Elif KILIÇ DELİCE, Öykü Nur ABİDİNOĞLU, Nisa Nur ÇİFTÇİ, İlknur AYIK, Yasin SEZER

ERGONOMİK RİSK DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ VE AHP YÖNTEMİ İLE ÇALIŞMA DURUŞLARININ ANALİZİ: AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER İÇİN BİR UYGULAMA

Bu çalışmada amaç, ağır ve tehlikeli iş grubuna giren bir tüp üretim fabrikasında ergonomik risk değerlendirme yöntemlerinden olan REBA, OWAS, QEC ve MANTRA yöntemlerini kullanılarak riskli çalışma duruşlarını içeren görevleri ortaya çıkarmaktır. Diğer çalışmalardan farklı olarak bu çalışmada; üretim aşamalarının (görevlerinin) ve vücut bölümlerinin risk değerlendirmeleri ayrı ayrı yapılmıştır. İlk olarak bütünleşik bir değerlendirme yapılabilmesi için bu dört yöntem AHP yöntemi ile önceliklendirilmiştir. AHP sürecinde anlaşılabilirlik, kullanılabilirlik, süre, girdi ve çıktı verileri olmak üzere beş kriter kullanılmıştır. Daha sonra işçilerin zorlandıkları görevler, bu görevlerde sıklıkla sergiledikleri çalışma duruşları belirlenmiş ve bu duruşların risk kategorileri REBA, OWAS, QEC ve MANTRA yöntemleri ile değerlendirilmiştir. Son olarak, AHP yönteminden elde edilen önceliklerde kullanılarak bütünleşik bir sonuç elde edilmiştir. Bu sonuca göre, en riskli görevler tüp alt kısmını oluşturma ve küçük tüp asma görevleri iken, bu görevlerde en çok zorlanan vücut bölümleri ise bilek ve sırt bölümleridir. Öncelikli olarak bu görevler ve vücut bölümleri için iş ve iş istasyonları ergonomik açıdan düzenlenerek çalışma duruşları uygun hale getirilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Çalışma duruşları, MANTRA, OWAS, QEC

ANALYSIS OF WORKING POSTURES WITH ERGONOMIC RISK ASSESSMENT METHODS AND AHP METHOD: AN APPLICATION FOR HEAVY AND DANGEROUS WORKS

The aim of this study is to identify tasks that involve risky work postures by using the ergonomic risk assessment methods such as REBA, OWAS, QEC, and MANTRA in a tube manufacturing plant which is regarded as heavy and dangerous workgroup. Different from other studies, in this study; the risk assessments of the production stages (tasks) and body parts were made, separately. Firstly, these four methods have been prioritized by the AHP method so that an integrated assessment could be carried out. Five criteria were used in the AHP process. They are intelligibility, availability, duration, input data and output data. Later, the duties of the workers and the duties which causes working hard were determined and the risk categories of these duties were evaluated with REBA, OWAS, QEC and MANTRA methods. Finally, obtained using the priorities obtained from the AHP method was used to get an integrated result. According to the results, the most risky tasks are identified as the creation of the lower part of the tube and the hanging of small tubes, while the most forced body parts in these tasks are the wrist and ridge. As a priority, these work and work stations zshould be arranged for these tasks and body parts in an ergonomic manner and the working postures should be adjusted, accordingly.

Keywords:

Working postures, Ergonomic Risk Assessment, AHP,

PDF

___

Akay, D., Dağdeviren, M., Kurt, M., 2003. Çalışma Duruşlarının Ergonomik Analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 18, No 3, 73-84.
Ayan B., 2015. Montaj hattında ergonomik risk unsurlarının incelenmesi: otomotiv sektörüne yönelik bir uygulama, Uzmanlık Tezi, TC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara.
Bartnicka, J., 2015, Knowledge-based ergonomic assessment of working conditions in surgical ward - A case study, Safety Science, 71, Part B, 178-188.
Basahel, A. M., 2015, Investigation of work-related musculoskeletal disorders (MSDs) in warehouse workers in Saudi Arabia, Procedia Manufacturing, 3, 4643-4649.
Bulduk, E. Ö., Bulduk, S., Süren, T. ve Ovalı, F., 2014, Assessing exposure to risk factors for work-related musculoskeletal disorders using Quick Exposure Check (QEC) in taxi drivers, International Journal of Industrial Ergonomics, 44 (6), 817-820.
Can G.F., Atalay K.D., Eraslan E.,2015. Working posture analysis in fuzzy environment and ergonomic work station design recommendations, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 30 (3), 451-460.
Can G.F., Delice, E.K., Özçakmak B, C., 2017.Selectıon Of Seatıng Arrangement By Usıng Multı Crıterıa Decısıon Makıng Approach, Journal of Engineering Sciences and Design 5, 213-225, 2017
Chiasson, M. E., Imbeau, D., Aubry, K. ve Delisle, A., 2012, Comparing the results of eight methods used to evaluate risk factors associated with musculoskeletal disorders, International Journal of Industrial Ergonomics, 42 (5), 478-488.
ERİŞ, H. CAN, G.F., FIĞLALI, N., 2014. Çalışma Duruşu Ve Kas-iskelet Sistemi Rahatsızlıkları, https://www.isgturkiye.com/konu/calisma-durusu-ve-kas-iskelet-sistemi-rahatsizliklari.1555/2014
Felekoğlu,S., Taşan.,Ö., 2017. Ergonomic risk assessment for work-related musculoskeletal disorders: A systematic reactive / proactive integrated approach , Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University 32:3, 777-793
Mert E.A., Ergonomik risk değerlendirme yöntemlerinin karşılaştırılması ve bir çanta imalat atölyesinde uygulanması, Uzmanlık Tezi, TC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı Ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara, 2014.
Karabacak, N., Dı̇ş hekı̇mlerı̇nı̇n çalışma duruşlarının ergonomı̇k analı̇zı̇, yüksek lisans tezi,2016, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı,Konya
Kara Y., Atasagun Y., Peker A., 2014. Montaj hatlarında çalışma duruşlarının reba yöntemi ile analizi ve ergonomik risk değerlendirmesi, 7. Uluslararası İş Sağlığı Ve Güvenliği Konferansı, İstanbul-Türkiye, 5-7 Mayıs.
Liu, D. R., 2014, Comparison of concepts in easy-to-use methods for MSD risk assessment, Applied Ergonomics, 45 (3), 420-427.
Moosavia, S., Desaia, R., Hallajb, S., Sundaramb, K. K. ve Hegde, V. S., 2015, Ergonomic analysis to study the intensity of MSDs among practicing Indian dentists, Procedia Manufacturing, 3, 5419-5426.
Mork, M. A. ve Choi, S. D., 2015, An ergonomic assessment of sample preparation job tasks in a chemical laboratory, Journal of Chemical Health and Safety, 22 (4), 23-32.
Kahraman M. 2012. Ergonomik Risk Değerlendirme Yöntemlerinin Çok Ölçütlü Karar Verme Teknikleri İle Önceliklendirilmesi ve Bütünleşik Bir Model Önerisi, Yüksek Lisans, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı,Konya
Özel, E., Çetik, O., 2010. Meslekı̇ Görevlerın Ergonomıik Analizinde Kullanılan Araçlar ve Bir Uygulama Örneği, Dumlupınar üniversitesi Fen bilimleir enstitüsü dergisi, 22:41-56.
Saaty, T.L. (1977). A scaling method for priorities in a hierarchichal structure. Journal of Mathematical Psychology, 15, 234–281.
Sarıkaya C., Elle taşıma işlerinde risklerin değerlendirilmesi ve sektöre uygulanması, Uzmanlık Tezi, TC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara, 2014.
Ülker, O. ve Burdurlu, E., 2012, Panel mobilya imalatında kullanılan bazı makinelerde OWAS yöntemi ile eylemsel duruş analizi, Kastamonu Üni. Orman Fakültesi Dergisi, 12 (2), 291-300.