TÜRKİYE’DE BAĞIMSIZ DENETÇİLERİN İÇ DENETÇİ ÇALIŞMALARINDAN FAYDALANMASI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Uluslararası Denetim Standartları kapsamında bağımsız denetim risk odaklı bir yaklaşım ile yürütülmektedir. Bu anlayış çerçevesinde iş süreçlerinde finansal tablolarda önemli yanlışlığa sebep olabilecek yapısal riskler belirlenir, işletmenin bu riskleri yönetebilmek için geliştirdiği kontroller tespit edilir ve bu kontrollerin test edilmesi suretiyle de önemli yanlışlık riski değerlendirilmiş olur. Bağımsız denetçinin uygulayacağı müteakip denetim prosedürlerinin kapsam ve içeriği belirlenmiş olan önemli yanlışlık riskine göre şekillenir. Uluslararası İç Denetim Standartları çerçevesinde yürütülen bir iç denetim çalışmasında da iş süreçlerindeki riskler ve ilgili kontroller değerlendirilir, mevcut ve potansiyel riskler için öneriler geliştirilir ve bu değerlendirme sonucunda denetim planındaki öncelikli alanlar belirlenir. Farklı bakış açılarıyla yürütülüyor olmasına rağmen, her iki denetimde de risk odaklı bir denetim anlayışı vardır ve özellikle iş süreçlerinin incelenmesi, risklerin ve kontrollerin belirlenerek test edilmesi aşamalarında benzer çalışmalar yürütmektedirler. Dolayısıyla, bağımsız denetçi ve iç denetçi arasındaki işbirliği, verimliliği artıracak, kaynak israfını önleyecektir. Bağımsız denetim standartları, bağımsız denetçilerin iç denetçi çalışmalarından faydalanmaları konusunda gerekli düzenlemeleri yapmıştır. Bu çalışma ile Türkiye’de denetim şirketleri üzerinden bir anket çalışması yapılarak bu işbirliğinin ne düzeyde olduğu, bağımsız denetçilerin iç denetçi çalışmalarından denetim sürecinin hangi aşamasında ve ne kapsamda faydalandığı ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bağımsız Denetim, İç Denetim, İç Denetçi Çalışmalarının Kullanılması

A RESEARCH ON THE USE OF INTERNAL AUDITORS’ WORK BY EXTERNAL AUDITORS IN TURKEY

The external audit is being performed with a risk-based approach in accordance with International Standards on Auditing. Within this framework, inherent risks that may cause material misstatement in the financial statements are determined, related controls developed by the entity are identified, and the risk of material misstatement is evaluated by testing these controls. The scope and content of the further audit procedures are planned based on this risk assessment. In an internal audit work performed in accordance with International Standards for the Professional Practice of Internal Auditing, risks and related controls in business processes are identified and evaluated, suggested solutions for current and potential risks are developed and an audit plan is prepared based on this risk assessment. Although they work with different perspectives, both use a risk-based approach and perform similar work, especially in reviewing business processes, identifying and testing risks and related controls. Therefore, cooperation between the independent auditor and the internal auditor will increase efficiency and prevent waste of resources. This study, through a survey with audit companies, tried to assess the level of this cooperation in Turkey and identify at what stage and to what extent external auditors use internal auditors’ work.

Keywords:

External Audit, Internal Audit, Using the Work of Internal Auditors,

PDF

___

Adiloğlu, B. (2010). İç Denetim Süreci ve Temel İşletme Faaliyetlerinin Kontrol Prosedürleriyle Değerlendirilmesi: Bir Uygulama (Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi
Al-Sukker, A., Ross, D., Abdel-Qader, W. & Al-akra, M. (2018). External Auditor Reliance on the Work of the Internal Audit Function in Jordanian Listed Companies. International Journal of Auditing, 22(2), 317-328.
Argento, D., Umans, T., Hakansson, P. & Johansson, A. (2018). Reliance on Auditors’ Work: Experiences of Swedish External Auditors. Journal of Management Control, 29, 295-325.
BDS 315 İşletme ve Çevresini Tanımak Suretiyle Önemli Yanlışlık Risklerinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi. www.kgk.gov.tr
BDS 610 İç Denetçi Çalışmalarının Kullanılması. www.kgk.gov.tr
Brody, R. G. (2012). External Auditors’ Willingness to Rely on the Work of Internal Auditors: The Influence of work style and barriers to Cooperation. Advances in Accounting, Incorporating Advances in International Accounting, 28, 11-21.
Cömert, N. (2002). İşletme Çevresindeki Olumsuz Gelişmeler Karşısında İç Denetimin Yeri ve Önemi. İSMMMO Mali Çözüm, 60, 8-7.
Cular, M., Slapnicar, S., Vuko, T., (2020). The Effect of Internal Auditos’ Engagement in Risk Management Consulting on External Auditors’ Reliance Decision. European Accounting Review, 29(5), 999-1020.
Felix, W.L., Gramling, A.A. & Maletta, M.J. (2001). The Contribution of Internal Audit as a Determinant of External Audit Fees and Factors Influencing This Contribution. Journal of Accounting Research, 39(3), 513-534.
Güredin, E. (2014). Denetim ve Güvence Hizmetleri. Türkmen Kitabevi. International Auditing and Assurance Standards Board (2021). IAASB Public Report, July 2019–December 2020. www.iaasb.org
Institute of Internal Auditors. (2016). International Standards for the Professional Practice of Internal Auditing. www.global.theiia.org
Özdoğan, B. & Mollaoğulları, B.F. (2020). Türkiye’de İç Denetim ve Bağımsız Denetim İlişkisine Yönelik Yapılan Lisansüstü Tez Çalışmaları Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 13(3), 787-817.
Quick, R. & Henrizi, P. (2019). Experimental Evidence on External Auditor Reliance on the Internal Audit. Review of Managerial Science, 13, 1143-1176.
Pamukçu, A. (2019). Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerde İç Kontrol ve İç Denetim. Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Türedi, H., Zor, Ü. & Gürbüz, F. (2015). Risk Odaklı İç Denetim. Muhasebe ve Finansman Dergisi (66), 1-20.
Uzun, A.K. (2007). İşletmelerde İç Denetimin Kurulması, Rolü ve Önemi, II. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu – VIII. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, İSMMMO, Antalya. www.ismmmo.org
Wood, David, A. (2004). Increasing Value through Internal and External Auditor Coordination. The IIA Research Foundation. www.global.theiia.org