TÜRKİYE’DE SOSYAL DEVLET ANLAYIŞI ve YAŞLI HAKLARI

Yaşlılığın tarihsel serüveni farklılık gösteren bir yapı üzerine inşa edilmiştir. Toplumların sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik özelliklerine göre yaşlı bireylere yönelik algılarda değişmiştir. Günümüzde teknolojinin gelişmesi ve akabinde sağlık alanındaki yenilikler, bireylerin yaşam süresini uzatarak yaşlı nüfusun artmasına neden olmuştur. Bu konuya artı olarak kaba doğum oranın azalmasının etkisiyle de toplumda görünür hale gelen yaşlı bireyler, sosyal bir sorun olarak algılanmaya başlamıştır. Yaşlılık evresiyle oluşan ya da artan fiziksel ve ruhsal problemler, yaşlı bireylerin birtakım kişi, kurum ya da kuruluşlara ihtiyaç duymasına sebep olmuştur. Bu noktada Cumhuriyet öncesi ya da Cumhuriyetten günümüze kadar yaşlılara yönelik politikalar devam etmekte olup son çeyrek asırda daha fazla artış görülmektedir. Türkiye dışında farklı ülkelerdeki yaşlılık olgusuna odaklanılarak Norveç ve Afganistan’daki yaşlılık konusuna değinilmiştir. Türkiye’de ise 1921, 1924, 1961, 1982 Anayasalarında sosyal devlet anlayışına ve yaşlılara yönelik politikalar, haklar ve hizmetler ele alınmıştır. Merkez yönetim dışında yerel yönetimler, Sivil Toplum Kuruluşları ve Tazelenme Üniversiteleri de yaşlıların sorunları doğrultusunda faaliyetler gerçekleştiren kurum ve kuruluşlardır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Niğde Belediyesinin yaşlılığa yönelik birtakım hizmetlerine değinilmiştir. Türkiye’de yaşlılık etrafında kurulan birçok Sivil Toplum Kuruluşları vardır ve amaçları genel olarak yaşlı bireylerin hayatlarını konfor içinde geçirmesidir. Tazelenme Üniversiteleri ise yaşlılık konusunun üniversite bünyesinde ele alınarak hizmetler sağlandığı bir kurumdur.

___

  • Aktan, C.C. (2011). Eski Devlet Anlayışına Karşı Yeni Devlet Anlayışı. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 3(2), 200
  • Akyıldız, F. (2019). Sosyal Devlet Tarihe Gömülürken “Kamu Yararı” ve “Sosyal Hizmet” Kavramlarını Yeniden Düşünmek. Kahramanmaraş Sütçü İmam İktisadi ve idari bilimler fakültesi Dergisi,48
  • Altun, Z. (2021). Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar ve Sosyal Hizmetler: Sivil Toplum Kuruluşları Üzerinden Bir Değerlendirme. Toplumsal Politika Dergisi, 2(1), 41
  • Arpacı, F., Ve Bakır, B. (2017). Yaşlı İstismarı ve İhmali. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi,694
  • Ayman Güler, B. (2005, 21-22 Nisan). Sosyal Devlet ve Yerleşme. Yasal Değişim Sürecinde İnsan, Toplum, Çevre, Kent ve Mimarlık Sempozyumunda sunuldu, İstanbul.
  • Balay Tuncer, B. (2021). Dijital İletişim, Dijital Eşitsizlik ve Yaşlanma: Kovid-19 Süreci ile Yaşanan Dijital Bölüme ve Uçurumlar Üzerine. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 6(6), 1342
  • Baran, A. G. (20089. Yaşlılıkta Sosyalizasyon ve Yaşam Kalitesi Yaşlılıkta Sosyalizasyon ve Yaşam Kalitesi Aşlılıkta Sosyalizasyon ve Yaşam Kalitesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2, 91
  • Bashır, B. A. (2019). Afganistan Anayasalarında Temel Hak ve Hürriyetlerin Gelişimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Bozatay, D.A., ve Meriç, İ. (2013). Afganistan’da Şiddet ve Terörün Toplumsal Arka Planı. Akademik Orta Doğu: Altı Aylık Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, 7(14), 150
  • Bozatay, D.A., Ve Meriç, İ. (2013). Afganistan’da Şiddet ve Terörün Toplumsal Arka Planı. Akademik Orta Doğu: Altı Aylık Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, 7(14), 150
  • Bulut, N. (2003). Küreselleşme: Sosyal Devletin Sonu Mu?. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(2),173
  • Çağlar, T. (2015). Refah Devleti Bağlamında Almanya’da Yaşlılara İlişkin Temel Haklar. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi,39(2), 225-243
  • Çağlar, T. (2014). Yaşlılık ve Sosyal Hizmet: Yaşam Destek Merkezi Örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 25(2), 149-150
  • Çataloğlu, S. (2018). Yaşlılık, Değer ve Teknoloji. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 1(1), 27
  • Çiçek, B., Şahin, H., Erkal, S. (2021). Yaşlıların Aktif Yaşlanma Tecrübeleri: Nitel Bir Çalışma. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(33), 371
  • Çolak, M., ve Ö, Y.E. (2015). Sosyal Politika Anlamında Aktif Yaşlanma Politikalarının Ulusal ve Yerel Düzeydeki Analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 116
  • Demirci, Y.E. (2021). Pozitif Psikoloji Çerçevesinde Huzurevinde Kalan Yaşlılara Bakış: Minnettarlık, Mental İyi-Oluş ve Öz-Anlayış. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bursa Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bursa.
  • Durdu, Z. (2009). Modern Devletin Dönüşümünde Bir Ara Dönem: Sosyal Refah Devleti. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s.22,41
  • Esendemir, Ş. (2016). Türkiye’de Yerinde Yaşlanma ve Mekân Gerontolojisinin Temel Parametreleri. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 36(2), 413-414
  • Genç, Y., ve Barış, İ. (2015). Yaşlı Bakım Hizmetlerinde Çağdaş Yaklaşım: Kurumsal Bakım Yerine Evde Bakım Hizmetlerinin Güçlendirilmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10),41
  • Genç, Y., Çavuşoğlu, O., Çöpoğlu, M. (2020). Sosyal Politika Geliştirme ve Sosyal Hizmet Uygulamalarında Yerelleşme: Sakarya Büyükşehir Belediyesi Sosyal Gelişim Merkezi Örneği. Sosyal Politikaları Çalışmaları Dergisi, 20(46), 238
  • Günaydın, D. (2011). Küreselleşmenin Refah Devleti Sağlık Politikalarına Etkileri: Türkiye Örneği, Yayımlanmış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Kalınkara, V., Başıbüyük, G.Ö., Ay, F. (2016). Yaşlıların Geronteknolojik Ürünleri Kabule Yönelik Tutumları. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, c.9, 3
  • Karaca, C., ve Çam, Y. (2019). Türkiye’de Sosyal Devlet Anlayışının Değerlendirilmesi. Maliye Dergisi, s.176,72
  • Karadoğan, M. (2015). Türkiye'de Sosyal Devlet ve Sosyal Güvenlik Hizmetlerinde Değişim (Avrupa Birliği Süreci Açısından Bir Değerlendirme). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kara, B. (2001). 1982 Anayasası Sonrasındaki Kurulan Hükümetlerin İnsan Haklarının Gelişimine Katkısı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
  • Kara, B. (2008). Sosyal Haklar ve Özel Olarak Korunması Gereken Kişiler, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Kamu Yönetimi Bölümü, Isparta.
  • Kara, B. (2018). Türkiye’de Sağlık Politikalarının Sosyolojik Altyapısı. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 1(21), 31
  • Kara, B., ve Sucu, N. (2019). Yaşlılara Göre ‘Yaşlılık’ ve Yaşlıları Etkileyen Sosyal Değişimler. Millî Kültür Araştırmaları Dergisi, 3(1), 67-68
  • Keser, E. N. N. (2019). Alzheimer Tanısı Konulan Yaşlıların Ailelerinin Sosyal Hizmet Gereksinimler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Koldaş, L. (2017). Yaşlılık ve Kardiyovasküler Yaşlanma Nedir?. Türk Kardiyoloji Derneği Dergisi, s.45,1
  • Kol, E. (2015). Türkiye’de Sağlık Reformlarının Sağlık Hakkı Açısından Değerlendirilmesi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 5(1), 140
  • Küçükoğlu, M. ve Ercan, H. (2019). Norveç’te Refah Devletinin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18) 2275-2297
  • Küdür, O.F. (2020). Uluslararası Sözleşmeler Bakımından Türkiye’de Çalışma Hakkı ve Sınırlamaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yaşar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. İzmir.
  • Mahiroğulları, A. (2005). Endüstri Devrimi Sonrasında Emeğin İstismarını Belgeleyen İki Eser: Germinal ve Dokumacılar. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 32, 42-43
  • Oğlak, S. (2019). Yaşlı Sosyal Refahının Küresel Yaşlanma İzlem Endeksi Yönünden Değerlendirilmesi ve Türkiye Yaşlı Sosyal Refahının Görünümü. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 12(2), 87-91
  • Omay, U. (2015). Sosyal Haklar. (1.Basım). İstanbul: Beta Basım Yayımcılık.
  • Öz, C. S., Ve Balta, S. (2020). Türkiye’de Yaşlılara Yönelik Güncel Sosyal Politikaların Analizi. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 81
  • Özer Baş, G. (2021). Yaşlı Bireylerin Mekân Kullanım Tercihleri. (1.Basım). Ankara: İktisadi Yayınevi.
  • Sözal, S. (2021). Yaşlı Bireylerde İstismar, Depresyon ve Sosyal Destek Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yakın Doğu Üniversitesi Adli Bilimler Enstitüsü.
  • Şahin, S. (2021). Yaşlılarda Fiziksel Aktivite Düzeyinin Uykusuzluk Şiddetine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
  • Şeker, A., Ve Kurt, G. (2018). Bir Sosyal Politika Alanı Olarak Yaşlılık ve Sosyal Hizmet Uygulamaları. Nüfusbilim Dergisi.40, 15
  • Yalçınkaya, A., Ve Rashid, Y. (2020). Afganistan Anayasası’nda İnsan Hakları. Strategic Public Management Journal, 6(12), 140
  • Yerli, G. (2017). Yaşlılık Dönemi Özellikleri ve Yaşlılara Yönelik Sosyal Hizmetler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(52),1278-1279
  • Talas, M. (2011). Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye Perspektifi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, s.29, 389-391
  • Taşçı, F. (2010). Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar: İsveç, Almanya, İngiltere ve İtalya Örnekleri. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(24), 19
  • Türkoğlu, İ. (2013). Sosyal Devlet Bağlamında Türkiye’de Sosyal Yardım ve Sosyal Güvenlik. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(3), 293-294
  • Tütengil, C. (1962). Az Gelişmenin Sebepleri. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, s.4, 153