İştiraklerde Özkaynak Metodu ve Vergi Uygulamasında Kullanılabilirliği Üzerine Bir Değerlendirme
UFRS/ TFRS (Uluslararası Finansal Raporlama Standartları/ Türkiye Finansal Raporlama Standartları) tam set kuralları gereği, iştirakler ve iş ortaklıklarındaki yatırımlar finansal ve yatırımla ilgili politikalarına katılma gücü olarak “önemli etki” elde edildiği durumlarda özkaynak metodu kullanılarak muhasebeleştirilmektedir. Bu esas, iştirak ve katılım değerini belirlediği gibi tahakkuk eden temettü gelirini de etkilemektedir. Buna mukabil vergi mevzuatı temelinde ise alış bedeli ve mukayyet bedel ile değerlenen ortaklık payı değeri yanında, ortaklık ya da etki oranı ne ölçüde olursa olsun temettü geliri tahsilat esasına bağlanmıştır. Her iki düzenleme seti her ne kadar farklı amaçlara hizmet etseler de konu bağlamında şu soruların sorulması gerekmektedir. Vergi düzenlemeleri finansal raporlama düzenlemelerine ne kadar yaklaştırılabilir? Bu düzenlemelere gerekçe olan esaslar dikkate alınarak bu düzenlemeler nasıl yeniden tartışılabilir? Bu çalışmanın amacı özkaynak metodunun açıklanması ve metodun raporlama esaslarının vergi mevzuatı dahilinde uygulanabilirliğinin tartışılmasıdır.
Anahtar Kelimeler:
Özkaynak Yöntemi, Önemli Etki, İştirakler, Müşterek Sözleşmeler
An Assessment of the Equity Method in Subsidiaries and Its Ability for Use in Tax Applications
In accordance with the full set of International Financial Reporting Standards/ Turkish Financial Reporting Standards (IFRS/TFRS), investments in subsidiaries and business partnerships are recorded using the equity method when significant influence has been achieved with regard to the power to participate in finance- and investment-related policies. This principle determines the value of participation and involvement and also affects the accrued dividend income. The dividend income is based on tax legislation in addition to the value of the partnership share as assessed through the purchase price and book value and is also based on collections, regardless of partnerships or the influence ratio. Although both sets of regulations serve different purposes, the following questions need to be asked in the context of the topic. How close can tax regulations be brought to financial reporting standards? When taking into account the principles that substantiate these regulations, how can these regulations be readdressed? The aim of this study is to explain the equity method and to discuss the applicability of the reporting principles within tax legislation.
Keywords:
Equity Method, Significant Influence, Subsidiaries, Joint Contracts,
___
- Akbulut, A., Üçkuyu, S., Ceylan, M. A., Boyraz, F., Topaloğlu, M., Köroğlu, M. ve Arslan, Y. (2011). TMS/TFRS/KOBİ standartlarına göre hesaplanan ticari kârdan mali kâra geçiş. Ankara: TÜRMOB Yayınları. google scholar
- Akdoğan, N. ve Sevilengül, O. (2003). Tek düzen muhasebe sistemi. İstanbul: İSMMMO Yayınları. google scholar
- Akın, E. (2016). Vergi tekniği ve mütalaat (193 sayılı gelir vergisi kanunu). İstanbul: Baki Kulu. google scholar
- Gee M., Haller, A., Nobes, C. (2010). The influence of tax on IFRS consolidated statements: The convergence of Germany and the UK. Accounting in Europe, 7(1), 97-122, DOI: 10.1080/17449480.2010.485382. google scholar
- Gelir Vergisi Kanunu. (1961). T.C. Resmi Gazete, (Sayı: 10703), 6 Ocak 1961. google scholar
- Gençoğlu, Ü.G., Gökçen, G., Ataman, B., Yılmaz, F. ve Cavlak, H. (2020). Finansal raporlama standartlarına uygun hesap planı uygulamaları, TMS/TFRS ve BOBİ FRS kapsamında açıklamalar ve örnekler. Bursa: Aktüel 16 Ltd. Şti. google scholar
- Güvemli, O. (2019). History of middle east accounting. Ankara: Turkish Court of Accounts. google scholar
- Kamu Gözetimi Kurumu. (2017). Büyük ve orta boy işletmeler için finansal raporlama standardı (BOBİ FRS). Ankara. google scholar
- Kamu Gözetimi Kurumu. (2019). Küçük ve Mikro İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı Taslağı kamuoyu görüşüne açılmıştır. Erişim adresi https://www.kgk.gov.tr/ ContentAssignmentDetail/ 3596 google scholar
- Küçük- ve-Mikro- İşletmeler- İçin-Finansal- Raporlama- Standardı- Taslağı-kamuoyu- görüşüne-açılmıştır. google scholar
- Kurumlar Vergisi Kanunu (2006). T.C. Resmi Gazete, (Sayı: 10700), 26 Haziran 2006. google scholar
- Nobes, C., Parker, R. (2000). Comparative international accounting. Harlow-London-Newyork: Financial Times Prentice Hall. google scholar
- Özbalcı, Y. (2003). Vergi usul kanunu yorum ve açıklamaları. Ankara:Oluş Yayıncılık. google scholar
- Özbalcı, Y. (2007). Kurumlar vergisi kanunu yorum ve açıklamaları. Ankara: Oluş Yayıncılık. google scholar
- Özerhan, Y., ve Yanık, S. (2012). Türkiye muhasebe standartları Türkiye finansal raporlama standartları. Ankara: TÜRMOB Yayınları. google scholar
- Özyer, M. A. (2003). Vergi usul kanunu uygulaması. Ankara: Maliye Hesap Uzmanları Yayınları. google scholar
- Sevilengül, O. (2009). Genel muhasebe. Ankara: Gazi Kitabevi. google scholar
- Sezgin, B. (2018). Kurumlar vergisi kanunu yorum ve açıklamaları. İstanbul: Adalet Kitabevi. google scholar
- TFRS 15 müşteri sözleşmelerinden hasılat standardı. Erişim adresi https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS_TFRS_ Setleri/2022/Mavi_Kitap/TFRS%2015.pdf google scholar
- TFRS 9 Finansal araçlar standardı. Erişim adresi https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS_TFRS_Setleri/2022/Mavi_Kitap/TFRS%209.pdf google scholar
- TMS 28 İştiraklerdeki ve iş ortaklıklarındaki yatırımlar standardı. Erişim adresi https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/ Duyurular/v2/TMS/TMS_2020/TMS%2028.pdf google scholar
- TMS 18 hasılat standardı. Erişim adresi https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20 Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2011Seti/TMS18.pdf google scholar
- Türk Ticaret Kanunu. (2011). T.C. Resmi Gazete, (Sayı:27846), 11 Şubat 2011. google scholar
- Vergi usul kanunu. (1961). T.C. Resmi Gazete, (Sayı: 10703), 10 Ocak 1961. google scholar
- ISSN: 2602-3202
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1975
- Yayıncı: İstanbul Üniversitesi