Çağrı KORKMAZGÖZ, Serkan ŞAHİN, İlhan EGE

BITCOIN VE BORSA İSTANBUL ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI

Bu çalışmanın amacı, en fazla ilgi gören kripto para birimleri arasında yer alan Bitcoin ile gelişmekte olan piyasalar arasında önde gelen Borsa İstanbul (BİST) endekslerinden BİST 100 (XU100), BİST Mali (XUMAL) ve BİST Teknoloji (XUTEK) endeksleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi olarak belirlenmiştir. Bu amaçla çalışma kapsamında Borsa İstanbul 100 fiyat endeksi, Borsa İstanbul Mali fiyat endeksi ve Borsa İstanbul Teknoloji fiyat endeks ile Bitcoin arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişki ARDL sınır testi yaklaşımı ile incelenmiştir. Elde edilen bulgular, Bitcoin fiyatı ile Borsa İstanbul Mali Endeksi arasında uzun dönem bir ilişkinin var olduğunu göstermiştir. Ancak, Bitcoin fiyatı ile diğer endeks fiyatları arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığına yönelik herhangi bir bulguya ulaşılamamıştır. Elde edilen kısa dönem bulgular ise Bitcoin fiyatı ile Borsa İstanbul Mali fiyat endeksi arasında herhangi anlamlı bir ilişkinin bulunmadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Bitcoin, Borsa İstanbul (BİST), ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

THE RELATIONSHIP BETWEEN BITCOIN AND BORSA ISTANBUL INDICES: ARDL BOUNDS TESTING APPROACH

The aim of this study is to examine the relationships between Bitcoin, which is among the most popular cryptocurrencies, and BIST 100 (XU100), BIST Financial (XUMAL) and BIST Technology (XUTEK) indices within Borsa Istanbul (BIST), which is among the leading emerging markets. For this purpose, we examine the short and long-term relationship between Borsa İstanbul 100 price index, Borsa İstanbul Financial price index, Borsa İstanbul Technology price index and Bitcoin prices, using the ARDL bounds testing approach. Findings indicate a long-term relationship between Bitcoin prices and Borsa Istanbul Financial index. However, no evidence of a long-term relationship has been found between Bitcoin prices and the other price indices. The short-term results also indicate that there is no significant relationship between Bitcoin prices and Borsa Istanbul Financial price index.

Keywords:

Bitcoin, Borsa Istanbul (BIST), ARDL Bounds Testing Approach,

PDF

___

Akçalı, Y. ve Şişmanoğlu, B.E. (2019). Kripto Para Birimleri Arasındaki İlişkinin Toda–Yamamoto Nedensellik Testi ile Analizi. EKEV Akademi Dergisi. 78(Bahar), 99-122.
Akel, V. ve Gazel, S. (2014). Döviz kurları ile BİST Sanayi Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 44, 23-41.
Aksoy, E. Teker, T. Mazak, M. ve Kocabıyık, T. (2020). Kripto Paralar ve Fiyat İlişkileri Üzerine Bir Analiz: Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi ile Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 110-129.
Alam, I. & Quazi, R. (2003). Determinants of Capital Flight: An Econometric Case Study of Bangladesh. International Review of Applied Economics, 17(1), 85-103.
Antonopoulos, A. M. (2014). Mastering Bitcoin: Unlocking Digital Cryptocurrencies. California: O'Reilly Media, Inc.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (2020). Kripto Para Araştırma Raporu. Erişim adresi https://www.btk.gov.tr/uploads/pages/arastirma-raporlari/kripto-para-raporu-5f11dfe709c25.pdf
Bilir, H. ve Çay, Ş. (2016). Elektronik Para ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişki. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9, 21-31.
Brown, R. L., Durbin, J. & Evans, J. M. (1975). Techniques for Testing the Constancy of Regression Relationships Over Time. Journal of the Royal Statistical Society: Series B (Methodological), 37(2), 149-163.
Coinmarketcap (2020, Kasım 18). Tüm Kripto Paralar, https://coinmarketcap.com/all/views/all/
Çalışkan, H. ve Çevik, E.İ. (2019, 20-21 Nisan). Bitcoin ile Döviz Kurları Arasında Ortalama ve Varyansta Nedensellik Analizi. International Congress of Management Economy and Policy. https://scholar.google.com/citationsview_op=view_citation&hl=tr&user=U2zEZfcAAAAJ&cstart=100&pagesize=100&citation_for_view=U2zEZfcAAAAJ:9vf0nzSNQJEC.
Çarkacıoğlu, A. (2016). Kripto-Para Bitcoin, Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Dairesi Araştırma Raporu. Erişim adresi https://www.spk.gov.tr/SiteApps/Yayin/YayinGoster/1130
Çıkrıkçı, M. ve Özyeşı̇l, M. (2019). Bitcoin: Is it an Alternative for The Stock Exchanges? A Comparative Panel Data Analysis for The Far East Asian Countries and Turkey Under The Cross-Sectional Dependence. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 22, 225-234.
Çolak, Y. ve Sandalcılar, A. R. (2019). Türkiye’de Sanal Para Değerinin Belirleyicileri: Bitcoin Üzerine Bir Uygulama. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10), 205-232.
Çütcü, İ. ve Kılıç, Y. (2018). Döviz Kurları ile Bitcoin Fiyatları Arasındaki İlişki: Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(4), 349-366.
Dirican, C. ve Canöz, İ. (2017). Bitcoin Fiyatları ile Dünyadaki Başlıca Borsa Endeksleri Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: ARDL Modeli Yaklaşımı ile Analiz. Journal of Economics, Finance and Accounting, 4(4) 377-392.
Ege, İ. ve Şahin, S. (2016). Bankacılık Uygulamaları ve Elektronik Para Sistemleri, Para Banka Kredi ve Finansal Sistem içinde (ss. 277-306). Delice, G. ve Ege, İ. , Ankara: Gazi Kitabevi.
Ege, İ. ve Şahin, S. (2015). Nedenleri ve Sonuçlarıyla Finansal Krizler, Uluslararası Finans, Teori, Politika ve Uygulama içinde (ss. 369-402). Delice, G. ve Ege, İ. , Ankara: Gazi Kitabevi.
Ege, İ. ve Yaman, S. (2017). 2008 Küresel Ekonomik Krizinin Türkiye Bankacılık Sistemi Finansal Oranları Üzerindeki Etkileri. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 163-182.
Eğilmez, M. (2013). Bitcoin. www.mahfiegilmez.com/2013/11/bitcoin.html
Gürsoy, S. ve Tunçel, M. B. (2020). Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020). Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(4), 2126-2142.
Kanat, E. ve Öget, E. (2018). Bitcoin ile Türkiye ve G7 Ülke Borsaları Arasındaki Uzun ve Kısa Dönemli İlişkilerin İncelenmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(3), 601-614.
Kesebir, M. ve Günceler, B. (2019). Kripto Para Birimlerinin Parlak Geleceği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 601-621.
Kılıç, Y. ve Çütcü, İ. (2018). Bitcoin Fiyatları ile Borsa İstanbul Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(3), 235-250.
Korkmazgöz, Ç. ve Ege, İ. (2020). Finansal Teknolojilerin Türk Bankacılık Sektörünün Finansal Performansına Etkisi: Mobil Bankacılık Üzerine Uygulama. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 106-125.
Kurt, L. (2018). Kripto Para Bitcoin Finansal Özgürlüğün Eşiğinde. Ankara: Karina Yayınevi.
Nakamoto, S. (2019). Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System. Erişim adresi: https://bitcoin.org/bitcoin.pdf
Pesaran, M. H., Shin, Y. & Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
Phillips, P. C. & Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
Soyaslan, E. (2020). Bitcoin Fiyatları ile BİST 100, BİST Banka ve BİST Teknoloji Endeksi Arasındaki İlişkinin Analizi. Fiscaoeconomia, 4(3), 628-640.
Şahin, O. N. (2018). TMS & TFRS Işığında Muhasebe, Vergi ve Denetim Açısından Bitcoin ve Diğer Kripto Para Birimleri. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(4), 898-923.
Terzı̇, H. ve Tütüncü, A. (2017). Türkiye'de Üretici Fiyat Endeksi ve Tüketici Fiyat Endeksi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ardl Sınır Testi Yaklaşımı. Sosyoekonomi, 25(34), 173-186.
Topaloğlu, E. E. (2019). Kripto Para Bitcoin ve Döviz Kurları İlişkisi: Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(02), 367-382.
Tr.Investing BİST 100 Geçmiş Verileri. (2021 Mart 6). https://tr.investing.com/indices/ise-100-historical-data
Tr.Investing BİST Finansallar Geçmiş verileri. (2021 Mart 6). https://tr.investing.com/indices/ise-financials-historical-data
Tr.Investing BİST Teknoloji Geçmiş Verileri. (2021 Mart 6). https://tr.investing.com/indices/ise-technology-historical-data
Tr.Investing Bitcoin Geçmiş Verileri. (2021 Mart 6). https://tr.investing.com/crypto/bitcoin/btc-usd-historical-data
Tunçel, M. ve Gürsoy, S. (2020). Korku Endeksi (VIX), Bitcoin Fiyatları ve Bist100 Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(76), 1999-2011.
Yıldırtan, D. (2011). E-Views Uygulamalı Temel Ekonometri. İstanbul: Türkmen Kitapevi.