Zihin Farklı Bireyler İçin Bağımsız Yaşam Merkezi Tasarım Parametreleri

Engelli olarak tanımlanan bireylerin hem özel eğitime hem de aile içinde eksik kalmayan ama aşırıya da kaçmayan özel muameleye ihtiyaçları vardır. Hayatları boyunca yardıma ihtiyaç duymaları ve ebeveynlerinin kendilerinden önce dünyadan ayrılacağı gerçeğiyle, bu bireyler için yabancılık çekmeden, mutlu bir şekilde hayatlarını sürdürebilmelerini sağlayacak ve ebeveynlerinin yaşamları sırasında alışık hale geldikleri yaşam standart ve alışkanlıklarını sürdürebilecekleri bir yaşam merkezinin varlığı önem taşımaktadır. Çalışma kapsamında zihin farklı bireyler için tasarlanması düşünülen Bağımsız Yaşam Merkezi (BYM) tasarım parametrelerinin oluşturulması ve oluşturulan parametreler doğrultusunda benzer bir konuda hazırlanacak bir merkez için, farklı yer ve zamanlardaki özel koşullara göre; temel olan fonksiyonlar baz alınarak, bazı fonksiyonlar sadeleştirilerek/değiştirilerek ve/veya eklenerek yol gösterici olması hedeflenmektedir. Mekânın kullanıcısı olan zihin faklı bireylerin özellikleri ve ihtiyaçları ortaya konarak, BYM kapsamında yer alacak mekânlar ve ilişkileri belirlenmiş, fonksiyonel kalite ve evrensel tasarım kavramı temel alınarak mekânların tasarımında belirleyici olacak ilkeler oluşturulmuştur. Bu ilkeler doğrultusunda mekân kullanıcılarına ve tasarımcılara özel bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Zihin Farklı Birey, Bağımsız Yaşam Merkezi, Herkes İçin Tasarım, Evrensel Tasarım, Fonksiyonel Kalite.

Independent Living Center Design Parameters for Mentally Different Individuals

Individuals who are defined as disabled need both special education and special treatment within the family, which is not incomplete but not excessive. With the fact that they need help throughout their lives and that their parents will probably pass away before them, it is important for these individuals to have a life center that will enable them to live happily without feeling stranger and to maintain the living standards and habits that their parents provided during their lives.Within the scope of the study, the Independent Living Center (ILC) design parameters, which are thought to be designed for different individuals, and these principles according to the special conditions in different places and times; based on the basic functions, it is important to adapt some functions by simplifying / changing and / or adding them, and it is aimed to be a guide for a center to be prepared on a similar subject.By putting forward the characteristics and needs of different minds individuals who are the users of the space, the spaces to be included in the scope of ILC and their relations have been determined, and principles that will play a role in the design of the spaces in line with the functional quality and universal design have been established. In line with these principles, some specific suggestions have been made to the users and designers of the space.

Keywords:

Mentally Different, Independent Life Center, Design For Everyone, , Universal Design, , Functional Quality.,

PDF

___

Ağlamış, C. E. (2016). Serebral Palsi: Oyun Eğitiminin Fonksiyona Etkisi Doktora Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Spor Bilimleri Anabilim Dalı.
Australian Government. (2013). Accessibility Design Guide: Universal design principles for Australia’s aid program. Avustralya: Blue Star Print.
Başar Şenyılmaz, P. (2017). Otizm Spektrum Bozukluğu ve Down Sendromu Olan Bireylerde Oral Motor Beceriler ve Beslenme Problemlerinin İncelenmesi Doktora Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Engelli Çalışmaları Anabilim Dalı.
BCA. (2007). Universal Design Guide. Aralık 20, 2020 tarihinde https://www1.bca.gov.sg/: https://www1.bca.gov.sg/docs/default-source/universaldesign/udguide2007.pdf?sfvrsn=ae980eb6_2 adresinden alındı
BCA. (2016). Universal Design Guide for Public Places. Aralık 25, 2020 tarihinde https://www1.bca.gov.sg/: https://www1.bca.gov.sg/docs/default-source/universaldesign/udguide2016.pdf?sfvrsn=1fdac12d_2 adresinden alındı
Bolu Sert, H. (2017). Zihinsel Engelli Çocuklara Yönelik Müze Ziyaretinin Değerlendirilmesi: Bir Uygulama Örneği Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı.
BSDUDH. (2013). Barrier-Free Planning and Construction in Berlin-Public Buildings. Aralık 19, 2020 tarihinde https://www.stadtentwicklung.berlin.de: https://www.stadtentwicklung.berlin.de/bauen/barrierefreies_bauen/download/designforall/apb_red_broschure_en.pdf adresinden alındı
BSDUDH. (2018). Berlin-Design for All. Aralık 19, 2020 tarihinde https://www.stadtentwicklung.berlin.de: https://www.stadtentwicklung.berlin.de/bauen/barrierefreies_bauen/download/konzept_bfrei/KB_nachCD_en_web.pdf adresinden alındı
CEUD. (2020a, Aralık 17). Building for Everyone: A Universal Design Approach 1. Aralık 17, 2020 tarihinde External Environment and Approach: http://universaldesign.ie/Built-Environment/Building-for-Everyone/Entire-Series-Books-1_10.pdf adresinden alındı
CEUD. (2020b, Aralık 17). Building for Everyone: A Universal Design Approach 2. Aralık 17, 2020 tarihinde http://universaldesign.ie/Built-Environment/Building-for-Everyone/Entire-Series-Books-1_10.pdf adresinden alındı
CEUD. (2020c, Aralık 17). Building for Everyone: A Universal Design Approach 3. Aralık 17, 2020 tarihinde http://universaldesign.ie/Built-Environment/Building-for-Everyone/Entire-Series-Books-1_10.pdf adresinden alındı
CEUD. (2020d, Aralık 17). Building for Everyone: A Universal Design Approach 4. Aralık 17, 2020 tarihinde http://universaldesign.ie/Built-Environment/Building-for-Everyone/Entire-Series-Books-1_10.pdf adresinden alındı
CEUD. (2020e, Aralık 18). Building for Everyone: A Universal Design Approach 5. Aralık 18, 2020 tarihinde http://universaldesign.ie/Built-Environment/Building-for-Everyone/Entire-Series-Books-1_10.pdf adresinden alındı
CEUD. (2020h, Aralık 19). Building for Everyone: A Universal Design Approach 9. Aralık 19, 2020 tarihinde http://universaldesign.ie/Built-Environment/Building-for-Everyone/Entire-Series-Books-1_10.pdf adresinden alındı
Çankaya, Ö. (2019). Serebral Palsili Çocuklarda Çevresel Faktörler ile Aktivite ve Katılım Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programı.
Çelebi Şeker, N. (2021). Zihin Farklı Bireyler İçin Bağımsız Yaşam Merkezi Tasarım Yaklaşımları ve Tasarım Rehberi Önerisi Doktora Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Çıtak, A. E. (2016). Otizm Spektrum Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerin Otizm Spektrum Bozukluğu ve Mental Retardasyonu Olmayan Kız/Erkek Kardeşlerinin Zihin Kuramı Sosyal İletişim Genel Psikopatoloji Yaşam Kalitesi ve Akran İstismarı Açısından Değerlendirilmesi Uzmanlık Tez. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Hastalıkları Anabilim Dalı.
DEB. (2013, Nisan 7). Engelliler için Evrensel Standartlar. Aralık 17, 2020 tarihinde http://w-d-u.org/userfiles/engelliler-icin-evrensel-standartlar-kilavuzu.pdf adresinden alındı
Gezer, H. (2014). Hastanelerde ve Sağlik Merkezlerinde Erişilebilirlik. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 13(25), 113-133.
Hakverdioğlu, İ. (2006). İleri Derecede Mental Retardasyonlu Bireylerde Malnütrisyon ve Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Diyetetik Programı.
Kanbaş, E. (2014d, Aralık 16). ZİÇEV, Otizmle Yaşamak – Otistik Çocuklar. Temmuz 1, 2020 tarihinde https://www.zicev.org.tr: https://www.zicev.org.tr/otizmle-yasamak-otistik-cocuklar adresinden alındı
Kaplan, G., & Aksoy, V. (2019). Özel Eğitim Kurumlarının Fiziksel Koşullarının Evrensel Tasarım İlkeleri Doğrultusunda İncelenmesi: Eskişehir Örneği. Yaşadıkça Eğitim, 33(2), 169-186. doi:10.33308/26674874.2019332126
Levine, D. (2003). Universal Design New York. New York: IDEA Publications.
MEB. (2008, Aralık 26). Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Zihinsel Engelli Bireyler Destek Eğitim Programı. Aralık 20, 2020 tarihinde https://orgm.meb.gov.tr/: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_09/04010347_zihinselengellibireylerdestekeitimprogram.pdf adresinden alındı
MEB. (2016). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi- Zihinsel Yetersizlikler. Ocak 7, 2020 tarihinde http://www.megep.meb.gov.tr/: http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller/Zihinsel%20Yetersizlikler.pdf adresinden alındı
National Disability Authority. (2020, Eylül 4). Eylül 4, 2020 tarihinde http://universaldesign.ie/: http://universaldesign.ie/What-is-Universal-Design/The-7-Principles/#p7 adresinden alındı
Null, R. (2014). Universal Design Principles and Models. Boca Raton: CRC Press.
Otsimo. (2018, Aralık 24). Duyusal İşleme Bozukluğu Nedir? Temmuz 1, 2020 tarihinde https://otsimo.com/tr: https://otsimo.com/tr/duyusal-isleme-bozuklugu-nedir/ adresinden alındı
Saranlı, U. (2014, Aralık 16). ZİÇEV-Dada’nın Babasının Mektupları. Temmuz 7, 2020 tarihinde https://www.zicev.org.tr/: https://www.zicev.org.tr/dadanin-babasinin-mektuplarimakale-1 adresinden alındı
Url 1. (2020, Ekim 31). Cuisine Sur Mesure Accessible ATous. Ekim 31, 2020 tarihinde https://www.amrconcept.com: https://www.amrconcept.com/amr-family/projets/france/la-cuisine-plaisir-de-stephane-a-collonges-au-mont-dor-69/111 adresinden alındı
Url 2. (2018, Eylül 26). https://www.designboom.com. Aralık 25, 2020 tarihinde https://www.designboom.com: https://www.designboom.com/architecture/grhound-cabb-wooden-10-26-2018/ adresinden alındı
Url 3. (2020, Aralık 28). Crèche D3 / Gayet-Roger Architects. Aralık 28, 2020 tarihinde https://www.archdaily.com: https://www.archdaily.com/786498/creche-d3-gayet-roger-architects?ad_medium=gallery adresinden alındı
Url 4. (2019, Kasım 1). Independence Library and Apartments. Aralık 29, 2020 tarihinde https://www.archdaily.com: https://www.archdaily.com/927467/independence-library-and-apartments-john-ronan-architects?ad_medium=gallery adresinden alındı
Url 5. (2021, Ocak 15). https://tr.pinterest.com. Ocak 15, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/761038037031108804/ adresinden alındı
Url 6. (2017, Temmuz 17). Qbini: a sorting box as an architectural play of light. Ocak 15, 2021 tarihinde https://www.archiproducts.com: https://www.archiproducts.com/en/news/qbini-a-sorting-box-as-an-architectural-play-of-light_59152 adresinden alındı
Url 7. (2021, Ocak 26). https://tr.pinterest.com. Ocak 26, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/607845280943446882/ adresinden alındı
Url 8. (2021, Ocak 18). https://tr.pinterest.com. Ocak 18, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/761038037031471495/ adresinden alındı
Url 9. (2021, Ocak 18). https://tr.pinterest.com. Ocak 18, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/761038037031471680/ adresinden alındı
Url10. (2021, Ocak 2). AUTEM™ Acoustic Ceilings. Ocak 2, 2021 tarihinde www.archdaily.com: https://www.archdaily.com/catalog/us/products/16378/autem-acoustic-ceilings-fabritrak?ad_source=search&ad_medium=search_result_all adresinden alındı
Url11. (2018, Mart 23). Guest House in Kyoto. Ocak 15, 2021 tarihinde https://www.archdaily.com/: https://www.archdaily.com/890432/guest-house-in-kyoto-blue-architecture-design-studio?ad_medium=gallery adresinden alındı
Url12. (2021, Ocak 15). https://tr.pinterest.com. Ocak 15, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/119134352629955989/ adresinden alındı
Url13. (2021, Ocak 15). https://tr.pinterest.com. Ocak 15, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/622059767278606973/ adresinden alındı
Url14. (2011, Haziran 24). Chettinad Health City Auditorium / Morphogenesis. Ocak 18, 2021 tarihinde https://www.archdaily.com: https://www.archdaily.com/144417/chettinad-health-city-auditorium-morphogenesis adresinden alındı
Url15. (2021, Ocak 18). https://tr.pinterest.com/. Ocak 18, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com/: https://tr.pinterest.com/pin/761038037031472115/ adresinden alındı
Url16. (2021, Ocak 18). https://tr.pinterest.com. Ocak 2021, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/761038037031472066/ adresinden alındı
Url17. (2018). International Investment Bank Offices – Paris. Ocak 15, 2021 tarihinde https://officesnapshots.com/: https://officesnapshots.com/2019/03/11/international-investment-bank-offices-paris/?utm_source=Snapshots+Weekly+Newsletter&utm_campaign=cab36e7c3e-EMAIL_CAMPAIGN_2019_03_18&utm_medium=email&utm_term=0_82997c3ce9-cab36e7c3e-91137393 adresinden alındı
Url18. (2018). The Letovo International School. Ocak 18, 2021 tarihinde https://educationsnapshots.com: https://educationsnapshots.com/projects/3882/the-letovo-international-school/ adresinden alındı
Url19. (2018, Mart 19). 10 Coolest Offices in the Bay Area 2018. Ocak 15, 2021 tarihinde https://www.bizjournals.com: https://www.bizjournals.com/sanfrancisco/feature/bay-area-coolest-offices-contest.html adresinden alındı
Url20. (2018, Ekim 16). The most beautiful expectation Technology office china by Zones Design Studio. Ocak 15, 2021 tarihinde https://www.gooood.cn: https://www.gooood.cn/the-most-beautiful-expectation-technology-office-china-by-zones-design-studio.htm adresinden alındı
Url21. (2021, Ocak 16). https://tr.pinterest.com. Ocak 16, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/761038037031463188/ adresinden alındı
Url22. (2019, Haziran 8). Schools that Innovate / AUÁ arquitetos. Ocak 16, 2021 tarihinde https://www.archdaily.com/: https://www.archdaily.com/917662/architecture-and-education-15-schools-designed-by-brazilian-architects?ad_medium=gallery adresinden alındı
Url23. (2021, Ocak 18). https://tr.pinterest.com. Ocak 18, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/761038037031486511/ adresinden alındı
Url24. (2014, Aralık 3). M – Auditorium / Planet 3 Studios Architecture. Ocak 18, 2021 tarihinde https://www.archdaily.com: https://www.archdaily.com/572832/m-nil-auditorium-planet-3-studios-architecture?ad_medium=gallery adresinden alındı
Url25. (2015, Ocak 28). Cinepax Lahore cinema by Architects Inc., Lahore – Pakistan. Ocak 18, 2021 tarihinde https://retaildesignblog.net: https://retaildesignblog.net/2015/01/28/cinepax-lahore-cinema-by-architects-inc-lahore-pakistan/ adresinden alındı
Url26. (2014, Şubat 7). Hospital De Sant Joan De Déu. Ocak 16, 2021 tarihinde https://decopeques.com: https://decopeques.com/espacios-cool-para-ninos-hospital-de-sant-joan-de-deu/ adresinden alındı
Url27. (2021, Ocak 16). Broadway Housing Communities. Ocak 16, 2021 tarihinde https://www.pentagram.com: https://www.pentagram.com/work/broadway-housing-communities?rel=discipline&rel-id=4 adresinden alındı
Url28. (2016, Ekim). Hotel in Mannheim von Blocher Partners. Ocak 16, 2021 tarihinde http://ait-xia-dialog.de: http://ait-xia-dialog.de/ait-neuigkeiten/hotel-in-mannheim-von-blocher-partners/ adresinden alındı
Url29. (2021, Ocak 16). Global Professional Services Company. Ocak 16, 2021 tarihinde https://www.europtimum.com: https://www.europtimum.com/our-work/global-professional-services-company/ adresinden alındı
Url30. (2012, Mayıs 3). Inside a Modern Designer Capsule Hotel: 9hours, Kyoto. Ocak 16, 2021 tarihinde http://japantravelmate.com: http://japantravelmate.com/best-of/capsule-hotel-9hours-kyoto adresinden alındı
Url31. (2017, Ağustos 30). 10 Wayfinding Signage Examples To Inspire You. Ocak 18, 2021 tarihinde https://blog.tph.ca: https://blog.tph.ca/2017/08/30/10-wayfinding-signage-examples-inspire/ adresinden alındı
Url32. (2021, Ocak 18). https://tr.pinterest.com. Ocak 18, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/632966922610314771/ adresinden alındı
Url33. (2021, Ocak 18). https://tr.pinterest.com. Ocak 18, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/684054630887128872/ adresinden alındı
Url34. (2021, Ocak 17). https://tr.pinterest.com. https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/263671753163005345/ adresinden alındı
Url35. (2015, Şubat 17). A Clever, Fun Restaurant That Keeps the Kids in Mind. Ocak 14, 2021 tarihinde https://design-milk.com: https://design-milk.com/clever-fun-restaurant-keeps-kids-mind/ adresinden alındı
Url36. (2021, Ocak 14). https://tr.pinterest.com. Ocak 14, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/303218987408034022/ adresinden alındı
Url37. (2021, Ocak 14). https://tr.pinterest.com. Ocak 14, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/258957047304598196/ adresinden alındı
Url38. (2021, Ocak 14). https://tr.pinterest.com. Ocak 14, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/832954893562117044/ adresinden alındı
Url39. (2021, Ocak 14). Paúl Rivera Architectural Photography. Ocak 14, 2021 tarihinde http://www.paulriveraphotography.com: http://www.paulriveraphotography.com/google/#itemId=54c02185e4b0080d2f17a40f adresinden alındı
Url40. (2018, Mayıs 28). The Commons Restoran ve Bar. Ocak 17, 2021 tarihinde https://www.arkitera.com: https://www.arkitera.com/proje/the-commons-restoran-ve-bar/ adresinden alındı
Url41. (2020, Temmuz 23). Hyperlane Linear Sky Park / ASPECT Studios. Ocak 17, 2021 tarihinde https://www.archdaily.com: https://www.archdaily.com/944000/hyperlane-aspect-studios?ad_medium=gallery adresinden alındı
Url42. (2021, Ocak 16). https://tr.pinterest.com. Ocak 16, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/761038037031462778/ adresinden alındı
Url43. (2015). Mercado Libre Offices – Alem. Ocak 17, 2021 tarihinde https://officesnapshots.com: https://officesnapshots.com/2017/07/26/mercado-libre-offices-alem/ adresinden alındı
Url44. (2021, Ocak 17). https://tr.pinterest.com. Ocak 17, 2021 tarihinde https://tr.pinterest.com: https://tr.pinterest.com/pin/478085316693096191/ adresinden alındı
Ünver, H., & Yamaçlı, R. (2014). Ulaşılabilirlik Kültürü. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 215-226.
Voordt, T., & Wegen, H. (2005). Architecture In Use: An Introduction to the Programming, Design and Evaluation of Buildings. Oxford: Elsevier-Architectural Press.
Wolfgang, F., & Korydon, H. (2011). Universal Design Handbook. Amerika: The McGraw-Hill Companies.
Woodward , S. (2017, Şubat 6). Universal Design 101. Eylül 4, 2020 tarihinde https://www.rickhansen.com/: https://www.rickhansen.com/news-stories/blog/universal-design-101 adresinden alındı