GEORG KOLBE'NİN İSTANBUL'DAKİ HEYKEL ÇALIŞMALARI:GÜNCEL SİYASETİN SANATSAL GÖRÜNÜMLERİ (1917 / 18)

19. yüzyılın ikinci yarısında, Osmanlı ile Alman İmparatorluğu arasında artan siyasi ve kültürel ilişkiler, müttefik olarak katıldıkları I. Dünya Savaşı sırasında da devam etmiştir. Almanya’nın en itibar gören modern heykeltıraşlarından birisi olan Georg Kolbe (1877-1947), Mayıs 1917 - Aralık 1918 arası askerlik görevini yapmak üzere İstanbul’a gönderilmiştir. Sanatçı, yaklaşık bir buçuk sene boyunca Alman İmparatorluğu Sefaret Köşkü ile Tarabya Yazlık Rezidansı’nda çalışmış; Almanya Sefiri Richard von Kühlmann (İstanbul’daki görev süresi: Ekim 1916-Haziran 1917) ve diğer görevliler için birçok heykel hazırlamıştır. Aynı zamanda, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin liderlerinden Talât, Cemal ve Enver paşaların büstlerini yapmıştır. Bahsi geçen çalışmalar, Osmanlı yöneticilerinin heykel sanatını Batılı devletlerde olduğu gibi meşruiyet sembolü olarak kullanmayı hedeflediklerini gösterir. Bu yazının amacı, Kolbe’nin Osmanlı başkentinde tasarladığı heykelleri incelemek ve bunların, kendi sanatı ile Türkiye sanatı içindeki yerini değerlendirmektir. Burada öne sürülen argümana göre, İstanbul dönemi hem onun 1918 sonrası çalışmalarına esin kaynağı olmuş hem de Türkiye’de heykel sanatı üzerinde etki bırakmıştır. Almanya’ya döndükten sonra Dresden’de hazırladığı Lingner Mozolesi kabartmaları (1920) ile İhsan Özsoy’un Süreyya Tiyatrosu’ndaki cephe rölyefleri (1924-27), büyük olasılıkla İstanbul’da oluşan çift yönlü etkileşimin birer ürünüdür.

___

  • REFERANS1 31 Ağustos 1931’de Kolbe’nin Ottilie Schäfer’e yazdığı mektup. El Yazması Eserler Bölümü, Berlin Devlet Kütüphanesi (Handschriftenabteilung Staatsbibliothek Berlin). Konu ile ilgili olarak bkz. Ursel Berger, “Georg Kolbe in der NS-Zeit, Tatsachen und Interpretationen”. https://www.georg-kolbe-museum. de/wp-content/uploads/2018/07/Einseitig-k%C3%BCnstlerisch- mit-Bildern-Titel-1.pdf. (3.8.2019)