnout levels. The findings present that burnout levels of teachers withhigh job satisfaction levels was low and burnout levels of teachers with low job satisfactionlevels was high.

PDF

___

Akın, U., Koçak, R. (2007). Öğretmenlerin Sınıf Yönetim Becerileri İle İş Doyumları Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. (51), 353-370.
Akman, B., Taşkın. N., Özden, Z., Çörtü, F. (2010). Okul Öncesi Öğretmenlerinde Tükenmişlik Üzerine Bir Çalışma. Elementary Education Online, 9(2), 807-815.
Ardıç, K., Polatçı, S. (2009). Tükenmişlik Sendromu ve Madalyonun Öbür Yüzü İşle Bütünleşme. Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. (32) 22-46.
Babaoğlan, E. (2006). İlköğretim Okulu Yöneticilerinde Tükenmişlik, Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Balcı, A (1985). Eğitim Yöneticisinin İşdoyumu. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
Başalp, N. (2001). İlköğretim Okullarındaki Öğretmenlerin İş Tatmin Düzeylerinin Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Başol, G., Altay, M. (2009). Eğitim Yöneticisi Ve Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 15 (58), 191- 216.
Baymur, F. (1993). Genel Psikoloji. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Campell, L. L. (1983). Teacher Burnout. Description and Prescription. The Clearing House.
Çavuşoğlu, İ. (2005). Endüstri Meslek Liselerinde Çalışan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyleri İle Bazı Kişisel Değişkenler Arasındaki İlişki, Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Cemaloğlu, N., Erdemoğlu Şahin. D. (2007). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 15(2), 465-484.
Çetinkanat, C. (2000). Örgütlerde Güdülenme ve İş Doyumu. Ankara: Anı Yayıncılık.
Davis, K (1995). İşletmelerde İnsan Davranışı (Çev. Kemal Tosun ve vd). İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayını No: 199. İstanbul.
Erdemoğlu Şahin. D. (2007). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Girgin, G., Baysal, A. (2005). Tükenmişlik Sendromuna Bir Örnek. Zihinsel Engelli Öğrencilere Eğitim Veren Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 4(4). 172-187.
Gündüz, B. (2004) Öğretmenlerdeki Tükenmişliğin Akılcı Olmayan İnançlar Ve Mesleki Bazı Değişkenlere Göre Yordanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
Işıkhan, V. (2004). Çalışma Hayatında Stres ve Başa Çıkma Yolları. Ankara: Sandal Yayınları.
Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Kavramlar, İlkeler. 10. Baskı, Ankara: Nobel Yayınevi
Kayabaşı, Y. (2008). Bazı Değişkenler Açısından Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri. Sosyal Bilimler Dergisi. (20), 190-212.
Khan, J. H., Schneider, KT, Jenkins-Henkelman, TM, Moyle, LL (2006).
Emotioanal Social Support And Job Burnout Among High School Teachers: Is It All Due To Dispositional Affectivity? Journal of Organizational Behavior. (27), 793-807.
Kırılmaz, A. Y., Çelen, Ü., Sarp, N. (2003). İlköğretimde çalışan Bir Öğretmen Grubunda Tükenmişlik Durumu araştırması. İlköğretim Online. 2 (1), 2-9.
Koçak. R. (2009). Okul Yöneticilerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19( 1), 65- 83.
Luthans, F (1994). Organizational Behavior. Newyork: McGraw_Hill, İnc. Maslach, C., Jackson S.E. (1981). The Measurement the Experienced Burnout. Journal of Occupational Behavior. (2), 99-113.
Oshagbemi, T. (2000). Gender Differences İn The Job Satisfaction Of University Teachers'. Women in Management Rewiev. 15 (7), 331-343.
Özipek, A. (2006). Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerde Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Ve Nedenleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Trakya Üniversitesi, Edirne.
Özkaya, H. (2006). Yatılı İlköğretim Bölge Okulu Ve İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin Öğretmen Görüşleri Açısından Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Peker, R. (2002). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişliklerine Etki Eden Bazı Faktörler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XV( 1), 305- 318.
Robbins S.P., Judge, T.A. (2012). Örgütsel Davranış Organizational Behavior. Çev. Ed. İnci Erdem. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
Sarpkaya, R. (2000). Liselerde Çalışan Öğretmenlerin İş Doyumu (Manisa İli Örneği). Amme İdaresi Dergisi, 33 (3), 121- 123.
Stres, R.M., Porter. L.W. (1979). Motivation and Work Behaviour. McGrawHill. Şişman, M., Turan, S. (2004). Bazı Örgütsel Değişkenler Açısından Çalışanların İş Doyumu Ve Sosyal- Duygusal Yalnızlık Düzeyleri. Osman Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 5 (1), 117-128.
Tan, N. (2003). Anadolu Lisesi Öğretmenlerinin İş Doyumunu Etkileyen Etmenler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara. Ting, Y. (1997). Determinonts Of Job Satisfaction Of Federal Goverment Employees. Public Personal Management. 26(3), 313-334.
Tortop, N., Aykaç, B., Yayman, H., Özer, A. (2006). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Vural, B. (2004). Yetkin-İdeal-Vizyoner Öğretmen. İstanbul: Hayat Yayınları. Wlodkowski, R. J. (1984). Motivation and Teaching. Washington D.C.: National Education Association.
Yıldız Kırılmaz, A., Çelen, Ü., Sarp, N. (2003). İlköğretim'de Çalışan Bir Öğretmen Grubunda Tükenmişlik Durumu, Araştırması. İlköğretim- Online 2(1), 2- 9.