KONYA MÜZELERİNDE BULUNAN KADIN CEPKENLERİNDEKİ KORDON TUTTURMA ÖRNEKLERİ

Zamanla unutulmaya yön tutmuş el sanatlarımızdan olan kordon tutturma tekniği ile süslenmiş kadın cepkenleri, günümüzde kullanılmamasından dolayı müzelerde ve sandıklarda korunur duruma gelmiştir. Çalışmanın kapsamında Konya müzelerinde bulunan kordon tutturma örnekli kadın cepkenleri araştırılmıştır. Bu araştırmayla incelenen eserlerden günümüze uygun ve kullanım amaçlı modern tasarımların üretilmesi ve kültürel mirasın devamlılığının sağlanması hedeflenmiştir. Geleneksel kılık kıyafet ve işleme sanatı örneklerinden olan bu eserleri günümüze taşıyıp gelecek nesillere aktarmak amaçlı olan makale; bu alanla ilgilenen sanatçılara ışık tutması, yazılı, görsel kaynaklar oluşturulması ve bu tekniğin bugüne kadar araştırılmamış ve kullanılmamış olması açısından önemlidir. Kaynakların taraması sırasında kordon tutturma tekniği konusunda bir çalışma ve kapsamlı bir araştırma yapılmadığı tespit edilmiştir. Araştırma bu eksikliği gidermesi açısından önem taşımaktadır. Ayrıca bu makale; zamanla yok olabilecek, etnografı değer taşıyan kordon tutturma tekstil eserlerini belgelendirerek, özellikle 19. ve 20. yüzyılın giyim- kuşamının, günümüzde tanıtılması açısından da önemlidir. Müzelerde korunan bu tekstil eserlerinin envanter bilgileri araştırılmış, konuyla ilgili literatür taraması yapılmış, katalog oluşturulmuştur. Eserler fotoğraflanmış, farklı tarzda olanların çizimleri yapılmıştır. Çizimi yapılan örneklerin, teknik, renk, motif ve kompozisyon gibi özellikleri belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Geleneksel kadın kıyafetleri, kadın cepkenleri, nakış, kordon tutturma tekniği

EXAMPLES OF CORD HOLDING IN WOMEN'S CEPKEN AT THE KONYA MUSEUM

Women cepken (long-sleeved vest) decorated with the technique of cord fastening, one of the handicrafts that have been forgotten over time, has become protected in museums and chests since it is not used today. Women cepken with cord fastening examples in Konya museums were investigated within the scope of the study. It was aimed to produce modern designs suitable for use and to ensure the continuity of the cultural heritage with this research. This article, which is an example of traditional costume dress and embroidery art and is intended to carry these works to the present and to pass them on to next generations, is important because of shedding light on artists interested in this field, creation of written and visual resources and the fact that this technique has not been investigated and used so far. During the review of the literature, it has been determined that there is no study and comprehensive research on the technique of cord fastening. The research is important in terms of overcoming this deficiency. In addition, this article is important in terms of documenting the corduroy textile works with ethnographic values that may disappear over time and, especially, introducing the apparel of the 19th and 20th centuries today. Inventory information of these textile works preserved in museums were researched, a literature review was made on the subject and a catalog was created. The works were photographed and the drawings of those in different styles were made. The characteristics of the samples that are drawn, such as technique, color, pattern and composition, were specified.

Keywords:

Traditional Women's clothing, women's pockets, embroidery, cord fastenning technique,

PDF

___

KAYNAKÇA 1- Akar, A.- Keskiner, C. (1978). Türk Süsleme Sanatlarında Desen ve Motif, İstanbul: Tercüman Sanat ve Kültür Yayınları.
2-Aygün, M. (2011), “Kütahya ve Çevresi Geleneksel Kadın Giysilerinin Motif, Grafiksel Desen ve Kompozisyon Özelliklerinin İncelenmesi”, Kütahya: T.C. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Grafik Ana Sanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
3- Baran H.- Koca E.- Koç F, (2014) ‘Eskişehir’de Yaşatılmaya Çalışılan Kültürel Bir Miras: Sarka’, Konya: VIII. Uluslararası Türk Kültürü, Sanatı ve Kültürel Mirası Koruma Sempozyumu/ Sanat Etkinlikleri, 15-16-17 Mayıs 2014.
4- Barışta, H. Ö. (1984), Türk İşleme Sanatı Tarihi, Ankara. 5- Barışta, H. Ö. (1988), Türk El Sanatları, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
6-Barışta, H. Ö. (1997). Türk İşlemelerinden Teknikler. Ankara: Gazi Üniversitesi Mesleki Yaygın Eğitim Fakültesi Yayınları. No: 2.
7-Çalış, H. (2014) “Kahramanmaraş’ta Geleneksel El Sanatları”, Akdeniz’in Altın Kenti Kahramanmaraş, Kahramanmaraş, s.308.
8-Erbek, M. (2002), Çatalhöyük’ten Günümüze Anadolu Motifleri, Ankara: Kültür Bakanlığı, Birinci Baskı.
9-Ergun, P. (2004), Türk Kültüründe Ağaç kültürü, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, THK Basımevi.
10-Eronç, P.Y. (1981). Süsleme Teknikleri. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
11-Etikan, S. (2007), ‘’Seccade Halılarda kullanılan Bazı motifler ve Bu Motiflerin İslam Sanatında Yeri’’ ICANAS 38, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları kongresi, Ankara. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
12-Gülensoy, T. (1989). Orhun’dan Anadolu’ya Türk Damgaları, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, Pamuk Ofset.
13-Karpuz, E.- Öz, S. (2002). Konya’da Bulunan İşlemelerin Desen ve Motif Özellikleri, Konya: S.Ü. Bilimsel Araştırma Projesi.
14-Kılıçoğlu, S. (1971). “İbrik”, İstanbul: Meydan Larousse, C.6, 182.
15-Koç, F. (1997). Osmanlı İmparatorluk dönemi Türk Çocuk Giysileri Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, yayınlanmamış doktora tezi.
16-Koç, F. Koca, E. (2016). Türk halk giyiminde kullanılan süslemelere tipolojik bir yaklaşım, Ankara: idil, 2016, Cilt 5, Sayı 19, S,249.
17-Manaz, S. (2004), “Kuş Figürlü Kütahya Seramikleri”, Yüksek Lisans Tezi, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
18-Oyman, N. Rengin (2008). “Burdur Müzesindeki Yöresel Kadın Giysileri, Süsleme ve İşlemeleri” 38. ICANAS- Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Bildiriler Kitabı, Ankara, s.989-1010.
19-Ögel, B. (2010). Türk Mitolojisi. Ankara: 1. Cilt, 5. Baskı.
20-Özcan, F. (1999), “Isparta ve Çeşitli Yörelere Ait Geleneksel İşlemeler”, Mesleki Eğitim Dergisi, (1)(2), Ankara: 91-94. Sönmez, Kezban (2005). Gaziantep İli Nizip İlçesinde Bulunan Geleneksel Antep İşlemeleri, Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
21-Sürür, A. (1976). “Türk İşleme Sanatı” İstanbul: Akbank.
22-Tansuğ, S. (1997). Anadolu Giysileri, İstanbul: Antik Dekor Dergisi. S:39, s.106-108.
23-Torun, Ethem (2004). “Bilinen Bilinmeyen Yönleriyle Beypazarı”, Ankara: Bey Ofset Matbaacılık.
24-Uysal, B.- Aygün, M.- Karayel, S. (2010). Gediz Geleneksel Kadın Cepkenlerinin Motif, Desen ve Kompozisyon Özelliklerinin İncelenmesi, Düzce: Düzce Ulusal Meslek Yüksek Okulları Öğrenci Sempozyumu (21-22 Ekim).
25-Vaghefi, A. (1998) “Tarihsel Süreç İçinde Tekstil Sanatında Şal Motifi”, İstanbul: T.C. Marmara Üni. Güzel San. Fak. Geleneksel Türk El San. Ana Sanat Dalı, Sanatta Yeterlilik Tezi.
26-Yetim, F. ve Kayabaşı, N. (2007). “Kastamonu İli Liva Paşa Konağı Etnografya Müzesi’nde Bulunan İşlemeli Ürünlerin Özellikleri”. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 727-746.
https://docplayer.biz.tr/114810737-T-c-milli-egitim-bakanligi-megep-mesleki-egitim-ve-ogretim-sisteminin-guclendirilmesi-projesi-fotograf-ve-grafik-alani.html (22.04.2020)
http://www.idildergisi.com/makale/pdf/1464961208.pdf (26.04.2020)
http://isamveri.org/pdfdrg/D200228/2008/2009_ARIKS.pdf (27.04.2020)
http://www.megep.meb.gov.tr/?page=moduller (16.05.2020)
https://www.arifoglu.com/papatya-nedir (18.05.2020)
https://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/OYMAN-Rengin-BURDUR-M%c3%9cZES%c4%b0NDEK%c4%b0-Y%c3%96RESEL-KADIN-G%c4%b0YS%c4%b0LER%c4%b0-S%c3%9cSLEME-VE-%c4%b0%c5%9eLEMELER%c4%b0.pdf (24. 05. 2020)