Türkçe öğretiminde ayrıştırıcı dinlemeyi geliştirmeye yönelik bir etkinlik önerisi

Dinlemede yaşanan süreçler, dinlenen materyale ve dinlemenin amacına göre farklılık göstermektedir. Bu farklılık, çeşitli dinleme türlerinin ortaya çıkması ve kullanılmasıyla sonuçlanmıştır. Dinleme etkinliğinin sağlıklı bir şekilde gerçekleşebilmesi için dinleme amacına uygun dinleme türünün belirlenmesi gerekir. Dinleme türleri içerisinde literatürde üzerinde en az durulan ayrıştırıcı dinleme, bu çalışmanın konusudur. Buradan hareketle çalışmanın amacı, bireyin ana dilinin seslerini fark etme ve bu seslerin ayrımına vararak anlam oluşturma sürecinde kullandığı ilk dinleme türü olan ayrıştırıcı dinlemeye dikkat çekerek ilköğretim ikinci kademede bu türün nasıl kullanılabileceğine dair bir etkinlik önerisi sunmaktır.

An activity proposal aimed at improving discriminative listening in turkish language teaching

Processes experienced in listening differ with respect to the material that is listened to and the aim of the act of listening. This difference has paved the way for the emergence and use of various types of listening. It is necessary to define the type that fits the aim of listening in order for the act of listening to be carried out in a healthy manner. Discriminative listening, which is the least stressed type in the literature, is the subject matter of this study. The aim of the study is to present an activity proposal about how discriminative listening can be employed in the secondary stage of elementary education by putting special emphasis on this type of listening, which is the first type that an individual uses in the process of making out meaning by distinguishing the sounds of his/her native language.

PDF

___

AKKAYA, N. (1989). “Tekerlemelerin Çocuklar Üzerindeki Etkileri”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. (2). Bursa.
AKKAYA, N. (2000). “Tekerlemelerin Çocuk Eğitimindeki Yeri”. I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi ve TÖMER.
ANTHONY, J. L. ve FRANCIS, D. J. (2005). “Development of Phonological Awareness”. Current Directions in Psychological Science, 14 (5).
AYDIN, M. (1998). Türlü Yönleriyle Tekerlemeler. Ankara: Ürün Yayınları.
AYPARLAR, F. (2005). “Müzik Eğitiminde Nitelikli Bir Araç: Çocuk Tekerlemeleri”.
BORATAV, P. N. (2000). Tekerleme. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
BURLEY- ALLEN, M. (1995) Listening: The Forgotten Skill. John Wily&Sons Inc. New York.
CİHANGİR, Z. (2004-b). Kişilerarası İletişimde Dinleme Becerisi. Ankara: Nobel Yayınevi.
DEMİRCAN, Ö. (1996). Türkçenin Sesdizimi. İstanbul: Der Yayınları.
DOĞAN, Y. (2007). İlköğretim İkinci Kademede Dil Becerisi Olarak Dinlemeyi Geliştirme Çalışmaları. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara.
DUYMAZ, A. (2003). İrfanı Arzulayan Sözler Tekerlemeler. Ankara: Akçağ.
EKER, S. (2010). “Ünlülerin Temel Özellikleri Üzerine Birkaç Not”. Turkish Studies. 5 (4). 305-320.
ERDOĞAN, Ö. (2009). İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Fonolojik Farkındalık Becerileri ile Okuma ve Yazma Becerileri Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara.
GÖĞÜŞ, B. (1978). Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.
GÖKKAYA, H. (2008). Konuşma Becerisinin Sağaltılmasında Tekerlemelerin Kullanımı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bolu.
GÜNEŞ, F. (2007). Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma. Ankara: Nobel Yayıncılık.
KINGEN, S. (2000). Teaching Language Arts in Middle Schools. Lawrence Erlbaum Ass. New Jersey.
KOÇ, N. (2003). Dinleme Becerilerini Kazandırma Yöntemlerinin Uygulanması. Onsekizmart Üniversitesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale.
MEB (2005). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı (1-5. Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
MEB (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
OĞUZKAN, A.(1965). “Dinlemesini Bilmek”. İlköğretim. (31) 532.
ONAN, B. (2005). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Öğretiminde Dil Yapılarının Anlama Becerilerini (Okuma/ Dinleme) Geliştirmedeki Rolü. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara.
ÖNAL, M. N. (2002). “Türkçenin Eğitimi ve Öğretiminde Oyun Tekerlemelerinin Yeri ve Önemi”. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (9). Muğla.
ÖZBAY, M. (2009). Anlama Teknikleri – II: Dinleme Eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.
ÖZBAY, M. (2006). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
ROBERTSON, A. K. (2004). Etkili Dinleme. İstanbul: Hayat Yayınları.
SEVER, S. (2000). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Ankara: Anı Yayınları.
ŞENTÜRK, H. (2008). Ana Dil (Türkçe) Öğretiminde Tekerlemelerin Kullanılması. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak.
TDK, (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.
TEMUR, T. (2001). “Dinleme Becerisi”. Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu 1-8. Ankara: Nobel Yayınları.
TOMPKİNS, G. E. (1998). Language Arts Content and Teaching Strategies. California State University. Prentice-Hall Inc. New Jersey.
TOPBAŞ, S. (1997). “Turkish Children’s Phonological Acquisition: Implications for Phonological Disorders”. European Journal of Disorders of Communication. 32 (4).
TOSUNOĞLU, M. ve MELANLIOĞLU, D. (2007). Türk Topluluklarında Söylenen Tekerlemelerin Çocuk Gelişimindeki Yeri ve Önemi. III. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (04-06 Ekim 2006) Bildiri Kitabı. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
UNGAN, S. (2009). “Dil Gelişim Aracı Olarak Tekerlemeler”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (3). Denizli.
YALÇIN, A. (2002). Türkçe Öğretim Yöntemleri Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
YALÇIN, A. ve AYTAŞ, G. (2002). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ.
YILAR, Ö. ve TURAN, T. (2007). Eğitim Fakülteleri İçin Çocuk Edebiyatı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
YILDIRIM, H. (2007). İlköğretim 3. Sınıf Öğrencilerinin Dinleme Becerileri Üzerine Bir Araştırma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bolu.
YÜCEL, D. (2009). Sesbilgisel Farkındalık (Fonolojik Farkındalık) Eğitiminin Okuma Sorunu Olan Çocuklar Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara.