Understanding Ever-Changing Dynamics in Turkish-EU Relations during the AK Party Era (2002-2018)

1960'lara kadar dayanan Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri ve Türkiye’nin yarım asırdan fazla süren üyelik süreci oldukça inişli çıkışlı bir yol izlemiştir. Uzun bir süre boyunca Brüksel'in dayatmaları ve Ankara'nın AB'nin esaslı reformlarını gerçekleştirmekteki isteksizliği Türkiye'nin AB ile ilişkisinin temel belirleyicisi olmuştur. Ancak bu durum AK Parti’nin 2002’de iktidara gelmesi ve Kopenhag kriterlerini daha önce görülmemiş bir hızda yerine getirmek için gerekli reformları gerçekleştirmesiyle köklü biçimde değişmiştir. Yine de AK Parti döneminde gerçekleşen olumlu gelişmelere rağmen 17 yıl sonra bile Türkiye hala AB üyesi olamamıştır. Makale bu durumun hem AB’nde hem de Türkiye’de yerel ve uluslararası düzeyde sürekli değişen dinamiklerin bir sonucu olduğunu iddia etmektedir. Bu bağlamda, çalışma AK Parti döneminde üyelik sürecini ilişkilerin düzeldiği 2002-2005 dönemi, ilişkilerin durgun olduğu 2005-2013 aralığı ve son olarak da ilişkilerin koptuğu 2013-2017 dönemi olmak üzere üç aşamada incelemektedir. Makale, hem Türkiye'de hem de Avrupa'da iç politik dinamiklerin değişmesinin ve uluslararası güç dengesindeki değişimlerin bu üç aşamada etkili olduğunu savunmakta ve Türkiye-AB ilişkilerinin mevcut durumunu anlamak için bu faktörleri analiz etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, Avrupa Birliği, AK Parti, Terörle Mücadele, Mülteci Krizi

Understanding Ever-Changing Dynamics in Turkish-EU Relations during the AK Party Era (2002-2018)

Since the 1960s, Turkey-European Union relations and Turkey's accession process has followed a bumpy road. Brussel’s impositions and Ankara's reluctance to implement EU’s fundamental reforms have been the main determinant of Turkey's relations with the EU. However, this situation changed drastically with the AK Party coming to power in 2002 as the necessary reforms to fulfill the Copenhagen criteria were carried out at an unprecedented pace. Nevertheless, even after 17 years, despite the positive developments that occurred during the AK Party rule, Turkey is still not a member of the EU. This article argues that this situation is the result of the changing dynamics at both the local and international level. In this context, the study examines the accession process during the AK Party by separating in three different phases: 2002-2005 period when the relations improved, 2005-2013 period when the relations became stagnant, and finally 2013-2017 period when the relations were broken. This article contends that the changes in political dynamics in Turkey and Europe followed by the changes in the international balance of power have a direct impact in the fluctuations that occurred during these three phases. As a result, it is important that we analyze these factors in order to understand the Turkey-EU relations.

Keywords:

Turkey, European Union, AK Party, Anti-Terrorism, Refugee Crisis,

PDF

___

“1999-2005 Candidacy Process.” Republic of Turkey Ministry for EU Affairs. accessed January 6, 2018. https://www.ab.gov.tr/history-of-the-enlargement_264_en.html.
“301.madde değişikliği Kabul edildi.”(2008, 30 April). Haber 7
“AB Komisyonu: Geri Kabul Anlaşması Yürürlükte.” (2016, 1 June). Deutsche Welle
"AB’de Brexit Sonrası İçin “Türkiye modeli” Tartışılıyor." (2017, 24 June). BBC, http://www.bbc.com/turkce/40391373.
“AB’den Hükümet ve Anayasa Mahkemesi’ne Çağrı.”(2008, 22 April). Deutsche Welle
Akşit, S. and Üstün Ç.(2009). “Avrupa Birliği Ülkelerinden Türkiye’nin Üyeliğine Bakış.” Ortadoğu Teknik Üniversitesi Avrupa Çalışmaları Merkezi Raporu
Altun, F. (2009). Değişim ve Statüko Kıskacında AK Parti. SETA Analysis, no. 6
Ateş, H. (2018, 30 January). “Sosyal Güvenlikte 51 Milyarlık Adım.” Sabah
Auestad, L. (2014). Nationalism and the Body Politic. London: Karnac Books, 2014.
Barigazzi, J. (2016, 3 September). “EU and Turkey Seek Help to Resolve Terror Law Dispute.” Politico
Barysch, K. (2010). “Turkey and the EU: Can Stalemate be Avoided?.” Center for European Reform
Bayraklı, E., Güngörmez, O. and Boyraz, H. M. (2017). “Türkiye-AB İlişkilerini Rasyonelleştirmek.” SETA Analysis, no. 277
Bostan, Y. (2017, 15 July). “Why Europe Backs FETÖ.” Daily Sabah
Cicioğlu, F. and Taş Yetim H. (2017). "Adalet ve Kalkınma Partisi Döneminde Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri."
Republic of Turkey Ministry of EU Affairs. “Current Situation.” Last modified June 6, 2017. https://www.ab.gov.tr/65_en.html.
"Cyprus (Historical Overview)." Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs. Accessed 01 07, 2018. http://www.mfa.gov.tr/cyprus-_historical-overview_.en.mfa.
“Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt Çavuşoğlu ile AB Bakanı ve Başmüzakereci Sayın Ömer Çelik’in, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve Komşuluk Politikası ve Genişleme Müzakerelerinden Sorumlu Komiser Johannes Hahn ile birlikte Türkiye-AB Siyasi Diyalog Toplantısı sonrasında düzenledikleri Ortak Basın Toplantısı.”(2017, 25 July). Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı
Duran, H. and Özdemir Ç. (2012). "Türk Dış Politikasına Yansımalarıyla Arap Baharı." Akademik İncelemeler Dergisi 7, no. 2
Economic Development Foundation. "1999-2005 Candidacy Process." Accessed January 6, 2018. http://www.ikv.org.tr/ikv.asp?ust_id=36&id=446."Enlargement Strategy Paper." European Commission. Accessed January 6, 2018. https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/archives/pdf/key_documents/2000/strat_en.pdf.
Ercan, M. (2017). “Avrupa Birliği’nde Yükselen Sağ ve Irkçı Politikalar.” Akademik Bakış Dergisi, no. 61
EU brushes off Germany's call to end Turkey membership talks, Deutsche Welle, September 8, 2017, http://www.dw.com/en/eu-brushes-off-germanys-call-to-end-turkey-membership-talks/a-40426216.
“Gümrük Birliği Krizinin Kaybedeni Kim?.” (2017, 25 August). Deutsche Welle
Gözen, R. (2006). “Türkiye-AB Yakınlaşması: 1999 AB Helsinki Zirvesinden 2003 Irak Savaşına Stratejik Algılamalarda Dönüşüm Süreci.” Uluslararası İlişkiler 3, no 10
Keyman, F. (2017, 17 January). “Türkiye-AB İlişkilerinde Yeniden Canlanma Mümkün Mü?.” Anadolu Ajansı
"Kopenhag Zirvesi( 12-13 Aralık 2002)." Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. Accessed January 6, 2018. http://www.mfa.gov.tr/kopenhag-zirvesi-12-13-aralik-2002.tr.mfa.
Kılıç, S. (2017, 11 May). “AB ilişkilerinde madalyonun diğer yüzü: Ekonomik İlişkiler.” Business Life
Küçükkeleş, M. (2013). “AB’nin Ortadoğu Politikası Ve Arap Baharına Bakışı.” SETA Analysis, no. 63
“Küresel Kriz ve AB.” (2012, 8 March). TUİÇ Akademi
Lagendijk, J. (2010). "Türkiye’de Asker Sivil İlişkileri: AB’nin Etkisi ve Talepleri." In Türkiye Siyasetinde Ordunun Rolü Asker- Sivil İlişkileri, Güvenlik Sektörü ve Sivil Denetim. Heinrich Böll Stiftung
Lahi, A. (2011, 11 February). “Avrupa Birliği Açısından Son Dönem AB-Türkiye ilişkileri.” 21.yy Türkiye Enstitüsü
"Lizbon Anlaşması." Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. Accessed January 7, 2018. http://www.mfa.gov.tr/lizbon-antlasmasi.tr.mfa.
Macovei, M. (2009). “Growth and Economic Crises in Turkey: Leaving Behind a Turbulent Past?.” Economic Papers 386, Directorate-General for Economic and Financial Affairs, European Commission
Oğuz, G. (2012). "Avrupa Birliği’nin Genişleme Yorgunluğu Sürecinde AB-Türkiye İlişkileri." Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 8, no. 1
Oğuzlu, T. (2012). "Türkiye ve Avrupa Birliği İlişkilerinde Arap Baharı’nın Etkisi." ORSAM Analysis
Oran, B. (2010). Baskın Oran (Ed.), Türk Dış Politikası, Cilt II: 1980-2001. İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
“Ömer Çelik'ten AB'ye Tepki.”(2017, 11 November). TRT Haber
Öner, S. (2014). "Avrupa’da Yükselen Aşrı Sağ, Yeni “Öteki”ler ve Türkiye’nin AB Üyeliği." Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi 13, no. 1
Özcan, K. M. (2012). Kıvılcım Metin Özcan (Ed.), “AB Krizi ve Türkiye’ye Olası Yansımaları.” SDE Analysis, (2012).
Özdemir, Ç. (2015). "Türkiye’nin ABD ve Avrupa Birliğiyle İlişkilerinde DEAŞ Etkisi." In Türk Dış Politikası Yıllığı, edited by Kemal İnat Burhanettin Duran. İstanbul: SETA
Paul, A. (2017, 30 June). “Turkey and the EU-What Sort of New Start?” Reconnecting Europe Reloaded (blog), http://reconnecting-europe.boellblog.org/2017/06/30/no-quick-fix-for-turkey-eu-relations-2/.
Neukirch, R., Popp M. and Schult C. (2017, 21 July). “Germany Debates Tougher Stance Against Turkey.” Der Spiegel
"Sayılarla Almanya’nın “Kontrolündeki" Avrupa Birliği." Stratejik Ortak, August 27, 2017. https://www.stratejikortak.com/2017/08/avrupa-birligi-almanya.html.
Shapiro, J and Pardijs D. (2017, 21 September). “The Transatlantic Meaning of Donald Trump: A US-EU Power Audit.” European Council on Foreign Relations
“Sorularla Geri Kabul ve Vize Muafiyeti.” (2015, 8 December). Aljazeera Türk
Szołucha, A. (2010). "The EU And Enlargement Fatigue: Why Has The European Union Not Been Able To Counter Enlargement Fatigue?." Journal of Contemporary European Research 6, no. 1
"The EU And The Crisis In Syria." European Union. Accessed January 8, 2018. https://eeas.europa.eu/sites/eeas/files/6_syria_5pg.pdf.
"The EU Response To The Refugee Crisis In Turkey." Delegation of European Union to Turkey. Accessed January 8, 2018. https://www.avrupa.info.tr/en/eu-response-refugee-crisis-turkey-710.
“Türk-Alman İlişkilerinde Yeni Bir Başlangıç Mı?.” (2017, 26 July). AB Haber Brüksel
“Turkey 2013 Progress Report.” (2013, 16 October). European Commission. https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/pdf/key_documents/2013/package/tr_rapport_2013_en.pdf.
“Türkiye-AB İlişkileri” (2018). Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı
"Türkiye-AB Katılım Müzakereleri." Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Bakanlığı, no. 6.
“Türkiye-AB Toplantısına Kıbrıs Sorunu Damgasını Vurdu. (2017, 26 July). AB Haber Brüksel
"Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Katılım Müzakerelerinde Son Durum." İktisadi Kalkınma Vakfı. Accessed January 6, 2018. http://www.ikv.org.tr/images/upload/data/files/muzakerelerde_son_durum.pdf
"Türkiye ve Avrupa Birliği'ne Tam Üyelik Süreci." Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı.
“Türkiye- Avrupa Birliği- ABD İlişkileri nereye gidiyor?.” (2006, 21 March). Ekonomi Politikaları Araştırmaları Vakfı (TEPAV)
“Türkiye’deki Mülteci Projelerine 3 Milyar Euro Aktarması Gereken AB, 10’da 1’ini Bile Vermedi.” (2017, 31 January). AB Haber Brüksel
Tüysüz, E. (2012, 26 July). “Türkiye AB İlişkileri Nereye Gidiyor?: Avrupalı Olmayan Avrupa.” Türk-Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM)
Walt, S. M. (2017, 30 May). "In Praise of a Transatlantic Divorce." Foreign Policy
Waters, L. (2016). “French or Muslim? “Rooted” French Perceptions of the Muslim Community in France.” Undergraduate Honors thesis, The University of Colorado
Wood, J. (2017, 12 January). “Will Cyprus Talks Bring Turkey Closer to EU Membership?.” The National
Yardım, M. (2017). "Aşırı Sağ ve Çokkültürlülük: Avrupa’da Ötekileştirilen “Göçmenler." Akademik İncelemeler Dergisi 12, no. 2