Türkiye'deki transfer fiyatlandırma uygulamalarının vergisel ve diğer faktörler dikkate alınarak incelenmesi

Küreselleşme ile birlikte genel olarak Dünyadaki ticaret hacminin artması, uluslararası ticaretin boyutunun artmasına ve bununla orantılı olarak, uluslararası vergi hukuku alanına giren ekonomik faaliyetlerin de artmasına neden olmuştur. Görülen bu artış, ülkeler açısından vergipolitikalarında reform hareketliliğini zorunlu hale getirmiştir. Dikey bütünleşik organizasyon yapısına sahip firmalar, bünyelerinde bulundurdukları diğer işletme birimleri ile mamul ya da yarı mamul transferi yaparlarken en uygun fiyatın seçilmesi ile transfer fiyatlandırma politikaları yapmaktadırlar. Hem ulusal hem de uluslararası işlemleri konu alan transfer fiyatlandırmasıülkemizde henüz uygulamaya konulamamaktadır. Bu çalışmada, ABD ve OECDyi nazara alarak, transfer fiyatlandırmanın Türkiyedeki işletmelerde uygulanamamasının nedenleri ve transfer fiyatlamasının vergisel boyutu üzerinde durulmuştur.

Examination of transfer pricing applications in Turkey in the scope of tax and the other factors

Globalization has led to an increase in the volume of world trade and the amount of international trade in general, thus also giving rise to an increase in economic activities relating to tax laws. The increase observed has made the reform activities in tax policies necessary for countries. While vertically integrated firms together with their other business units are making transfers of products and semi-finished products, they develop transfer pricing policies trying to choose the most suitable transfer prices. Transfer pricing which includes both national and international procedures can t beput into practice in our country. In this study, the reasons why transfer pricing methods can t be used in the enterprises in Turkey and transfer pricing for tax administrations in this country have been examined considering the transfer pricing methods practised in the USA and OECD countries.

___

  • Adams, Laurel - Drtina, Ralph, (2008), “Transfer Pricing for Aligning Divisional and Corporate Decisions”, Business Horizons, Vol. 51, p. 411-417.
  • Altuğ, Osman (1999), Kayıtdış ı Ekonomi, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
  • Ak, Halil İ brahim (2009), “Türkiye’de Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Ve Bir Araş tırma” (Yüksek Lisans Tezi), Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
  • Bartelsman, Eric J. - Beetsma, Roel M. W. J., (2003), “Why Pay More? Corporate Tax Avoidance Through Transfer Pricing in OECD Countries”, Journal of Public Economics, Vol.87, p.2225- 2252.
  • Bayram, Hüseyin Deniz, (2006), “Uluslararası Transfer Fiyatlandırması ve Türkiye Uygulaması” (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Biyan, Özgür., (2007), “Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı 82, Temmuz-Ağustos, s.77-102.
  • Borkowski, Susan C., (1997), “The Transfer Pricing Concerns of and Developing Countries”, The International Journal of Accounting, Vol.32 No 3, p.321-336.
  • Cansız, Harun, (2006), “Vergi Mükelleflerinin Vergiyi Algılama Hakkında ki görüş leri: Afyonkarahisar İ li Örneği”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ .B.F. Dergisi, Cilt 2 Sayı 8, s. 115- 138.
  • Chan, K. Hung - Chow, Lynne, (1997), “An Empirical Study of tax Audits in Chine on International Transfer Pricing”, Journal of Accounting & Economics, Vol.23, p.83-112.
  • Clausing, Kimberly A., (2003), “Tax-Motivated Transfer Pricing and U.S. Intrafirm Trade Prices”, Journal of Public Economics, Vol. 87, p. 2207-2223.
  • Cools, Martine- Emmanuel, Clive - Jorissen, Ann, (2008), “Management Control in the Transfer Pricing Tax Compliant Multinational Enterprise, Accounting”, Organizations and Society, Vol. 33, p. 603-628.
  • Cravens, S.Karen, (1997), “Examining The Role Of Transfer Pricing As A Strategy For Multinational Firms”, International Business Review, Vol.6 No 2, p. 127-145.
  • Çelik, Orhan, (2000), “Uluslararası Transfer Fiyatlama: Teorik Bir Yaklaş ım”, Muhasebe ve Denetime Bakış , Nisan, s. 101-111. Çataloluk, Cuma, (2008), “Vergi Karş ısında Mükelleflerin Tutum ve Davranış ları”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 20, s. 213-228.
  • Doğan, Zeki, (2004), “Çok Uluslu İş letmelerde Transfer Fiyatlama Uygulama Nedenleri ve Verilerin Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 22, s. 71-76.
  • Elliott, Jamie - Emmanuel, Clive, (2000), “International Transfer Pricing: Searching for Patterns”, European Management Journal, Vol.18, No 2, p. 216-222.
  • Giray, Filiz, (2005), “Küreselleş me Sürecinde Vergi Rekabeti Ve Boyutları”, Akdeniz İ .İ .B.F. Dergisi, Sayı 9, s. 93-122.
  • Günaydın, İhsan, (1999), “Uluslararası Transfer Fiyatlandırmasının Vergisel Amaçları”, Vergi Dünyası, Sayı 216, s. 165-175.
  • Güzeldal, Ömer, (2008), “Transfer Fiyatlandırmasında Uygulanacak Yöntemler”, Vergi Dünyası, Sayı 317, s. 106-115.
  • Kaplan, Robert S. - Cooper, Robin., (1998), Cost & Effect - Using Integrated Cost Systems to Drive Profitability and Performance. Boston: Harvard Business School Press.
  • Kapusuzoğlu, Tuncay, (1999), “Transfer Fiyatlandırması Nedir?”, Vergi Dünyası, Sayı 205, s. 55-70. Kaygusuz, Sait Y. - Dokur, Ş ükrü, (2005), “Transfer Fiyatlama Yöntemlerinin Değerlendirilmesi ve Faaliyet Tabanlı Transfer Fiyatlama Modeli”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, s. 407- 425.
  • Özkanlı, Özlem,(2003), “Sorumluluk Merkezleri ve Transfer Fiyatlaması: Çokuluslu İş letmelerde Uygulama”, Gazi Üniversitesi İ .İ.B.F. Dergisi, Sayı 3, s. 107-124.
  • Tippett, Mark. - Wright, Brian, (2006), “The Teaching of Transfer Pricing: Theory and Examples”, Journal of Accounting Education, Vol.24, p. 173-196.
  • Tondkar, Rasoul H.- Achilles, Wendy.W. - Smith, Joyce Van Der Laan, (2005), “Transfer Prıcıng Practıces and Regulatory Actıons In The U.S. and U.K.: a Cross-Country Comparıson and Analysıs”, Advances in International Accounting, Vol. 18, p.199–217.
  • Türk, Yakup, (2008), “Geçmiş ten Günümüze Transfer Fiyatlandırması”, Vergi Dünyası, Sayı 318, s. 105-114.
  • Yetkiner, Erkan, (2007), “Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımında Belgelendirme”, Vergi Dünyası, Cilt 315, s. 31-37.
  • http://www.denetimnet.net/UserFiles/Documents/DenetcininNotDefteri/Turkey-tr- en_tax_tpmatrix2008_120208.pdf, ( 05.03.2010 ).
  • http://www.gib.gov.tr/fileadmin/user_upload/VI/CVI3.htm, ( 05.03.2010 ).