YENİ HÜMANİZM VE KIRILGAN MİRASLAR: KÜRESEL KÖYÜN YENİ SOYLU VAHŞİLERİ VE SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASI SÖZLEŞMESİ

Küreselleşme kavramı klişe bir kavram olarak karşımıza çıkar. Klişelerden uzak durarak bu kavram etrafında yeni bir tartışma yürütebilmek zordur. Bugüne kadar pek çok farklı açıdan tartışılan küreselleşme söyleminin hak ettiğinden daha az tartışıldığı alanlardan biri kültürel miras alanıdır. Oysaki; sürdürülebilir kalkınma, kültür endüstrisi, kültür turizmi, küreselleşmenin de etkisiyle yaşa- nan göçler gibi pek çok mesele kültürel mirasla ilgilidir. Bu nedenle, hâlihazırda 178 ülkenin taraf ol- duğu ve 508 unsurun Listelere miras olarak kaydedildiği Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi (UNESCO, 2003) söz konusu olduğunda bu kavramla tekrar yüzleşmek gerekir. Küresel ölçekte yerel olanı korumayı amaçlayan Sözleşme; uygulama, değerlendirme, denetim ve yönetişim mekanizmaları ile küresel ve yerel arasındaki dengeyi gözetmek zorundadır. Sözleşme sık sık mira- sın topluluk, grup ve kimi zamanlarda bireye ait bir miras olduğunun ve bunların katılım ve katkısı olmadan korunamayacağının altını çizer. Dolayısıyla kurması gereken küresel ve yerel dengesi insan odaklı bir dengedir. Ne var ki; mekân, değer ve mirasların küreselleştiği, zaman algısının ise hızlı ama düz çizgisel ilerlediği bir dönemde söz konusu dengenin sürdürülebilir olması zorludur. Bu nedenle makalede öncelikle 2003, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinin küreselleşme yaklaşımı irdelenmiş ve küreselleşmenin Sözleşme açısından ne anlama geldiği 2003 yılından itibaren oluşturulan metinler ve tartışmalı alanlar üzerinden incelenmiştir. Bunun yanı sıra kırılgan bir miras biçimi olarak anılan somut olmayan kültürel mirasın yerel, ulusal ya da evrensel gibi söylemleri ve bu söylemlerin Avrupa merkezci bakış açısından ne kadar etkilendiği soylu vahşi, kozmopolitanizm, topluluğun ruhu, hümanizma gibi kavramlarla birlikte düşünülerek yorumlanmıştır.

New Humanism and Fragile Heritages: New Noble Savage in Global Village and the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage

Although globalization is a frequently used cliché concept dominates many areas of our life day by day instead of losing its validity. It is therefore difficult to maintain a new discussion around this concept by avoiding clichés. The discourse of globalization, which has been debated from so many diffe- rent perspectives so far, is less discussed than it deserves in cultural heritage issues. However, many challenges such as the cultural industry, cultural tourism, and migration under the influence of globa- lization are related to cultural heritage. For this reason, it is necessary to face again with this concept within the frame of the Convention on the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage (UNESCO, 2003). The Convention, which aims to safeguard the local on a global scale, has to consider the balance between implementation, evaluation, audit and governance mechanisms, and global perspectives. The Convention frequently emphasizes that heritage belonging to the community, group and in some cases individuals, and cannot be safeguarded without their active participation and contribution. Therefore, it is a human-centered balance that needs to be set up. However, it is difficult to sustain this balance in a highly globalized and fastened world. For this reason, in this article, the globalization approach of the 2003 Convention on the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage and the meaning of globalization concerning the Convention is based on the texts created since 2003. Besides, the discourses of the in- tangible cultural heritage, known as a fragile heritage, as local, national or universal, and the extent to which the European-based perspectives influence these discourses interpreted with the consideration of concepts such as noble savage, cosmopolitanism, the spirit of the community and humanism.

PDF

___

Aikawa, Noriko. ‘‘The International Convention For the Safeguarding of the Intangible
Cultural Heritage: Addressing Threats to Intan- gible Cultural Heritage’’. Internatıonal Con- ference Globalization and Intangible Cultu- ral Heritage, Tokyo, Japan: 26-27 August 2004: (80-83).
Bertorelli, Caroline. ‘‘The Challenges of UNES- CO Intangible Cultural Heritage’’. Journal of Tourism Studies (2018), 91: 91-117
Cocchiara, Guiseppe. Avrupa’da Folklor Tarihi. (Çev. Yerke Özer). Ankara: Geleneksel Ya- yıncılık, 2017.
Criteria for the Inscription on the Representati- ve List https://ich.unesco.org/en/procedure- of-inscription-00809#criteria
Culture Heritage. (ITH/14/9.COM/10). Paris: UNESCO. UNESCO (2013). “Report of the Subsidiary Body on its work in 2013 and examination of nominations for inscription on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity” Intergover- mental Committee for the Safeguarding of the Intangible Culture Heritage. (ITH/13/8. COM/8). Paris: UNESCO. UNESCO (2011).
De la Dehase, Guillermo. Winners and Losers in Globalization. Maiden: Blackwell, 2006. Draft Decision 11.COM 10b.8 Traditional art of string puppetry in Sri Lanka’’ (No. 01171)
Ferguson, James. Global Shadows: Africa in the Neoliberal World, Durham, Duke University Press, 2006.
Kellner, Douglas and Clayton Pierce, ‘‘Media and Globalisation’’der. Geroge Ritzer, The Black- well Companion to Globalization. Maiden, MA, 2007.
Ölçer Özünel, Evrim. “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Karanlık Yüzleri: Turistifikasyon, Bağlamından Koparma, Millîleştirme, Mü- zeifikasyon, Otantifikasyon ve Aşırı Ticari- leşme” Kültürel Mirasın Korunması Ulusla- rarası Bursa Sempozyumu, 2017.
Plouin, Jacques (ed). Envisioning a New Huma- nism for the 21st Century: A New Avanues for Reflection and Action. Paris: UNESCO Pub- lications, 2014.
Ritzer, Gerorge. Küresel Dünya. (Çev. Melih Pek- demir), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011.
Matsuura, Koïkiro (2004) ‘Foreword’, in In- ternational Conference, Globalisation and Intangible Cultural Heritage, Tokyo, Ja- pan, 26–27August 2004, Paris: UNESCO/ United Nations University. Online. Ava- ilable HTTP: (Accessed 12 August 2009).
“UNESCO’s Work on Culture and Sustainable Development Evaluation of a Policy Theme” h t t p : / / u n e s d o c . u n e s c o . o r g / images/0023/002344/234443E.pdf
UNESCO, 2008. Operational Directives for the Implementation of the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Herita-ge. Online : http://www.unesco.org/culture/ ich/doc/src/ICH-Operational_ Directives-4. GA-EN.doc, accessed the 20 July 2010.
Weatherford, Jack. Vahşiler, Barbarlık ve Uy- garlık. (Çev. Şen Süer). Versus Yayınları: İstanbul, 2008. https://ich.unesco.org/en/USL/whistled-lan- guage-00658 https://ich.unesco.org/en/USL/mongolian- traditional-practices-of-worshipping-the- sacred-sites-00871#identification