Bir Kamu Politikasının Analizi: Türkiye'de Geçici Köy Koruculuğu

Max Weberin sıklıkla başvurulan belirli bir toprakta meşru fiziki güç kullanma tekelinielinde tutan insan topluluğu şeklindeki devlet tanımında verili bölgede meşru güçkullanma hakkına sahip, sürekli hâkimiyeti sağlamaya çalışan insan topluluğu ilekastedilen zorunlu politik örgütün idari personelidir. Bunlar genel olarak coğrafi birayırımla ordu ve polis şeklinde var olmaktadır. Ancak devlet belirli durumlarda güçtekelini geleneksel zor aygıtları dışındaki farklı bir yapıda örgütleyebilmektedir. Yasaldayanağını 1924 tarih ve 442 sayılı Köy Kanunundan alan geçici köy koruculuğu sistemide devletin düzeni korumak için kırsalda diğer aygıtlarından (polis, ordu, jandarma)farklı olarak örgütlediği bir zor aracı olarak 1985te oluşturulmuştur. Köy koruculuğu1924te devletin güvenlik aygıtlarının her bölgede bulunmaması nedeniyle olasıtehlikeye karşı köylüyü korumak için uygulanmıştır. Geçici köy koruculuğu sistemihukuken ve uygulama açısından köy koruculuğu uygulamasından farklı olarak sürekli birtehlike durumuna karşı yerel halkın kendilerini korumaları için geliştirilmiş bir önlemdir.Her ne kadar tarihsel bir deneyimden faydalanılsa da geçici köy koruculuğununoluşturulma nedeni benzeri yapıların bulunduğu diğer ülke pratiklerine daha yakındır.Bu çalışma geçici köy koruculuğu politikasını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Yapılananalizde Türkiyede görece yeni gelişmekte olan kamu politikası disiplini bağlamındasüreç model esas alınmıştır. Süreç model belirli bir kamu politikasının aşamalarınaayırarak analiz edilmesine olanak vermektedir. Literatürde politikanın kaç aşamadainceleneceği ile ilgili farklı öngörüler bulunmaktadır. Çalışmada ele alınan politika için;geçici köy koruculuğu politikasını doğuran sorunun ortaya çıkışı, çözümün üretilmesi,politikanın uygulanması ve değerlendirilmesi aşamaları şeklinde dört aşamalı birçözümleme yapılmıştır. Geçici köy koruculuğu politikası olağan zor aygıtlarının etkiliolmadığı köylerde ortaya çıkan güvenlik açığının yerel halkı silahlandırarak kapatılmasıamacıyla oluşturulmuştur. İlk yıllarda amaca uygun bir şekilde ve köylülere çeşitliimtiyazlar sağlanarak büyüyen koruculuk sisteminde 1990lı yıllarda, PKKnın artanfaaliyetlerine paralel olarak çözülmeler başlamıştır. İlk uygulandığı dönemde rıza esaslıgelişen politika 1990lı yıllarda birçok olumsuzluğa neden olmuştur. Devlet açısındanbu dönemde geçici köy koruculuğu sistemi, köylünün korunmasından çok devletebağlılığın göstergesi olmuştur. 2000li yıllarda Devlet ve PKK arasındaki çatışmanınyumuşaması paralelinde koruculuk politikasının kaldırılması sıklıkla gündeme gelmiştir.Bu dönemde korucu alımı uzun süre kesintiye uğramış ve ağırlıklı olarak sistem içindekikorucuların haklarında iyileştirmelere gidilmiştir. Geçici köy koruculuğu politikası birtakım başarılar elde etmişse de politikanın uygulanma aşamasında ortaya çıkardığıolumsuzluklar, sistem içindeki korucuların neden olduğu hak ihlalleri ve kendilerininbir kamu görevlisinin sahip olduğu asgari haklardan yoksun olması nedenleriyledeğerlendirildiğinde başarısız bir politikadır. Bunun yanı sıra zayıf bir hukuki temeledayandığı, fiili uygulamaların ağır bastığı ve içerisinde gizlilikleri barındıran olağan dışıbir politika olduğu sonucuna varılmıştır. Oluşturulma amacı olan kamu yararını sağlamaişlevinin aksi sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Yapılan değerlendirmelerde başarısızlığınedeniyle sıklıkla eleştirilen politika devlet ve korucular açısından ağırlıklı olarakgüvenlik ve istihdam temelinde savunularak sürdürülmektedir.

An Analysis of Public Policy: Temporary Village Guards in Turkey

In Max Weber s oft-cited definition of the state as a human community that claimsthe monopoly of the legitimate use of physical force within a given territory , it is theadministrative personnel of mandatory political organisation intended by the humancommunity that has the right to use force and tries to establish authority in that giventerritory. They generally exist in the form of army and police based on geographicaldivision. However, the state can organise, under special circumstances, the monopolyof the use of force outside the structure of traditional apparatus of force. The systemof temporary village guards, based on Law No. 442 of 1924 on villages, was establishedin 1985 as a force distinct from other security forces (police, army, gendarme) in orderto maintain order in rural areas. Village guards were introduced in 1924 in order toprotect villagers against potential security threats because of the unavailability of statesecurity forces in every region. The system of temporary village guards is a measuredeveloped for the self-defence of people against a constant threat thus contradictswith the provisions of 1924 Law both legally and practically. Despite the fact that thesystem of temporary village guards relies on, in a sense, the past experience, the reasonthat leads its formation is closer to similar organisations in practice that exist in othercountries. This study aims at to analyse the policy of temporary village guards. Theanalysis is based on process modeling within the context of relatively new discipline ofpublic policy in Turkey. Process model allows the analysis of a particular public policyas separated into stages. There are different views held in the literature on the numberof stages to analyze a policy. In this study, the policy toward temporary village guardsis analysed in four different stages as the emergence of the problem that leads to thepolicy, finding a solution, the implementation of the policy and the evaluation of thepolicy. The policy of temporary village guards is adopted to close these curity gapby arming the local people where the usual security apparatus is inadequate. In the system of village guards that develops in accordance with the policy objectives andproviding villagers with various privileges at the beginning, disorganization started toemerge in parallel with the increasing activity of PKK during the 1990s. The policy, atits early implementation, relied on consent and its lead to discontent during the 1990s.During the 1990s, the practice of village guards became an indication of loyalty to thestate on the part of the state rather than self-defence. During the 2000s, the abolitionof the system of village guards was frequently on the agenda as a result of the easingof the conflict between the state and the PKK. In the same period, the recruitment ofnew village guards was halted for a considerable time and improvements were maderegarding the status of village guards. The policy of temporary village guards has failedbecause of the problems it created during its implementation, violation of human rightby village guards and the status of village guards lacking the minimum rights of a publicemployee despite the initial success of the policy. Apart from these, it is concludedthat it is an extraordinary policy since having a weak legal basis, creating mostly a defacto situation and being secretive. It also led consequences contrary to its originalpublic interest objective. Being frequently criticized because of its failure, the policy oftemporary village guards has been preserved on the grounds of security on the partof the state and employment on the part of village guards.

___

  • Akdoğan A A (2012). Aydınlanmadan Neoliberalizme Kamu Politikasının Sarsıl(a)mayan Egemenliği. Amme İdaresi Dergisi, 45(4), 1-24. Akdoğan A A (2013). Gündem Belirleme. İçinde: M Yıldız ve M Z Sobacı (der), Kamu Politikası Kuram ve Uygulama, Ankara: Adres Yayınları, 210-227. Akdoğan, A A (2011). Türkiye’de Kamu Politikası Disiplinin Tarihsel İzleri. İçinde: F Kartal, Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları, Ankara: TODAİE, 76-98. Aksoy M (2004). Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde Terörün Neden ve Sonuçları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1 (1), 1-9. Anderson J E (1994). Public Policymaking. Boston: Houghton Mifflin. Arınç, K (2010). Siyasi ve Tarihi Coğrafya Perspektifiyle: Türkiye’nin Terör Sorununun Analizi ve Jeopolitik- Jeostratejik Açıdan Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (2), 1-34. Avrupa Komisyonu (2007). Avrupa Komisyonu 2007 yılı Türkiye İlerleme Raporu: Siyasi Kriterler. http://www.tepav.org.tr/upload/files/1271250800r1004.Siyasi_Kriterler. pdf. Son erişim tarihi, 11/08/2012. Avrupa Komisyonu (2013). Türkiye 2013 Yılı İlerleme Raporu. http://www.ab.gov.tr/ files/2013%20ilerleme%20raporu/2013_ilerleme_raporu_tr.pdf. Son erişim tarihi, 08/10/2015. Ay S vd. (1984). Eşkıyanın başı Apo’nun öldürüldüğü idda edildi. Milliyet Gazetesi, 30.08.1984. 7. Aytar O (1992). Hamidiye Alaylarından Köy Koruculuğuna. İstanbul: Medya Güneşi Yayınları. Beşe E (2006). Geçici Köy Korucuları. İçinde: Ü Cizre (ed.), Almanak Türkiye 2005 Güvenlik Sektörü ve Demokratik Gözetim, İstanbul: TESEV Yayınları, 114-123. Beşikçi İ (1991). Kürt Aydını Üzerine Düşünceler. Ankara: Yurt Kitap. Birkland T A (2005). Models of the Policy Process. İçinde: J Rabin, Encyclopedia of Public Administration and Public Policy, Boca Raton: Taylor & Francis Group, 188-191. Bruinessen M V (2010). Ağa, Şeyh, Devlet. Çev. B Yalkut, 6. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları. Burke P (2004). Bilginin Toplumsal Tarihi. Çev. M Tunçay, 3. Baskı, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Cochran C L ve Malone E F. (1999). Public Policy: Perspective and Choices. Boston: McGravHill. Çelik F E (2008). Çalışma Alanı Olarak Kamu Politikası: Tarihsel ve Düşünsel Kökler Üzerine. Amme İdaresi Dergisi, 41(3), 41-72. Danıştay 1. Daire (1996). Esas No: 131, Karar No: 242, Karar Tarihi: 19.12.1996. Demir F (2011). Kamu Politikası ve Politika Analizi Çalışmalarının Teorik Çerçevesi. DÜ SBE Dergisi, 30, 107-120. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Güvenlik Hizmetlerinde Etkinlik Özel İhtisas Raporu. http://ekutup.dpt.gov.tr. Son erişim tarihi, 07/11/2012. Dryzek J (1982). Policy Analysis as a Hermeneutic Activity. Policy Sciences, 14, 309-329. Dunn W N (1994). Public Policy Analysis: An Introduction. New Jersey: PrenticeHall. Dye T (1987). Understanding Public Policy. NJ: Prentice Hall, Englewood Cliffs. Ekinci N (2011). Pimi Çekilmiş Bomba Köy Koruculuğu Sistemi. İstanbul: Do Yayınları. Erat V (2013). Kamu Görevlisi Kavramı Açısından Geçici Köy Korucuları. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 28(1), 169-196. Ersever A C (1993). Kürtler, PKK ve A.ÖCALAN. Ankara: Kiyap Yayın. Fischer F (1995). Evaluation Public Policy. Chicago: Nelson-Hall. Foucault M (2005). Entelektüelin Siyasi İşlevi, İstanbul: Ayrıntı. Gambetti Z (2007). Linç Girişimleri, Neoliberalizm ve Güvenlik Devleti. Toplum ve Bilim, 109, 7-34. Giddens A (2014). Modernliğin Sonuçları. Çev. E Kuşdil, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Goodin, R E vd. (ed.) (2006). The Public and Its Policies. The Oxford Handbook of Public Policy, New York: Oxford University Press, 3-38. Göç-Der (2013). Türkiye’de Koruculuk Sistemi: Zorunlu Göç ve Geri Dönüşler. İstanbul: Göç-Der. Gunter M M (2011). Historical Dictionary of the Kurds. Plymouth: TheScarecrowPress. Hajer M (2003). Policy without Polity? Policy Analysis and the Institutional Void. Policy Sciences, 175-195. Heper M (2012). Türkiye’de Devlet Geleneği. Ankara: Doğubatı. Heywood A (2013). Siyaset. Ankara: Adres Yayınları. Howard C (2005). The Policy Cycle: A Model of Post-Machiavellian Policy Making? Australian Journal of Public Administration, 64(3), 3-13. Howlett M ve Ramesh M (1995). Studying Public Policy: Policy Cycles and Policy Subsystems. New York: Oxford University Press. Hupe P L. ve Hil M (2006). The Three Action Levels of Governance: Re-Framing the Policy Process Beyond the Stages Model. İçinde: B. Guy Peters and Jon Pierre, Handbook of Public Policy, London: SAGE Publications, 13-30. Izady M R (2004). Bir El Kitabı Kürtler. Çev. C Atilla, İstanbul: Doz Yayınları. İçişleri Bakanlığı (2012). İçişleri Bakanlığı’nın Hatay Milletvekili A. Şefik Çirkin’in yazılı soru önergesine verdiği cevap, 11.04.2012. http://www2.tbmm.gov.tr/d24/7/7- 22193sgc.pdf. Son erişim tarihi, 26.10.2015. İçişleri Bakanlığı (2013). İçişleri Bakanlığı’nın Malatya Milletvekili Veli Ağbaba’nın yazılı soru önergesine verdiği cevap, 06.05.2013.http://www2.tbmm.gov.tr/d24/7/7- 22022sgc.pdf. Son erişim tarihi, 26.10.2015. İnsan Hakları Derneği (İHD) (2009). Ocak 1990-Mart 2009 Döneminde Köy Korucuları Tarafından gerçekleştirilen İnsan Hakları İhlallerine İlişkin Rapor, Raporlar/Özel Raporlar, http://www.ihd.org.tr/index.php?option=com_content%view=article&id =1359:ocak-1990-mart-2009-doneminde-koy-korucuları-tarafından-gerceklestirilen- insan-hakları-ihlallerine-İliskin-ozel-rapor&catid=34:el-raporlar&Itemid=90. Son erişim tarihi, 15.07.2012. Jann W ve Wegrich W (2007). Theories of the Policy Cycle. İçinde: Handbook of Public Policy Analysis, F Fischer vd. (ed) Boca Raton: CRC Prss, 43-62. Jenkins W (1978). Policy Analysis: A PoliticalandOrganisationalPerspective. London: Martin Robertson. Jessop B (2008). Devlet Teorisi. Çev. A Özcan, Ankara: Epos Yayınları, John P (1998). Analysing Public Policy. London: Continuum. Kahraman A (2004). Kürdistan İsyanları (Tedip ve Tenkil). 2. Baskı, İstanbul: Evrensel Basım Yayım. Kaptı A (Ed.) (2013). Kamu Politikası Süreci. 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Karataşoğlu S ve Akpınar M (2011). Geçici Köy Koruculuğu Sistemi Üzerine Bir Saha Çalışması: Beytüşşebap Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (38), 367-396. Knoepfel P vd. (2007). Public Policy Analysis.Bodmin: MPG Books. Koç M (2011). Bir Güvenlik Organizasyonu Olarak Geçici Köy Koruculuğu Sisteminin Dünü, Bugünü ve Terörle Mücadeledeki Önemine Dair Tespitler. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (3), 433-458. Korkmaz A (1984). Devlet Üç Beş Çapulcuya Papuç Bırakmaz. Milliyet Gazetesi. 03.10.1984. 6. Köseoğlu Ö (2013). Meslek, Sanat ve Disiplin Olarak Kamu Politikası: Türkiye’ye İzdüşümleri. Bilgi Dergisi, 15(1), 4-36. Kurban D (2009). Bir ‘Güvenlik’ Politikası Olarak Koruculuk Sistemi. İçinde: A Bayramoğlu ve A İnsel (ed), Almanak Türkiye 2006-2008: Güvenlik Sektörü ve Demokratik Gözetim, İstanbul: TESEV Yayınları, 253-259. Kurban D ve Yolaçan S (Haz.) (2008). Kürt Sorununun Çözümüne Dair Bir Yol Haritası: Bölgeden Hükümete Öneriler. İstanbul: TESEV Yayınları. Kurdish Human Rights Project (KHRP) (2003). Turkey’s Shame: Sexual Violence without Redress- the Plight of Kurdish People. London: Trial Obseration Report Lasswell, H D (1971). A Pre-View of Policy Sciences. American Elsevier Publishing. MacRae D (2002). Guidelines for Policy Discourse: Consensual versus Adversarial. İçinde: F Fischerand J Forester, The Argumentative Turn in Policy Analysis and Planning, London: UCL Press, 291-318. Mann M (2013). Devletler, Savaş ve Kapitalizm. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Meclis Araştırması Komisyonu Raporu (MAKR) (1996). https://www.tbmm.gov.tr/ sirasayi/donem20/yil01/ss532.pdf. Son erişim tarihi: 07.10.2015. Meclis-i Ayan Zabıt Ceridesi (ZC) (1923). 3. Dönem, 001. Birleşim. Cilt 16. Migdal J S. (2004). State in Society. Cambridge: Cambridge University Press. Milli Güvenlik Konseyi Tutanak Dergisi (MGK TD) (1983). 155. Birleşim, Cilt 9. Milliyet Gazetesi (04/10/1984). Köylüye Silah. 7. Milliyet Gazetesi (07/10/1984). Saatler Kasım’da geri alınacak. 7. Milliyet Gazetesi, (03/09/1984). Haraç istediler ama vermedik. 11. Milliyet Gazetesi, (05/09/1984). Güneydoğu operasyonu sürüyor. 6. Milliyet Gazetesi, (08/10/1984). Partiler silah dağıtılması için ne dediler?. 6. Milliyet Gazetesi, (15/09/1984). Doğu’da 33 PKK militanı yakalandı.7. Milliyet Gazetesi, (25/08/1984). Üruğ: Devlete güvenin. 7. Milliyet Gazetesi, (26/05/1985). Doğuda organize çeteler var. 4. Milliyet Gazetesi, (26/08/1984). Ayrılıkçı saldırganlar Herakol ve Cilo Dağı’nda Çemberde. 6. Milliyet Gazetesi, (29/08/1984). Başbakan Cumhurbaşkanıyla görüştü. 6. Milliyet Gazetesi, (30/08/1984). Evren: Çapulcu ve eşkıyaya gerekli ders verilecek. 7. Nakamura R T (1987). The Textbook Policy Process and Implementation. Research, Policy Studies Review, 7(1), 142-154. Orhan G (2007). Kamu Politikalarıyla İlgili Sorunlar Nasıl Çözülür? Disiplinler Arası Bir Yaklaşım Olarak Kamu Politikası Analizi ve Getirdiği Açılımlar. İçinde: Ş Aksoy ve Y Üstüner (ed.), Kamu Yönetimi, Ankara: Nobel Yayın, 287-304. Önder M S (2015). Devlet ve PKK İkileminde Korucular. İstanbul: İletişim Yayınları. Özer E S ve Türközü E (2012). Türkiye İnsan Hakları Raporu 2010. Ankara: Türkiye İnsan Hakları. Paker E B ve Akça İ (2013). Askerler, Köylüler ve Paramiliter Güçler: Türkiye’de Köy Koruculuğu Sistemi. Toplum ve Bilim, 126, 7- 34. Pamak M (1996). Kürt Sorunu ve Müslümanlar. İstanbul: Selam Yayınları. Parsons W (2001). Public Policy. Cheltenha: Edward Elgar Publishing. Peker E B vd. (2015). Geçici Köy Koruculuğu Sistemi ve Çözüm Süreci. İstanbul: SÜREÇ Araştırma Merkezi. Poggi G (2009). Modern Devletin Gelişimi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Poulantzas N (2006). Devlet, İktidar, Sosyalizm. Ankara: Epos Yayınları. Radikal (2015). Köy Korucusu Olmak için 20 Bin Başvuru. (30.09.2015). http://www. radikal.com.tr/diyarbakir_haber/koy_korucusu_olmak_icin_20_bin_basvuru-1442354. Son erişim tarihi: 30.09.2015. Sabatier P A (1986). Top Down and Bottom-Up Approaches to Implementation Research: A Critical Analysis and Suggested Synthesis. Journal of Public Policy, 6(1), 21- 46. Sabatier, P A (2007). Theories of the Policy Process. Colorado: Westview Press. Sato H (1999). The Advocacy Coalition Framework and the Policy Process Analysis: The Case of Smoking Control in Japan. Policy Studies Journal, 27 (1), 28-44. Saygılı A (2010). Modern Devlet’in Çıplak Sureti. AÜHFD, 59 (1), 61-97. Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) (1990). Sosyaldemokrat Halkçı Parti’nin Doğu ve Güneydoğu Sorunlarına Bakışı ve Çözüm Önerileri. https://serdargunes.files.wordpress. com/2015/08/shp-raporu-1991.pdf. Son erişim tarihi: 06.10.2015. Stewart J vd. (2008). Public Policy, Boston: Thomson. Sutton R (1999). The Policy Process: An Overview. Overseas Development Institute Portland House Stag Place, Working Paper, 118. Şimşek Ş (2012). Kamu Politikalarına Yön Vermesi Açısından PKK Şiddetinin Sosyo- Kültürel Kaynakları. Polis Bilimleri Dergisi, 14 (2), 119-150. Tapan B (2007). Terörün Bekçileri: Hamidiye Alaylarından Günümüze Koruculuk.İstanbul: Güncel Yayıncılık. Tilly C (2001). Zor, Sermaye ve Avrupa Devletlerinin Oluşumu. Çev: K Emiroğlu, Ankara: İmge Kitabevi, Türk H B (2011). Türkiye’de Ulus-Devlet Formasyonunun Ortaya Çıkış Sürecini Habitus Kavramı Üzerinden Okumak. Bilig, 57 (Bahar), 201- 225. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu (2013). Terör ve Şiddet Olayları Kapsamında Yaşam Hakkı İhlallerini İnceleme Raporu. 23. Dönem, 3. Yasama Yılı. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (1985). 77. Birleşim, Dönem: 17, Cilt: 14, Yasama Yılı: 2, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (1987). 75. Birleşim, Dönem: 17, Cilt: 37, Yasama Yılı: 4, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (1988). 54. Birleşim, Dönem: 18, Cilt: 3, Yasama Yılı: 2, Ankara: TBMM Basımevi Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (1989a). 1. Birleşim, Dönem: 18, Cilt: 31, Yasama Yılı 3, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (1989b). 39. Birleşim, Dönem: 18, Cilt: 34, Yasama Yılı: 3, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (1990).73. Birleşim, Dönem: 18, Cilt: 40, Yasama Yılı: 3, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (1993). 123. Birleşim, Dönem: 19, Cilt: 81, Yasama Yılı: 4, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (1994). 88. Birleşim, Dönem: 19, Cilt: 57, Yasama Yılı: 3, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (1995). 85. Birleşim, Dönem: 19, Cilt: 57, Yasama Yılı: 3, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (1996). 24. Birleşim, Dönem: 20, Cilt: 2, Yasama Yılı: 1, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (1997). 42. Birleşim, Devre: 20, Cilt: 18, Toplantı: 1, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (2009). 28. Birleşim, Dönem: 23, Cilt: 54, Yasama Yılı: 4, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (2009). 87. Birleşim, Dönem: 23, Cilt: 44, Yasama Yılı: 3, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (2010). 11. Birleşim, Dönem: 23, Cilt: 80, Yasama Yılı: 5, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (TBMM TD) (2010). 65. Birleşim, Dönem: 23, Cilt: 62, Yasama Yılı: 4, Ankara: TBMM Basımevi. Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etütler Vakfı (TESEV) (2006). Güvensizlik Mirasının Aşılması: Devlet ve Yerinden Edilmiş Kişiler Arasında Toplumsal Mutabakata Doğru. İstanbul: TESEV Yayınları. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları (1988), Esas No: 1988/25, Karar No: 1988/34, Karar Tarihi: 05.12.1988, Resmi Gazete, Sayı, 20122, (11.10.2012). Weber M (2011). Sosyoloji Yazıları. Çev. Taha Parla, 13. Baskı, İstanbul: Deniz Yayınları. Weber M (2012a). Ekonomi ve Toplum.Cilt: 1, Çev. Latif Boyaci, İstanbul: Yarın Yayınları. Weber M (2012b). Ekonomi ve Toplum.Cilt: 2, Çev. Latif Boyaci, İstanbul: Yarın Yayınları.