Seval KARDEŞ SELİMOĞLU, ARZU ÖZSÖZGÜN ÇALIŞKAN

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK BAĞLAMINDA ULUSLARARASI GÜVENCE DENETİMİ

Sanayileşme, fosil yakıtların tüketimi, orman arazilerinin tahrip edilmesi, tarımsal faaliyetler ve şehirleşme seragazlarının atmosferdeki birikimlerini hızlandırarak, küresel ısınmaya neden olmaktadır. İşletmelerce raporlanansera gazı salımına ilişkin üretilen bilgiler "Uluslararası Güvence Denetimi Standardı GDS (ISAE) 3410 SeraGazı Beyanlarına İlişkin Güvence Standardı" uyarınca denetlenmekte ve bu denetim sonucu paydaşlara güvenceyaratılmaktadır. Bu güvence hizmeti karbon ayak izi verilerinin yanlış açıklanma riskini azaltma, şirketaleyhindeki çevresel iddialara karşı güvence yaratma, yöneticilerin ve yatırımcıların karbon emisyon verilerinedayalı kararları için tutarlı, güvenilir ve objektif veri sunma gibi avantajlar sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı, sürdürülebilirlik ile ülkemiz için çok yeni ve daha önce hiç ele alınmamış bir konu olan"Uluslararası Güvence Denetimi Standardı GDS (ISAE) 3410 Sera Gazı Beyanlarına İlişkin Güvence Standardı"sürecinin ilişkisini açıklamak ve bu standarda ilişkin raporlanmanın nasıl yapılacağına dair bu alanda çalışanakademisyenlere ve uygulamacılara bir yol haritası sunmaktır. Çalışmamız birbirinin devamı olan iki makaledenoluşmaktadır. Birinci çalışmamızda, küresel ısınma ve sürdürülebilirliğe ilişkin kavramsal çerçeve ve uluslararasıve ulusal boyuttaki yasal düzenlemeler ele alınmıştır. İkinci çalışmamızda ise sera salımının muhasebeleştirilmesindeve raporlanmasında göz önüne alınan standartlar ve GDS (ISAE) 3410 Sera Gazı Beyanlarına İlişkin GüvenceDenetimi Standardının kapsamı, süreci ve raporlaması başlıkları incelenmiştir

STANDARDI GDS (ISAE) 3410-SERA

Industrialization, fossil fuel consuming, forest land devastation, agricultural activities and urbanization lead toglobal warming by accelerating greenhouse gas accumulation in the atmosphere. Information about greenhousegas emission reported by business controlled by international standard on assurance engagements (ISAE) 3410,assurance standards based on greenhouse gas emission and result of this control, warrant to the partners. Thisservice get the edge on such as; preventing to get wrong carbon footprint data, warranty the arguments to thedetriment of the company ,get trustful, objective and consistent data for enterpriser and administrator'sdecisions based on carbon emission data.Aim of this study is to explain important concepts about greenhouse gas emission with sustainability of thisissue which is new and unmentioned before in our country, come out national and international legal procedureof the issue and in order to warrant to shareholders, how to go on international standard on assuranceengagements (ISAE) 3410, assurance standards based on greenhouse gas emission procedure and reporting is toguide academicians, practitioners studying in this field. Our study has two parts. In the first part; conceptualframe about global warming and sustainability, and national, international legal procedures are mentioned. Inthe second part standards taking into consideration about reporting and recognition of greenhouse gas emissionand scope of international standard on assurance engagements (ISAE) 3410, assurance standards based ongreenhouse gas emission, procedure and reporting are mentioned

___

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, http://www.uhdigm.adalet.gov.tr/sozlesmeler/coktaraf- lisoz/bm/bm_41.pdf, Erişim: 9.9.2015.

Boden, T.A., G. Marlan ve R. J. Andres, Global, Regional and National Fossil-Fuel CO2 Emissions, Dioxide In- formation Analysis Center, Oak Ridge National Laboratory, U.S. Department of Energy, Oak Ridge, Tenn, 2010, U.S.A.doi 10.3334/CDIAC/00001_V2010.

Broniewicz, Elzbieta, "Application of the Environmental Protection Expenditure Account", Management of En- vironmental Quality: An International Journal, 2007, Vol. 18, No. 3, s. 298-308.

Cabezas, Heriberto, Christopher W. Pawlowski, Audrey L. Mayer ve N. Theresa Hoagland, "Sustainability: Eco- logical, Social, Economic, Technological, and Systems Perspectives", Clean Technologies and Environmental Pol- icy, 2003, Vol. 5, Numbers 3-4, s. 167-180.

Common, Michael S. ve Sigrid Stagl, Ecological Economics: An Introduction, UK: Cambridge University Press, 2005.

Çelikkol, Hakan, ve Nasıf Özkan, "Karbon Piyasaları ve Türkiye Perspektifi", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 31, Aralık 2011, s. 203-222.

Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB), "Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizmaları ve Diğer Uluslararası Emisyon Ti- careti Sistemleri", 13/05/2008 tarih ve B.18.ÇYG.0.02.00.04-020/8366 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Özel İh- tisas Komisyonu Raporu, Ankara.

Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB), "Karbon Piyasalarında Ulusal Deneyim ve Geleceğe Bakış", Ocak 2011.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (CSB), "Kyoto Protokolü", www.csb.gov.tr

Davidson, Kathryn M., "Reporting Systems for Sustainability: What Are They Measuring?", Social Indicators Research, 2011, Vol. 100, No. 2, s. 351-365.

Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), İklim Değişikliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu (Ankara: Sekizinci 5 Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005)), 2000, DPT Yayın No: 2532, ÖİK Yayın No: 548.

EPA, Climate Change Indicators in the United States, 2104, Third Edition, s.14.

Glavic, Peter ve Rebeka Lukman, "Review of Sustainability Terms and Their Definitions", Journal of Cleaner Production, 2007, Vol. 15, s. 1875-1885.

GRI, (2014a), "About Sustainability Reporting", https://www.globalreporting.org/information/sustainability-re- porting/Pages/default.aspx, Erişim: 11.09.2015.

Karakaya, Etem ve Mustafa Özçağ, "Sürdürülebilir Kalkınma ve İklim Değişikliği: Uygulanabilecek İktisadi Araç- ların Analizi", Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, I. Maliye Konferansı: Geçiş Ekonomilerinde Mali Politi- kalar, 16 Nisan 2004, Bişkek/Kırgızistan.

Montini, Massimiliano, "LIFE 2005- Türkiye'de İklim Değişikliği Politikalarının Tanıtılması", Kyoto Protokolü Üst Düzey Bilgilenme ve Tanışma Toplantısı Notları, 2007, Ankara. S.2.

Narin, Müslüme, "Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizması: Emisyon Ticareti", International Conference on Eurasian Economies, 17-18 September 2013, St. Petesburg, Russia, s. 941-952.

Nemli, Esra, Sürdürülebilir Kalkınma: Şirketlerin Çevresel ve Sosyal Yaklaşımları, Filiz Kitabevi, İstanbul: 2004. Özer, Ayşe Öznur, Güncel Bir Tartışma: Sürdürülebilir Kalkınma, Planlama Dergisi, 1995/3-4, s. 21-26.

Öztürk, Atakan, Ufuk Demirci, Mustafa Fehmi Türker, "İklim Değişikliği ile Mücadelede Karbon Piyasaları ve Türkiye İçin Bir Değerlendirme", I. Ulusal AkdenizOrman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahraman- maraş, KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi Özel Sayısı, s. 306-312.

Pisani, Jacobus A. Du, "Sustainable Development-Historical Roots of The Concept", Environmental Science, 2006, Vol. 3, Issue 2, s. 83-96.

REC Türkiye, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Kyoto Protokolü, http://www.ttgv.org.tr/content/docs/rec.pdf, Erişim: 9.9.2015.

Quental, Nuno, Jşlia M. Lourenço ve Fernando Nunes Da Silva, "Sustainable Development Policy: Goals, Targets and Political Cycles", Sustainable Development, 2011, Vol. 19, s. 15-29.

Setthasakko, Watchaneeporn, "Barriers to implementing corporate environmental responsibility in Thailand: A qualitative approach", International Journal of Organizational Analysis, 2009, Vol. 17, No. 3, s. 169-183.

Sisaye, Seleshi, "Ecological Systems Approaches to Sustainability and Organizational Development: Emerging Trends in Environmental and Social Reporting Systems", Leadership and Organization Development Journal, 2011, Vol. 32, No. 4, s. 379-398.

Tuğaç, Çiğdem, "İklim Güvenliği Açısından Su Kaynaklarının Yönetimi", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Sayı 23/3, Temmuz 2014, s. 1-30.

TUİK, Sera Gazı Emisyonları Envanteri, 2013, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18744, Erişim: 9.9.2015.

TUİK, Sera Gazı Emisyonları Envanteri, 2012, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16174, Erişim: 9.9.2015

Turan, Abdulmenaf ve Mahmut Güler, "Türkiye'de Sürdürülebilir Çevre Politikaları: İklim Değişikliği Örneği", International Conference on Eurasian Economies, 17-18 September 2013, St. Petesburg, Russia, s. 953-960.

Türkeş, Murat, "Hava, iklim, şiddetli hava olayları ve küresel ısınma", Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2000 Yılı Seminerleri, Teknik Sunumlar, Seminerler Dizisi:1, Ankara: 2001, s. 187-205.

Türkeş, Murat, Utku M. Sümer ve Gönül Çetiner, "Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizmaları", Tesisat Dergisi, 52, s. 84-100.

Türkiye Çevre Sorunları Vakfı (TÇSV) , Ortak Geleceğimiz. Çev: Belkıs Çorakçı, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Ankara: Ekim 1991.

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), İklim Değişikliği ve Teknoloji Uygulamaları, www.ttgv.org.tr/con- tent/docs/iklim_degisikligi_ve_teknoloji.pdf, Erişim: 9.9.2015.

United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCC), Clean Development Mechanism, Executive Board Annual Report 2014, http://unfccc.int/resource/docs/2014/cmp10/eng/05.pdf, Erişim: 9.9.2015.

United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCC), "Distribution of expected CERs from reg- istered projects by Host Party", https://cdm.unfccc.int/Statistics/Public/CDMinsights/index.html, Erişim: 31.08.2015.

Varınca, Kamil B. Gülten Güneş, Ferruh Ertürk, "Hava Kirleticilerinin İnsan Sağlığı ve İklim Değişikliği Üzerine Etkileri", Ulusal Hava Kalitesi Sempozyumu, 2008, Konya, Türkiye, s. 1-8.