5E MODELİNE UYGUN ARAŞTIRMA SORGULAMAYA DAYALI ETKİNLİKLERİN 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRE İLE İLGİLİ TUTUM VE DAVRANIŞLARINA ETKİSİ

Bu araştırmada 5E modeline uygun araştırma-sorgulamaya dayalı etkinliklerin 5. sınıf öğrencilerinin çevre ile ilgili tutum ve davranışlarına etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yarı deneysel araştırma modellerinden ön test-son test kontrol gruplu model kullanılmıştır. Çalışma grubunu 24'ü deney, 23'ü kontrol grubu olmak üzere 47 öğrenci oluşturmuştur. Deney grubunda araştırmacılar tarafından hazırlanan 5E modeline uygun araştırma-sorgulamaya dayalı etkinlikler 4 hafta süresince uygulanmıştır. Araştırmanın nicel verileri tutum anketinden, nitel verileri ise açık uçlu sorular, görüşme ve doküman inceleme çalışmalarından sağlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre deney grubunda yapılan uygulamaların çevreye karşı tutumlarında anlamlı bir artışa neden olduğu, fakat kontrol grubuyla karşılaştırıldığında farkın anlamlı olmadığı görülmüştür. Çevreye yönelik davranışın incelendiği açık uçlu sorular, görüşme ve günlüklerden elde edilen verilerde ise deney grubu öğrencilerinin olumlu davranışlarında artışlar olduğu sonucuna varılmıştır.

THE EFFECTS OF INQUIRY BASED ACTIVITIES THAT ARE CONVENIENT FOR 5E MODEL ON THE ENVIRONMEN-RELATED ATTITUDES AND BEHAVIOURS OF 5TH GRADE STUDENTS

The aim in this research is to investigate the effects of the inquiry based activities that are convenient for 5E model on attitudes and behaviours of 5th grade students related to the environment. The pre-test and post-test control group model in the quasi-experimental research models was used. The study group consisted of 24 experimental and 23 control group of 47 5th grade students. In the experimental group, inquiry based activities that are convenient for 5e model prepared by researchers were performed during 4 weeks. The quantitative data were obtained by attitude survey and qualitative data were obtained by open-ended questions, interviews and document review works. According to the findings, the practices in the experimental group caused a significant increase on the attitudes towards the environment but the difference was not significant when compared with the control group. It was concluded that the experimental group students' positive behaviours increase by the open-ended questions examined the behaviour on the environment and by the data obtained from interviews and diaries.

PDF

___

Akınoğlu O. ve Sarı, A. (2009). İlköğretim programlarında çevre eğitimi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 30, 5-29.
Altın, B. N. ve Oruç, S. (2008). Çocukluk döneminde doğa sporlarının çevre eğitiminde kullanımı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(35), 10-18.
Aslan O., Uluçınar Sağır Ş. ve Cansaran A. (2008). Çevre tutum ölçeği uyarlanması ve ilköğretim öğrencilerinin çevre tutumlarının belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 283 -295.
Atasoy E., (2005). Çevre için eğitim: ilköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Atasoy E. ve Ertürk E., (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 105-122.
Aydın, G. (2010). Fen-teknoloji-toplum-çevre öğrenme alanının çevre bilinci kazandırmasına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Bildik G., (2011). İlköğretim 7. sınıfta verilen çevre konusunun öğrencilerin çevresel tutumu ve çevre bilgisi üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Bradley J. C., Waliczek T. M. & Zajicek J.M. (1999). Relationship between environmental knowledge and environmental attitude of light school students. The Journal Of Environmental Education, 30 (3), 17-21.
Büyüköztürk Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün Ö. E., Karadeniz Ş. ve Demirel F., (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi (1. Baskı).
Bybee R. W., Taylor J. A., Gardner A., Scotter P. V., Powell J. C., Westbrook A. & Landes N. (2006). The BSCS 5E instructional model: origins and effectiveness a report prepared for the office of science education national institutes of health. Colorado Springs, CO: BSCS.
Cömert H., (2011). Çevre sorunları ve etkileri konusundaki işbirlikli öğrenme etkinliklerinin öğrencilerin bilgi, tutum ve davranışlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Çepni S., (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon (5.baskı). Çetingöz Akbay, G. (2012). İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinde "enerjini boşa harcama etkinlikleri" ile çevre bilincinin kazandırılması, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Delice A., (2010). Nicel araştırmalarda örneklem sorunu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 10 (4), 1969-2018.
DiEnno C. M. & Hilton S. C. (2005). High school students' knowledge, attitudes, and levels of enjoyment of an environmental education unit on nonnative plants. The Journal Of Environmental Education, 37 (1), 13-25.
Duban, N., (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersinin sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına göre işlenmesi: bir eylem araştırması. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Erdoğan, M. (2011). Ekoloji temelli yaz doğa eğitimi programının ilköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi, duyuşsal eğilimler ve sorumlu davranışlarına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11 (4), 2233-2237.
Erten, S. (2003). 5. sınıf ögrencilerinde "çöplerin azaltılması" bilincinin kazandırılmasına yönelik bir ögretim modeli. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 1-13.
Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, 65/66, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı, http://yunus.hacettepe.edu.tr/~serten/makaleler/cevre.pdf (Erişim Tarihi:19.04.2013)
Gökçe, N., Kaya E., Aktay, S. ve Özden M., (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online, 6 (3), 452-468. http://ilkogretimonline.org.tr/vol6say3/v6s3m35.pdf
(Erişim Tarihi: 21.04.2013)
Gülay, H., (2011). Ağaç yaş iken eğilir: Yaşamın ilk yıllarında çevre eğitiminin önemi. Tübav Bilim Dergisi, 4 (3), 240-245.
Güney, E. (2003). Çevre ve insan. İstanbul: Çantay Yayınevi.
Kasapoğlu, A. & Turan, F. (2008). Attitude-behaviour relationship in environmental education: A case study from Turkey. International Journal of Environmental Studies, 65 (2), 219-231.
Keleş, Ö., Uzun N. ve Varnacı Uzun F., (2010). Öğretmen adaylarının çevre bilinci, çevresel tutum, düşünce ve davranışlarının doğa eğitimi projesine bağlı değişimi ve kalıcılığının değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (32), 384-401.
Lazaros E. J., Spotts T. H. & Verdon J. E., (2010). Scientific inquiry into home electronic technology usage. Science Activities: Classroom Projects and Curriculum Ideas, 47 (3), 63-67.
Leech, N. L. & Onwuegbuzie, A. J. (2009). A typology of mixed methods research designs. Qual Quant, 43, 265-275.
Leeming, F. C., Porter, B. E., Dwyer, W. O., Cobern, M. K. & Oliver, D. P.
(1997). Effects of participation in class activities on children's environmental attitudes and knowledge. The Journal of Environmental Education, 28 (2), 33-42.
Milli Eğitim Bakanlığı-Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (4. ve 5. sınıflar) Öğretim Programı, Ankara.
Mert M., (2006). Lise öğrencilerinin çevre eğitimi ve katı atıklar konusundaki bilinç düzeylerinin saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Özay Köse, E., (2010). Lise öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarına etki eden faktörler. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7 (3), 198-211.
Özdemir, O., (2010). Doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 125-138
Öznacar, M. D., Turan Güllaç E. ve Gülay, H. (2010). İlköğretim 4.5.6.7.ve 8. sınıflar için güncel çevre sorunlarıyla ilgili eğitsel etkinlikler. Ankara: Anı Yayıncılık.
Parmak, B. ve Büyükgüral P., (2011). Geri dönüşüm kart oyunu (Dergi eki). Tübitak Bilim Çocuk Dergisi, 158.
Sarkar, M., (2011). Secondary students' environmental attitudes: the case of environmental education in Bangladesh". International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 1, 106-116.
Soner, Y. (2006). Proje tabanlı öğrenme modelinin kimya eğitimi öğrencilerinin çevre bilgisi ile çevreye karşı tutumlarına olan etkisinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Sümbüloğlu, K. ve Sümbüloğlu, V. (2007). Biyoistatistik. Ankara: Hatiboğlu Basım ve Yayım.
Tahiroğlu M., Yıldırım T. ve Çetin T. (2010). Değer eğitimi yöntemlerine uygun geliştirilen çevre eğitimi etkinliğinin, ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 231-248.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analiz. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Timur, S., Timur, B. ve Yılmaz, Ş. (2012). Fen ve teknoloji öğretmenleri ve öğretmen adaylarının çevreye yönelik davranışlarının incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (3), 777-793.