AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ-ANS KAMPÜSÜ (AFYONKARAHİSAR) YERALTISULARININ HİDROJEOKİMYASI VE KULLANILABİLİRLİK ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

Bu çalışmada Afyon Kocatepe Üniversitesi, Ahmet Necdet Sezer kampüsü içerisinde yer alan yeraltısularının hidrojeokimyasal özellikleri ile kalite ve kirlilik durumunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla kampüs içerisinde yer alan 5 adet yeraltısuyu kuyusundan örnek alınmıştır. Elde edilen analiz sonularına göre yeraltısularının Na-Ca-HCO3 bileşimli olduğu ve tamamının aynı rezervuardan beslendiği belirlenmiştir. Örneklerin içilebilirlik özeliklerinin belirlenmesinde TS266 (2005), WHO (2011) ve İTASHY (2013) standart ve yönetmeliklerinden ve Schoeller içilebilirlik diyagramından faydalanılmıştır. İçilebilirlik açısından su örnekleri sahip oldukları element içeriklerine bağlı olarak farklı özellikler sunmakta olup genel olarak; kaynak suları dışındaki insani tüketim amaçlı sular, içme ve kullanma suları sınıfında yeralmaktadırlar. Sulama suyu kalitesinin değerlendirilmesinde EC (elektriksel iletkenlik), SAR (sodyum adsorbsiyon oranı) ve % Na (yüzde sodyum), RSC (artıksal sodyum karbonat), MT (magnezyum tehlikesi), KR (Kelley oranı) ve PI (geçirgenlik indeksi) gibi kimyasal indeks hesaplamaları yapılmıştır. Bu hesaplamalara göre genel olarak tüm sular sulamaya uygun olmakla birlikte bu suların kullanılacağı bitkilerin özenle seçilmesi gerekmektedir. Çevrede yer alan jeotermal sular ile bölgenin toprak yapısının aşırı tuzlu olması ve yakın çevrede gerçekleştirilen tarım faaliyetleri incelenen suların kullanım özelliklerini etkileyen olası parametrelerdir.

Anahtar Kelimeler:

Hidrojeokimya, Hidrojeoloji, Su kalitesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Yeraltısuyu

THE DETERMINATION OF HYDROGEOCHEMISTRY AND USABILITY CHARACTERISTICS OF GROUNDWATERS IN THE AFYON KOCATEPE UNIVERSITY-ANS CAMPUS (AFYONKARAHİSAR)

In this study, it was aimed to determine the hydrogeochemical characteristics and quality and pollution status of the groundwaters within the campus of Ahmet Necdet Sezer, Afyon Kocatepe University. For this purpose, 5 groundwater wells were sampled. Based on the chemical analysis results, it was determined that the groundwaters have Na-Ca-HCO3 type and all of them were fed from the same reservoir. TS266 (2005), WHO (2011) and ITASHY (2013) standards and regulations and Schoeller potability diagram were used to determine the drinking water characteristics of the samples. In terms of potability, water samples offer different properties depending on their elemental content and they are defined as waters for human consumption (except spring waters) and drinking-domestic waters. In the evaluation of irrigation water quality, EC (electrical conductivity), SAR (sodium adsorption rate) and Na (percent sodium) values and RSC (residual sodium carbonate), MT (magnesium hazard), KR (Kelley ratio) and PI (permeability index) indexes were performed. According to these calculations, in general, although all waters are suitable for irrigation, the plants where these waters will be used should be selected carefully. The geothermal waters in the surroundings, the salty soil structure and the agricultural activities in the region are the possible parameters affecting the usage characteristics of the studied waters.

Keywords:

Hydrogeochemistry, Hydrogeology, Water quality, Afyon Kocatepe University, Groundwater,

PDF

___

Aghazadeh, N., Mogaddam, A.A., 2011. Investigation of hydrochemical characteristics of groundwater in the Harzandat aquifer, North-west of Iran. Environ Monit. Assess. 176, 183–195.
Akın, M., Akın, G., 2017. Suyun Önemi, Türkiye’de Su Potansiyeli, Su Havzaları ve Su Kirliliği. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 47 (2), 105-118.
Çuhadar, G., Tamgaç, S., 1994. Hidrojeolojik Etütlerde Su Kimyası Verilerini Toplama ve Değerlendirme Yöntemleri. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, DSİ Yayınları, Ankara, s. 1-22.
Davraz, A., Ünver, Ö., 2014. İnegöl Havzası (Bursa) Hidrojeolojisi ve Yeraltısularının Kalite Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 18 (2), 7-21
Demer, S., Hepdeniz, K., 2018. Isparta Ovasında (GB-Türkiye) sulama suyu kalitesinin istatistik ve Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak değerlendirilmesi, Türk Coğrafya Dergisi, 70, 109-122.
Doneen, L.D., 1964. Water quality for agriculture. Department of Irrigation, University of Calfornia, Davis, 48.
Eaton, F.M., 1950. Significance of Carbonates in Irrigation Water. Soil Science, 69, 123–133.
Göncüoğlu, M.C., Turhan, N., Şentürk, K., Uysal, Ş., Özcan, A., Işık, A., 1996. Orta Sakarya’da Nallıhan-Sarıcakaya Arasındaki Yapısal Birliklerin Jeolojik Özellikleri, MTA Rap. No. 10094, (Yayınlanmamış).
IAH., 1979. Map of mineral and thermal water of Europe. Scale 1:500.000, International Association of Hydrogeologists, United Kingdom.
İTASHY, 2013. İnsani tüketim amaçli sular hakkinda yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönetmelik, Resmi Gazete, sayı: 28580.
Joshi, D.M., Kumar, A., Agrawal, N., 2009. Assessment of the Irrigation Water Quality of River Ganga in Haridwar District India. Journal of Chemistry 2 (2), 285-292.
Kelley, W.P., 1963. Use of Saline Irrigation Water. Soil Science 95 (6), 385-391.
Ketin, İ., 1966. Anadolu'nun Tektonik Birlikleri, MTA Dergisi, 66, 20-34, Ankara,
Piper, A.M., 1944. A Graphic Procedure in the Geochemical interpretation of Water Analysis, Transactions, American Geophysical Union, 25, 914-23.
Raghunath, H.M. 1987. Groundwater (2nd ed.), Wiley Eastern Ltd,New Delhi, 563p.
Ramesh, K., Elango, L., 2012. Groundwater Quality and its Suitability for Domestic and Agricultural use in Tondiar River Basin, Tamil Nadu, India. EMAS, 184:3887–3899.
Richards, L.A., 1954. Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. USDA Agricultural Handbook No. 60. US Department of Agriculture, Washington DC, 160 p.
Schoeller, H., 1955. Geochemie Des Eaux Souterraines, Revue De L’institute Francois Du Petrole, 10, 230-44.
SKKY, 1991. Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği, Resmi Gazete, sayı: 20748.
Szabolcs, I., Darab, C., 1964. The Influence of Irrigation Water ofHigh Sodium Carbonate Content of Soils. In: Szabolics I (ed) Proceedings of 8th International Congress Soil Science Sodics SoilsISSS, Trans, II, 802-812.
Tolluoğlu, Ü.A., Erkan, Y., Yavaş, F., 1997. Afyon metasedimenter grubunun Mesozoyik öncesi metamorfik evrimi, Türkiye Jeoloji Bülteni, 40-2, 1-17.
TS 266, 2005. İnsani tüketim amaçlı sular, Türk İçme Suyu Standartları TS 266 sayılı standart -Türk Standartları Enstitüsü , Ankara.
Ulutürk, Y., 2009. Ömer-Gecek (Afyonkarahisar) dolayının jeolojisi ve suların kökensel yorumu, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Uslu, O., Türkman, A., 1987. Su Kirliliği ve Kontrolu. T.C. Başbakanlık Çevre Genel Müdürlüğü Yayınları Eğitim Dizisi, 364 s., Ankara.
Venugopal, T., Giridharan, L., Jayaprakash, M., Periakali, P., 2009. Environmental Impact Assessment and Seasonal Variation Studyof the Groundwater in the Vicinity of River Adyar, Chennai, India.Environmental Monitoring and Assessment 149, 81-97.
WHO, 2011. Guidelines for drinking water quality: incorporating first addendum. Vol. 1, recommendations, (4rd ed.) Geneva: World Health Organization.
Yıldız, A., Bağcı, M., Candansayar, M.E., Çonkar, F.E., Başaran, C., Erdoğan, E., 2012. Afyon Kocatepe Üniversitesi Ahmet Necdet Sezer Kampüsünün Bulunduğu Bölgenin Jeotermal Potansiyelinin Araştırılması, AKÜ BAPK projesi, proje no: 12.TEMATİK.03.