2018-23 Döneminde Türkiye’de Ekonomik Değişim ve Seçmen Eğilimleri

Bu makale, Türkiye’de 2018’den 2023’e gerçekleşen ekonomik dönüşümü ve buna mukabil olarak seçmen eğilimlerinde ekonomi kaynaklı olarak gerçekleşebilecek değişimleri ele almaktadır. Bu süre zarfında Türkiye ekonomisi yüksek enflasyon ve kur dengesizliği yaşamış, ekonomik büyüme ve istihdam artışı ise ciddi bir durgunluk döneminin ardından 2023 seçiminden önceki iki yılda hız kazanmıştır. Ekonomik oy kuramı, yüksek enflasyon gibi olumsuz ekonomik koşullarla birlikte iktidar partisinin / liderinin oyunun düşeceğini öngörür. Buna karşın, kimlik ve değerler kaynaklı sosyal yarılma hatlarının derinliği, iktidardan muhalefete oy geçişlerini engelleyici etki yapabilir. Bu makale, Dünya Değerler Araştırması verilerinin yanı sıra, Şubat 2018 ve Şubat 2023’te gerçekleştirilmiş iki orijinal anketin verilerini inceleyerek, hem süreklilik arz eden sosyal yarılma hatlarını, hem de ekonomik kaynaklı oy kaymalarını ele almaktadır. Beş yıl arayla yapılan iki anket karşılaştırıldığında, iktidar bloğunu oluşturan Cumhur İttifakı partilerinin tam da şimdiye kadarki ana tabanını oluşturmuş olan alt-orta ve orta gelir gruplarından oy kaybına uğradığı görülmektedir. İktidar değişiminin ekonomik gidişata olumsuz etki edeceği inancının, özellikle alt gelir gruplarında kaybolduğu da ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte, eğitim ve dindarlık üzerinden ifade bulan sosyal yarılma hatlarının, özellikle cumhurbaşkanlığı seçimi için iktidardaki lideri destekler bir hizalanmayı ayakta tuttuğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

AKP hükümetleri, ekonomi politikası, ekonomik oy, seçmen davranışı, sınıfsal oy

Economic Change and Voter Preferences in Turkey During 2018-2023

This article examines the economic transformation that Turkey underwent from 2018 to 2023 and the corresponding economy-based changes that may have occurred in voters’ attitudes. During this time, Turkish economy experienced currency instability and high inflation; while economic growth and employment creation accelerated in the last two years before the 2023 election after suffering serious stagnation. The theory of economic voting predicts that, with distressful economic conditions such as high inflation, the incumbent party / leader will lose votes. Nonetheless, the depth of the identity- and values-based social cleavages may have an inhibiting effect on the shift of votes from the incumbents to the opposition. This article, studies data from two original surveys conducted in February 2018 and February 2023; in addition to data available from World Values Survey, to examine both the highly durable social cleavages and the economically based vote changes. When two surveys conducted with five years in between are compared, it appears that the incumbent Cumhur Alliance parties have disproportionately lost votes from the low-middle and middle-income segments that hitherto formed their main base. It also becomes evident that the belief that a change of government may affect the economy badly has disappeared especially among the low-income segments. Nonetheless, social cleavages that manifest themselves in differences of education and religiosity maintain an alignment of voters that support the incumbent leader for the presidential election, especially.

Keywords:

AKP governments, economic policy, economic voting, voting behavior, class voting,

PDF

___

Adalı T ve Türkyılmaz A S (2020). Demographic Data on Syrians in Turkey: What do we know?. International Migration, 58(3), 196-219.
Akarca A T ve Tansel A (2006). Economic performance and political outcomes: An analysis of the Turkish parliamentary and local election results between 1950 and 2004. Public Choice, 129(1), 77–105.
Akçay Ü (2021a). Authoritarian consolidation dynamics in Turkey. Contemporary Politics, 27 (1), 79–104.
Akçay Ü (2021b). Sermayenin iç savaşı ve ötesi | Muharebenin düğümü: Para politikası. Sendika, 4 Kasım, https://sendika.org/2021/11/sermayenin-ic-savasi-ve-otesi-muharebenin-dugumu-para-politikasi-umit-akcay-11-express-635758/.
Aytaç S E (2022). Economic voting during the AKP era in Turkey. İçinde: G M Tezcur (der), The Oxford handbook of Turkish politics. Oxford University Press.
Aytürk İ ve Esen B (der.) (2022). Post-Post-Kemalizm: Türkiye Çalışmalarında Yeni Arayışlar. İletişim Yayınları. Bakıner O (2018). A key to Turkish politics? The center–periphery framework revisited. Turkish Studies, 19(4), 503–522.
Balta E, Demiralp S ve Demiralp S. (2023). Debating voter defection in Turkey. Turkish Studies, 1-25.
Boratav K (2023). AKP İktidarı ve Öncesi: Ekonomik Bir Bilanço. Sol, 14 Nisan. https://haber.sol.org.tr/yazar/akp-iktidari-ve-oncesi-ekonomik-bir-bilanco-371564.
Boratav K (2022). Faiz Kararının Düşündürdükleri. Sol, 26 Ağustos. https://haber.sol.org.tr/yazar/faiz-kararinin-dusundurdukleri-346364.
Campbell A vd. (1960). The American Voter. New York: Wiley.
Çarkoğlu A ve Hinich M J (2006). A spatial analysis of Turkish party preferences. Electoral Studies, 25(2), 369-392.
Çarkoğlu A ve Kalaycıoğlu E (2021). Fragile but resilient: Turkish electoral dynamics, 2002–2015. University of Michigan Press.
Demiralp S (2022). Merkez Bankası politika faizini yüzde 9'da sabit tuttu: Düşük faiz politikası işe yarıyor mu?. BBC News Türkçe, 2 Aralık, https://www.bbc.com/turkce/articles/cv2dvk11kx1o.
Downs A (1957). An economic theory of political action in a democracy. Journal of political economy, 65(2), 135-150.
Duch R ve Stevenson R T (2008). The Economic Vote: How Political and Economic Institutions Condition Election Results. Cambridge University Press.
Ecevit Y A ve Celep Ö. (2018). Political perceptions of party voters and members in Turkey. İçinde: S Sayarı, P A Musil, ve Ö Demirkol (der), Party politics in Turkey: A comparative perspective. Routledge.
Erden Ö O (2023). Post-Neoliberal Otoriter Rejimde Sınıf Dinamikleri ve AKP-TÜSİAD İlişkilerinde Yeni Gerilimler. Mülkiye Dergisi, 46(4), 1101-1139.
Evans G (2000). The continued significance of class voting. Annual Review of Political Science, 3(1), 401–417.
Franklin M N, Mackie T T ve Valen H (2009). Electoral change: Responses to evolving social and attitudinal structures in Western countries. ECPR Press.
Inglehart R (1990). Culture Shift in Advanced Industrial Society. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Kalaycıoğlu E (2012). Kulturkampf in Turkey: The constitutional referendum of 12 September 2010. South European Society and Politics, 17(1), 1-22.
Lipset S M ve Rokkan S (der) (1967). Party systems and voter alignments: Cross-national perspectives. Free press.
Magaloni B (2006). Voting for Autocracy: Hegemonic Party Survival and its Demise in Mexico. Cambridge University Press, Cambridge.
Mardin Ş (1973). Center-periphery relations: A key to Turkish politics? Daedalus, 102 (1), 169–190.
Oyvat C (2023). Emek payı yeni bir dibi gördü. Gazete Duvar, 9 Mart, https://www.gazeteduvar.com.tr/emek-payi-yeni-bir-dibi-gordu-haber-1607278.
Przeworski A (1985). Capitalism and social democracy. Cambridge University Press.
Saatçioğlu B (2020). The European Union’s refugee crisis and rising functionalism in EU-Turkey relations. Turkish Studies, 21(2), 169-187.
Shils E A (1961). Centre and periphery. İçinde: Polanyi Festschrift Committee (der), The logic of personal knowledge: Essays presented to Michael Polanyi (pp. 117–131). Routledge & Kegan Paul.
Stimson J A, Thiébaut C ve Tiberj V. (2012). The evolution of policy attitudes in France. European Union Politics, 13(2), 293-316.
Tunca A (2022). Advancing to the Order of Islamic Finance. Politikyol, 23 Kasım, https://www.politikyol.com/advancing-to-the-order-of-islamic-finance/.
Wuthrich F M (2013). An essential center-periphery electoral cleavage and the Turkish party system. International Journal of Middle East Studies, 45(4), 751–773.
Yağcı A H, Harma M ve Tekgüç H (2023). Who Wants Left-Wing Policies? Economic Preferences and Political Cleavages in Turkey. Mediterranean Politics, 28(1): 1-26.
Yağcı, A H (2023). Turkey’s Political Economy in International Context. İçinde: Arıkan H ve Alemdar Z (der), Turkey’s Challenges and Transformation. Politics and Society in the Centennial of the Republic. Palgrave Macmillan.
Yağcı, A H (2022). Türkiye’de Bireylerin Sol-Sağ Ayrımına Göre Konumlanışı: Dünya Değerler Araştırması 1990-2018 Verilerinin İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 10(1), 21-50.
Yağcı, A H ve Oyvat C (2020). Partisanship, media and the objective economy: Sources of individual-level economic assessments. Electoral Studies 66: 102135.