Dil Bilgisi ve Sözcük Öğretiminde Alt Eylemler / Subevents in Grammar and Word Teaching

Eylemler anlamları itibariyle değişimi gösteren sözcük türleridir. Eylemlerin anlamlarının edinilmesinde, öğrenilmesinde ve kullanılmasında birçok özellik etkilidir. Bu özelliklerden biri de olay eylemlerinin üyeleri ve bu yapıda yer alan alt eylemlerdir. Alt eylemler, bir olay eyleminin altında yer alan, asıl eylemin ortaya çıkmasını sağlayan başka bir eylem ya da eylemlerdir. Dil bilgisi öğretiminde eylem konusu yapı ve işlev olarak ele alınmakta, anlam özellikleri ise yalnızca iş, oluş, durum eylemleri olarak sınıflandırılmaktadır. Olay eylemlerin anlamlarının işlenmesinde ve anlam özelliklerinin bulunmasında alt eylemlerin belirgin etkisi olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı ana dili öğretimi derslerinde yararlanılmak üzere alt eylemlere dikkat çekmektir. Alt eylemler, asıl eylemin bir üyesi olarak eylemin gerçekleşmesi için bir alt basamak teşkil etmektedir. Başka bir eyleme ya da asıl eylemin oluşmasını sağlayan bir geçiş sunmaktadır. Bir olay eylemi birden fazla alt eylemden oluşabilir ya da bir alt eylem tekrarlanarak asıl eylemi oluşturabilir. Bu özellikler dil bilgisi öğretiminde eylemin anlamını kavramada, sözcük öğretiminde bir eylemin başka eylemlerle ilişkisini kavramada ve anlamca birbirine yakın eylemlerin arasındaki farkı belirlemede anahtar yapılardır. Türkçe öğretiminde bu yapılardan yararlanılmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Dil Bilgisi Öğretimi, Sözcük Öğretimi, Olay Eylemleri, Alt Eylemler

Verbs are the word types indicating variations. A lot of features are operative in acquisition, learning and using the meaning of verbs. Sub-events and argument structure of event types took place in this structure can be considered among these features. Sub-events are the event types that are located below the action and allow the emergence of the real action. Sub-events are the event types that are included by the real action/event and provide the emergence of it. The features of verbal meaning are divided into two categories (structure and function) and verbs are classified as acts/actions, states and cases in teaching of the grammar. It is thought that the features of verbal meaning have particular efficacy in processing the meaning of an active verb and determining the sub-events of an event. The aim of this study is to draw attention to the sub-event structure so as to utilize it in mother tongue teaching. As a member of the event, sub-events are ranks for realization of it. They supply transition to another event or realization of the basic event. An event can be composed of multiple sub-events, or it can constitute a basic event by being repeated. These features are the key structures in comprehending the meaning of an event in grammar teaching, the relation of an event with the other events in word teaching, and determining the difference of the verbs that are semantically close to each other. These structures should be utilized in teaching Turkish

PDF

___

Binnick, R. I. (1991). Time and the Verb: A Guide to Tense and Aspect. Oxford: Oxford University Press.

Comrie, B. (1976). Aspect: An Introduction to the Study of Verbal Aspect and Related Problems. Cambridge: Cambridge University Press.

Saussure, F. D. (1998). Genel Dilbilim Dersleri (çev. B. Vardar), İstanbul: Multilingual.

Demircan, Ö. (2009). “Eylem Değerliğiyle İzlenen Düşüm”. Türk Dili Dergisi, 135: 13-15.

Dowty, D. R. (1976). Word Meaning and Montaque Grammar: The Semantics of Verbs and Times in Generative Semantics and in Montague's PTQ. Netherlands: Kluwer Academic Publishers.

Frawley, W. (1992). Linguistic Semantics. Hillsdale. NJ, Hove & London: Lawrence Erlbaum Associates

Karaağaç, Günay (2012). Türkçenin Dil Bilgisi. Ankara: Akçağ.

Karadoğan, A. (2009). Türkiye Türkçesinde Kılınış. Ankara: Divan Kitap.

Korkmaz, Zeynep (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: tdk, 3. Bsk.

Komisyon (2013). İlköğretim Türkçe 7. Sınıf Çalışma Kitabı. Ankara: MEB Yayınları, 2. baskı

Komisyon (2011). Ortaöğretim Dil ve Anlatım Dersi 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar Öğretim Programı. Ankara: MEB.

Komisyon (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB.

Rothstein, S. (2004). Structuring Events: A Study in the Semantics of Lexical Aspect. Blackwell Publishing.

Sağır, M. (2002). İlköğretim Okullarında Türkçe Dil Bilgisi Öğretimi. Ankara: Nobel.

Smith, C. S. (1991). The Parameter of Aspect. Nedherlands: Kluwer Academic Publishers.

TDK (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.

Vendler, Z. (1957). “Verbs and Times”. The Philosophical Review, 66 (2): 143-160.

Woisetschlaeger, E. F. (1976). A Semantic Theory of the English Auxiliary System. Central Michigan University unpublished doctorate thesis.

Yapıcı, M. (2004). “İlköğretim Dilbilgisi Konularının Çocuğun Bilişsel Düzeyine Uygunluğu” İlköğretim Online, 3(2), 26-34