GÜLTEN DAYIOĞLU'NUN ÖYKÜLERİNDEKİ DEYİMLERİN TANINIRLIK VE SAYDAMLIK DERECELERİ BAKIMINDAN İNCELENMESİ
Bu araştırmanın amacı, Gülten Dayıoğlu'nun 8 yaş ve üstü okuyucular için yazdığı öykülerindeki deyimleri saydamlık ve tanınırlık dereceleri bakımından incelemektir. Tarama modelindeki betimsel nitelikli bu araştırmanın örneklemini 53 öykü oluşturmuştur. Araştırma ikinci (256), üçüncü (423) ve dördüncü (222) sınıfta öğrenimlerini sürdüren toplam 901 öğrenci ile yürütülmüştür. Deyimlerin saydamlık derecesi beş uzman tarafından deyimin gerçek anlamı ile deyimsel anlamı arasındaki ilişkiye göre belirlenmiştir. Deyimlerin katılımcı öğrenciler tarafından tanınırlık derecelerinin belirlenmesi için üçlü likert tipi bir ölçek oluşturulmuştur. Yapılan çözümleme sonucunda, incelenen yapıtlarda saydamlık derecesi bakımından en çok, kısmen ilişkili deyimlerin yer aldığı ve deyimlerin büyük oranda orta düzeyde tanındığı belirlenmiştir. Ayrıca, deyimlerin tanınırlık düzeylerinin sınıf değişkenine göre farklılaştığı, cinsiyet değişkenine göre farklılaşmadığı belirlenmiştir.
INVESTIGATION OF IDIOMS IN GÜLTEN DAYIOĞLU'S STORIES IN TERMS OF TRANSPARENCY AND FAMILIARITY DEGREES
The purpose of this study is to investigate the idioms in Gülten Dayıoğlu's stories that were written for 8 years and above in terms of transparency and familiarity degrees. The research is a descriptive survey model. The sample of the study consists of 53 stories. Research was conducted with a total of 901 students who continue their education in second (256), third (423) and fourth (222) grades. The transparency degreeof idioms were identified by 5 experts according to the degree of agreement between literal and figurative meaning of an idiom. A triple-point Likert-type scale was created to determine the degree of familiarity of idioms by participating students. In the result of analyzes, it was identified that partly related idioms are most put in appearance in terms of transparency in analyzed works. And the familiarity of idiomswere identified most as medium level. Moreover, it is identified that the familiarity degree of idioms are significantly differ according to grade variable, but not according to gender variable.
___
- Abrahamsen, E. & Burke-Williams, D. (2004). Comprehension of idioms by children with learning disabilities: Metaphoric transparency and syntactic frozenness. Journal of Psycholinguistic Research, 33(3), 203-215.
- Aksan, D. (2003). Her yönüyle dil: Ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Aljabri, S. S. (2013). EFL Students' judgments of English idiom familiarity and transparecy. Journal of Language Teaching and Research, 4(4), 662-669.
- Arıca Akkök, E. (2007). Deyimlerin anlambilimsel ve bilişsel özelliklerine göre tahmin edilebilirliği: Yabancı dilde bir uygulama. Dil Dergisi, 138, 18-33.
- Balcı, A. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Bayat, N. ve Çetinkaya, G. (2014). Tanınırlık ve saydamlık derecesi bakımından deyimlerin anla- şılabilirliği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (17), 205-232.
- Cacciari, C. & Tabossi, P. (1993). Idioms: Processing, structure, and interpretation. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
- Cacciari, C., & Glucksberg, S. (1991). Understanding idiomatic expressions: The contribution of word meanings. In G.B. Simpson (Ed.), Understanding word and sentence (ss. 217-240). The Netherlands: North-Holland.
- Cain, K., Oakhill, J. & Lemmon, K. (2005). The relation between childrens reading comprehension level and their comprehension of idioms. J. Experimental Child Psychology, 90, 65-87
- Cain, K., Towse, A. & Knight, R. S. (2009). The development of idiom comprehension: An investigation of semantic and contextual processing skills. Journal of Experimental Child Psychology, 102, 280-298.
- Cooper, T. (1998). Teaching idioms. Foreign Language Annals, 2(31), 255-266. Fernando, C. & Flavell, R. (1981). On idiom: Critical views and perspectives. Exeter Linguistic Studies, 5, 18-48 . Fraser, B. (1970). Idioms within a transformational grammar. Foundations of Language, 6, 22-42
- Gibbs, R. W. (1987). Linguistic factors in childrenÕs understanding of idioms. Journal of Child Language, 14, 569-586.
- Gibbs, R. W. (1991). Semantic analizability in children's understanding of idioms. Journal of Speech and Hearing Research, 34, 613-620.
- Gibbs, R.W. (1980). Spilling the beans on understanding and memory for idioms inconversation. Memory and Cognition, 8, 148-164.
- Güven, N. ve Bal, S. (2000). Dil gelişimi ve eğitim: 0-6 Yaş dönemindeki çocuklar için destekleyici etkinlikler. İstanbul: Epsilon Yayını.
- Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (10. Basım). Ankara: NobelYayın Dağıtım Karataş, T. (2011). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Sütun Yayınları.
- Lacroix, A., Aguert, M., Dardier, V., Stojanovik, V. & Laval, V. (2010). Idiom comprehension in French-speaking children and adolescents with Williams' syndrome. Research in Developmental Disabilities, 31, 608-616.
- Levorato, M. C., & Cacciari, C. (1999). Idiom comprehension in children: Are the effects of semantic analysability and context separable? European Journal of Cognitive Psychology, 11, 51-66.
- Levorato, M.C. (1993). The acquisition of idioms and the development of figurative competence. In C. Cacciari & P. Tabossi (Eds), Idioms: Processing, structure, and interpretation (ss.101- 128). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
- Liu, D. (2008). Idioms: Description, comprehension, acquisition, and pedagogy. NewYork: Routledge. Nippold, M. A., & Taylor, C. L. (1995). Idiom understanding in youth: Further examination of familiarity and transparency. Journal of Speech and Hearing Research, 38, 426-433.
- Nippold, M. A., & Taylor, C. L. (2002). Judgements of idiom familiarity and transparency: A comparison of children and adolescents. Journal of Speech and Hearing Research, 45, 384-391.
- Nippold, M.A., & Rudzinski, M. (1993). Familiarity and transparency in idiom explanation: A developmental study of children and adolescents. Journal of Speech and Hearing Research, 36, 728-737.
- Nordmann, E., Cleland, A. A. & Bull, R. (2014). Familiarity breeds dissent: Reliability analyses for British-English idioms on measures of familiarity, meaning, literality, and decomposability. Acta Psychologica, 149, 87-95.
- Peçenek, D. (2009). The Role of Familiarity and Semantic Analyzability in Children's, Adolescents' and Adults' Understanding of Idioms. S. Ay, Ö. Aydın, İ. Ergenç, S. Gökmen, S. İşsever ve D. Peçenek (Yay.) içinde, Essays on Turkish Linguistics Proceedings of the Fourteenth International Conference on Turkish Linguistics (ss.197-206). Harrassowitz Verlag: Wiesbaden.
- Qualls, C.D. & Harris, J.L. (1999). Effects of familiarity on idiom comprehension in African American and European American fifth graders. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 30, 141-151.
- Schweigert, W. A. (1986). The comprehension of familiar and less familiar idioms. Journal of Psycholinguistic Research, 15(1), 33-45.
- Seberian, N. & Fotovatnia, Z. (2011). Idiom Taxonomies and Idiom Comprehension: Implications for English Teachers. Theory and Practice in Language Studies, 1(9), 1231-1235.
- Sever, S. (2010). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem. Sis, N. ve Gökçe, B. (2009). Gülten Dayıoğlu'nun Çocuk Öykülerinde Yansımalar ve Kalıp Sözler.
- Turkish Studies, International Periodical Forthe Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4/3, 1975-1989
- Subaşı-Uzun, L. (1991). Deyimleşme ve Türkçede Deyimleşme Dereceleri. Dilbilim Araştırmaları, 1991, 29-39. Swinney, D.A., & Cutler, A. (1979). The access and processing of idiomatic expressions. Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior, 18, 523-534.
- ISSN: 1302-5600
- Yayın Aralığı: 4
- Yayıncı: Milli Eğitim Bakanlığı