Öğretmenlerin Algılarına Göre Örgütsel İkiyüzlülük, Örgütsel Vatandaşlık ve Motivasyon Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme

Bu çalışmada öğretmenlerin algılarına göre örgütsel ikiyüzlülük, örgütsel vatandaşlık ve motivasyon arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma nicel araştırma yönteminde ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırma evrenini, 2020-2021 eğitim öğretim yılı içerisinde Erzincan İl merkezinde görev yapan anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırma örneklemini ise basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen 195 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan veriler, salgın sebebiyle elektronik ortamda toplanarak elde edilmiştir. Araştırma verileri SPSS paket programıyla analiz edilmiştir. Veriler analiz edilmeden önce normal dağılım testine tabi tutulmuş ve verilerin normal dağılım gösterdiği görülmüştür. Verilerin analizinde ortalama, bağımsız gruplar t testi, tek yönlü anova, korelasyon analizi ve regresyon analizi yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre öğretmenlerin örgütsel ikiyüzlülük algıları düşük düzeyde çıkarken örgütsel vatandaşlık davranışı ve motivasyon algıları yüksek düzeyde çıkmıştır. Öğretmenlerin cinsiyet, medeni durum, görev yapılan okul türü ve kıdem değişkenine göre örgütsek ikiyüzlülük ve motivasyon algıları anlamlı bir farklılık göstermezken, öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık algılarının sadece görev yapılan okul türü değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin örgütsel ikiyüzlülük ile örgütsel vatandaşlık algıları ile örgütsel ikiyüzlülük ile motivasyon algıları arasında negatif yönlü orta düzeyde anlamlı bir ilişki, örgütsel vatandaşlık ile motivasyon algıları arasında pozitif yönlü yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu söylenebilir. Araştırmadan elde edilen bir diğer sonuca göre öğretmenlerin örgütsel ikiyüzlülük ve motivasyon algılarının örgütsel vatandaşlık algılarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Örgütsel İkiyüzlülük, Örgütsel Vatandaşlık, Motivasyon, Öğretmen

A Study on the Relationship Between Organizational Hypocrisy, Organizational Citizenship and Motivation According to Teachers' Perceptions

In this study, the relationship between organizational hypocrisy, organizational citizenship and motivation was investigated in terms of teachers' perceptions. The research was designed in the relational screening model in the quantitative research method. The population of the research consists of the kindergarten, primary, secondary and high school teachers working in the city center of Erzincan during the 2020-2021 academic year. The research sample consists of 195 teachers selected by simple random sampling method. The data used in the study were collected electronically due to the epidemic. The findings of the research were analyzed with the SPSS package program. Before the data were analyzed, they were subjected to the normal distribution test and it was seen that the data showed normal distribution. In the analysis of the data, mean, independent groups t-test, one-way anova, correlation analysis and regression analysis methods were used. According to the results obtained from the research, while organizational hypocrisy perceptions of teachers were low, organizational citizenship behavior and motivation perceptions were high. While organizational hypocrisy and motivation perceptions of teachers did not show a significant difference according to gender, marital status, type of school and seniority variable, it was concluded that teachers' organizational citizenship perceptions showed a significant difference only according to the variable of school type. It can be said that there is a negative and moderately significant relationship between teachers' perceptions of organizational hypocrisy and organizational citizenship, and organizational hypocrisy and motivation perceptions, and a positive and highly significant relationship between organizational citizenship and motivation perceptions. According to another result obtained from the research, it was concluded that teachers' perceptions of organizational hypocrisy and motivation were a significant predictor of organizational citizenship perceptions.

Keywords:

Organizational Hypocrisy, Organizational Citizenship, Motivation, Teacher,

PDF

___

Aksel, N. & Elma, C. (2018). Ortaokul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışları ile öğretmenlerin motivasyonu arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (3), 1252-1268.
Alanoğlu, M., & Demirtaş, Z. (2019). Öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 49(49), 1-16.
Altunkese, T.N. (2002). Psikolojik İklim, Örgüte Adama ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Brunsson, N. (1989). The Organization of hypocrisy: Talk, decisions and Action in Organizations. Copenhagen: Copenhagen Business School Press.
Brunsson, N. (2009). Reform as routine: Organizationalchangeandstability in the modern worl. USA: Oxford University.
Çobanoğlu, F., & Barutçu, A. (2020). Okullarda takım liderliği ve öğretmen motivasyonu. Journal of International Social Research, 13(75).
Demir, S. (2019). Etik iklim ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: iş doyumunun aracı rolü .Kastamonu Education Journal, 27(5), 1991- 2000. doi:10.24106/kefdergi.3201
Demir, S. (2018). Okul yöneticilerinin kullandıkları motivasyonel dil ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(5), 633-638.
Demiröz, S., & Kavak, Y. (2019). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı ve öğrenci başarıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 505-523. doi: 10.16986/HUJE.2018037021
Güneş, A., & Küçüksüleymanoğlu, R. (2020). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Yaşadıkça Eğitim, 34(2), 313-330. https://doi.org/10.33308/26674874.2020342190
Gürbüz, S., Ayhan, Ö. ve Sert, M. (2007). Örgütsel Adalet ve Örgütsel Vatandaşlık İlişkisi: Türkiye'de Yapılan Araştırmalar Üzerinden Bir Meta Analizi. Turkısh Journal of Psychology, 33(77), s.61-75.
Gürbüz, S. ( 2006). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Duygusal Bağlılık arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), s.48-75.
İhtiyaroğlu, N. (2017). Yapısal ve psikolojik güçlendirmenin öğretmen motivasyonu üzerindeki etkisi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 361-378.
Kahveci, G., Kandemir, İ. K., & Bayram, S. (2019). Öğretmenlerin örgütsel ikiyüzlülük ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elementary Education Online, 18(2).
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel yayın dağıtım
Kaplan, İ. (2011). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile İş Tatmini İlişkisi; Konya Emniyet Teşkilatı Üzerine Bir Uygulama. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
Kayış, E., Cemaloğlu, N. & Sipahi, E. (2020). Öğretmenlerin örgütsel ikiyüzlülük algıları ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies - Education, 15(6), 4329-4341. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.46387
Kelloway, K., Loughlin C., Barling J. ve Nault, A. (2002). Self-reported counterproductive behaviors and organizational citizenshipnbehaviors: separate but related constructs. İnternetional Journal Of Selection and Assessment, 10 (1-2), 143-151.
Kılıçoğlu, G. (2015, Mayıs). Okullardaki söylem ve eylemler birbirleriyle tutarlı mı? Örgütsel ikiyüzlülük ve örgütsel adalet arasındaki ilişkinin incelenmesi. X. Eğitim Yönetimi Kongresinde sunulan bildiri, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep
Kılıçoğlu, G. (2017). Örgütsel İkiyüzlülük ve Bütünlüğün Türkiye Bağlamında İncelenmesi: Teorik Bir Çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 23(3), 465-504.
Kılıçoğlu, G., & Kılıçoğlu, D. Y. (2019). Understanding organizational hypocrisy in schools: the relationships between organizational legitimacy, ethical leadership, organizational hypocrisy and work-related outcomes. International Journal of Leadership in Education. 2481), 24-56
Kılıçoğlu, G., Yılmaz-Kılıçoğlu, D. & Karadağ, E. (2017): Do Schools Fail to “Walk Their Talk”? Development and Validation of a Scale Measuring Organizational Hypocrisy, Leadership and Policy in Schools, DOI: 10.1080/15700763.2017.1371762.
Kırsoy, İ. (2015). Okul müdürlerinin öğrenen liderlik becerileri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
Konan, N., & Taşdemir, A. (2019). Öğretmenlerin örgütsel ikiyüzlülük algıları ile mutluluk düzeyleri algıları arasındaki ilişki. Scientific Educational Studies, 3(2), 132-152.
Organ, D.W. ve Ryan, K. (1995). A Meta-Analytic Reviev Of Attitudinal And Dispositional Predictors and Organizational Citizenship Behaviour. Journal Of Personel Psychology. 48, 775-802.
Organ, D.W. (1997). Organizational Citizenship Behaviour: It’s Construct Clean-up Time. Journal Of Human Performance. 10(2), 85-92.
Özdevecioğlu, M. (2003). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile üniversite öğrencilerinin bazı demografik özellikleri ve akademik başarıları arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20, 117-135.
İşbaşı, J.Ö. (2000). Çalışanların Yöneticilerine Duydukları Güvenin Ve Örgütsel Adalete İlişkin Algılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Oluşumundaki Rolü: Bir Turizm Örgütünde Uygulama. (Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi) Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Polat, S. ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (54), s.307-331.
Sarı, M., Canoğulları, E., & Yıldız, E. (2018). Öğretmenlerin okul yaşam kalitesi algıları ile mesleki motivasyon düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (47), 387-409.
Sezgin, F. (2005). Örgütsel vatandaşlık davranışları: kavramsal bir çözümleme ve okul açısından bazı çıkarımlar. Gazi Üniveristesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1), 317-339.
Tabancalı, E. & Çakıroğlu, K. (2017). Okul müdürlerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 392-417.
Taşdemir, R. & İpek, C. (2019). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel kültür ve motivasyon algıları (Nevşehir Örneği). Electronic Journal of Education Sciences, 8(16), 130-151.
Tekin, E., ve Özdemir, B. (2018). Mobbing örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisinde örgütsel sinizmin rolü. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 1924-1938. doi:10.17218/hititsosbil.442790
Tosun, A. & Bostancı, A. B. (2019). Okulların DNA profilleri ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık düzeyleri arasındaki ilişki. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1115-1127
Tuğcu, F.(2009). Örgütsel vatandaşlık davranışı ve motivasyon arasındaki ilişki: bir anket uygulaması. Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi. Niğde
Uzun, T. (2018). Okullarda algılanan örgütsel destek, örgütsel güven, duygusal bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkiler. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 958-987.
Yetkin, Y.(2019). Örgütlerde kurumsal itibar algısı ile örgütsel vatandaşlık ve motivasyon arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara
Yücel, F. G. (2006). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.