1900 ve 1907 Yılları Arası Mardin Mekteb-i İdâdîsi’nin Ders Programı ve Muallim Tayin İşlemleri

1869 yılında hazırlanan Maârif-i Umûmiyye Nizâmnâmesiyle birlikte idâdi mektepleri Osmanlı eğitim sisteminde ortaöğretim kurumu olarak yer almaya başlamıştır. İdâdiler, rüşdiye mekteplerinin üstünde ve onların ders programlarını da kapsayan daha geniş bir müfredatla yükseköğretime öğrenci hazırlayan kurumlar olarak tanımlanabilir. Bu nizamnameye göre, bin haneden fazla olan yerlerde idâdi mektebinin açılması uygun görüldüğünden, Mardin Sancağında da 19 Kasım 1900 tarihinde bir idâdi mektebi açılıp, günümüze kadar aralıksız olarak farklı isimler altında eğitim faaliyetlerini devam ettirmiştir. Bu çerçevede, Mardin İdâdisi çalışmamıza konu olmakla birlikte, evvela özelde Mardin Sancağının ve genelde İslâm aleminin klasik eğitim kurumları ve son dönem Osmanlı eğitim sisteminden ve Mardin'de görülen etkisinden bahsedildikten sonra, mektebin açılışı, öğretim programı, öğrenci sayısı, öğretmen kadrosu ve öğretmen nakil ve tayin işlemleri hakkında bilgi verilmiştir

Between the years 1900 and 1907 Mardin Senior High School’s Curriculum and Teacher Assignment Procedures

The senior high schools had become a part of the Ottoman educational system as secondary education institutions with the General Education Regulations in 1869. The senior high school can be defined as the institutions which are over the junior high schools with extensive curriculum preparing students for higher education. According to the this regulation, the towns with over 1000 houses had the chance to have a senior high school, a senior high school was founded in Mardin county on November 19, 1900 and it has provided education up-to-now with different names continuously. The main topic of the study consists of Mardin Senior High School, classical educational institutions of the Mardin county and of the Islamic world in general and late period Ottoman Educational system, its influence in Mardin, then, the opening of the school, the teaching program, number of students, teaching staff as well as the transfers of the teachers

PDF

___

Abat, R. (2007). İslam Düşüncesi ve Medniyetinin Gelişiminde Tercüme Hareketleri ve Nusaybin Medresesinin Etkisi. Makalelerle Mardin içinde, 1-4. haz. İbrahim Özcoşar, C. 3, İstanbul, 85-95.
Akyüz, P. G. (1998). Mardin İli’nin Merkezinde Civar Köylerinde ve İlçelerinde Bulunan Kiliselerin ve Manastırların Tarihi. İstanbul: Resim.
Altın, H. (2008). 1869 Maârif-i Umûmiye Nizamnamesi ve Öğretmen Yetiştirme Tarihimizdeki Yeri. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13 (1), 271-283.
Akyıldız, A. (2003). Maârif-i Umûmiyye Nezâreti. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde, C. 27. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 273-274.
Atalay, T. (2005). İlk Dönem Süryani Din Eğitimine Giriş. Süryaniler ve Süryanilik içinde, 1-4. haz. Ahmet Taşğın, Eyyüp Tanrıverdi, Canan Seyfeli, C. 3, Ankara, 167-183.
Baltacı, C. (2004). Osmanlılar’da Mektep. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde, C. 29. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 6-7.
Baltacı, C. (1976). XV-XVI. Asırlar Osmanlı Medreseleri. İstanbul: İrfan. Batır, B. (2007). İkinci Meşrutiyet’ten Tevhid-i Tedrisat’a Türkiye’de İlköğretim (1908-1924). Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul. Cihan, A. (2007). Osmanlı’da Eğitim. İstanbul: 3F.
Cuinet, V. (1891). La Turquie d’Asie içinde, 1-4, C. 2, Paris.
Devellioğlu, F. (2008). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın.
Ekinci, A. & Kütük, A. (2007). Güneydoğu Anadolu’nun Medeniyet Tarihi Açısından Önemi ve Nusaybin Okulu. Makalelerle Mardin içinde, 1-4. haz. İbrahim Özcoşar, C. 3, İstanbul, 91-105.
Ergün, M. (1996). İkinci Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri. Ankara: Ocak.
Ergin, O. (1977). Türkiye Maarif Tarihi. 1-5, C. 1. İstanbul: Eser.
Hızlı, M. (1987). Kuruluştan Osmanlılara Kadar Medreseler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2 (2), 273-281.
İbn Battuta T. (2004). İbn Battuta Seyahatnamesi, çev. A.S. Aykut, C. 1. İstanbul: Yapı Kredi.
Kütük, A. (2006). Ortaçağ’da Nusaybin Bölgesinin Siyasi, Sosyal, İktisadi ve Kültürel Durumu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
Kodaman, B. (1991). Abdülhamit Devri Eğitim Sistemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Özdemir, Ş. (2007). Tarihi Süreç İçerisinde Nusaybin Medresesinin Bölge Kültürüne Katkılar. Makalelerle Mardin içinde, 1-4. haz. İbrahim Özcoşar, C. 3. İstanbul, 75-85.
Özgür, M., Soyukaya, N., Kaya F., Han, Z., Savaş, B., Alpay, E. (2013). Mardin Kültür Envanteri. Mardin Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
Pakalın, M. Z. (1983). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Sözlüğü II. İstanbul: MEB.
Parmaksız, E. (2008). II. Abdülhamit Dönemi (1876-1909) Eğitim Sistemi, Eğitim Yapıları ve Askeri Rüşdiyeler. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Somel, S. A. (2010). Osmanlı’da Eğitimin Modernleşmesi (1839-1908). İstanbul: İletişim.
Sezen, T. (2006). Osmanlı Yer Adları. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
Stone, F. A. (2011). Sömürgeciliğin Hasat Mevsimi. çev. Ayşe Aksu, İstanbul: Dergah.
Taşdemirci, E. (1989). Osmanlı İmparatorluğu’nda Medreseler. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 519-532.
Taşkın, Ü. (2008). Klasik Dönemde Osmanlı Eğitim Kurumları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (3), 343-366.
Taşğın, A. (2005). Süryani Kadim Ortodoks Kilisesinde Yenileşme Çabaları: Deyru’l-zafaran Manastırında Patriklik Matbaası. Süryaniler ve Süryanilik içinde, 1-4, haz. Ahmet Taşğın, Eyyüp Tanrıverdi, Canan Seyfeli, C. 4, Ankara, 1-27.
Yıldız, H. (2014). Osmanlı Yenileşme Döneminde Diyarbekir Vilayeti’nde Eğitim. Ankara: Türk Tarih Kurumu.