ATEBETÜ’L HAKAYIK’TA YER ALAN KÖK DEĞERLERE İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Dil, kültürün aktarımında değerli ve önemli bir araçtır. Kültürün ulaştığı seviyedeki kavramları işaretlerken aynı zamanda ait olduğu ulusun tüm yaşayış ve inanışını da söz varlığında taşır. Onun için bireylerin bilişsel gelişimi kadar duyuşsal gelişimi için de dil, hayatî rol üstlenmektedir. Dünyadaki diğer doğal diller gibi Türkçe de üstlendiği bu rolü tarihî gelişim ve değişim süreci boyunca yazılı metinler aracılığıyla kuşaklara aktarımı sağlamıştır. Türkçenin tarihî dönemlerinden Orta Türkçe döneminin en değerli eserlerinden olan Atebetü’l Hakayık, hem söz varlığı hem de içeriğindeki konuları itibariyle Türk kültürünün değerlerini, değer yargılarını en iyi biçimde ortaya koyan eserlerden biridir. Edip Ahmet Yükneki tarafından 12. yy. ın sonu 13. yy. ın başında Karahanlı Türkçesi ile kaleme alınan eser, birey için ahlaki öğüt, terbiye kitabı niteliği taşımaktadır. Türkçe öğretimi, Türk dili ve edebiyatı ve ana dili eğitimi araştırma alanları için kaynak olan eser, bu yönleriyle değerlidir. Çalışmada, Atebetü’l Hakayık’ta, Türkçe öğretim programında yer alan kök değerler ve bunlara ilişkin davranışlar, tutumlar tespit edilmiş ve kök değerlerin Türkçe öğretimindeki değerler eğitimi açısından değerlendirilmesi yapılmıştır.

___

  • Arat, R. R. (2006). Atebetü’l Hakayık. Ankara: TDK.
  • Bilgin, N. (1995). Sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar. İstanbul: Sistem.
  • Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9 (2), 27-40.
  • Ekşi, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 79-96.
  • Ercilasun, B. A. (2010). Başlangıcından yirminci yüzyıla Türk dili tarihi. Ankara: Akçağ.
  • Fırat, H. (2021). Zehra Ünüvar’ın çocuk kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Elâzığ.
  • Gülensoy, T. (1994). Atebetü’l Hakayık, TDV., İslam Ansiklopedisi, 10, 421-422.
  • Güngör, E. (1998). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar, ahlâk psikolojisi, ahlâkî değerler ve ahlâkî gelişme (2. baskı). İstanbul: Ötüken.
  • Kaymakcan, R., & Meydan H. (2015). Ahlaki karakter ve eğitimi, N. Tınaz, Z.Ş. Altın, M. Zengin, A.Y. Okudan, H. Yiğit (Edt.), Değerler ve Eğitimi, II, 169-193.
  • Köknel, Ö. (2007). Çatışan değerlerimiz. İstanbul: Altın Kitaplar.
  • Köprülü, F. (1928). Hibetü’l Hakayık’a ait yeni malûmat. Türkiyat, II, 546-549.
  • Öncül, R. (2000). Eğitim ve eğitim bilimleri sözlüğü. İstanbul: MEB.
  • Türk Dil Kurumu (2010). Türkçe sözlük. (11. baskı). Ankara: TDK.
  • Ulusoy K., & Dilmaç, B. (2018). Değerler eğitimi (5. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Utku, E. İ. (2020). Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun eserlerinin değerler eğitimi bağlamında incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Antalya.
  • Yaman, E. (2012). Değerler eğitimi, eğitimde yeni ufuklar. Ankara: Akçağ.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
  • http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=663. 21.01. 2018.