Mehmet E. USTA, Ahmet UĞUR, Bilge BAĞCI, Esra ÇALIK

ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN OKULA UYUMUNUN SOKAKTA ÇALIŞMA DURUMUNA GÖRE İNCELENMESİ (ŞANLIURFA İLİ ÖRNEĞİ)

Bu araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin okula uyumunun sokakta çalışma durumuna göre değişimini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Şanlıurfa ilinde sokakta çalışan 29 ortaokul öğrencisi, sokakta çalışan 29 öğrencinin velisi ve sokakta çalışmayan 40 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma nicel ve nitel verilerin toplandığı karma modelle yapılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla veli ve öğrencilere sorulmak üzere araştırmacıların hazırladığı yarı yapılandırılmış katılımcı görüşme formu ile Ortaokul Okul Uyumu Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verileri Kruskal Wallis H ve Mann Whitney U testleri ile çözümlenmiştir. Nitel verilerinin çözümlenmesi amacıyla da görüşme formlarında yer alan sorularda frekans ve yüzdelik dağılımlar kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları incelendiğinde, okula uyum puanlarında yalnızca kendini yönetme alt boyutunda sokakta çalışmayan çocuklar lehine anlamlı bir fark görülmüştür. Diğer alt boyutlarda anlamlı bir fark görülmemiştir. Cinsiyete göre okula uyum puanları kendini yönetme ve öğretmen desteği alt boyutunda kız öğrenciler lehine anlamlı düzeyde farklılaşırken sokakta çalışan çocukların okula uyum puanları uyruk, aylık gelir değişkenlerine göre hiçbir alt boyutta anlamlı düzeyde farklılaşmamıştır. Araştırmaya göre çocukların sokakta çalıştırılmaları onların okula uyumlarının daha düşük olmasına, sokakta tehlikelere daha açık hale gelmelerine yol açtığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Okula uyum, sokakta çalışan çocuklar, ortaokul öğrencileri.

PDF

___

Alacahan, O. (2010). Çocuğunu sokakta çalıştıran ailelerin sosyo-ekonomik profili, tutum ve beklentileri. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 59(2), 133-47.
Al-Gamal, E., Hamdan Mansour A. M., Matrouk, R. and Nawaiseh, M. A. (2013). The psychosocial impact of child lobour in jordan: A national study. International Journal of Psychology, 48(6), 1156-1164.
Alptekin, K. (2011). Sokakta çalışan çocuklar ve aileleri: Düzce örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 22(1), 25-48.
Avşar, Z. ve Öğütoğulları, E. (2012). Çocuk işçiliği ve çocuk işçiliği ile mücadele stratejileri. Sosyal Güvenlik Dergisi, 2(1), 9-40.
Aydın, D., Çiftçi, E. K. ve Karataş, H. (2015). Sokakta çalışan çocukların depresyon durumlarının belirlenmesi. The Journal of Pediatric Research, 2(1), 31-36.
Aysev, A., Ulukol, B. ve Ceyhun, G. (2000). Çalışan ve okuyan çocukların “Çocuklar için depresyon ölçeği” ile değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 53(1), 27-30.
Baysal ve Çimir S. (2020). Türkiye’ye göç ile gelen uluslararası ilkokul öğrencilerinin kendi perspektiflerinden okulda arkadaşlarıyla yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 71-87.
Bilgin, R. (2009). Diyarbakır’da sokakta çalışan çocuklar üzerine sosyolojik bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(27), 232-244.
Cockburn, J. and Dostie, B. (2007). Child work and schooling: The role of household asset profiles and poverty in rural Ethiopia. Journal of African Economies, 16(4), 519-563.
Cüce, S. (2017). Sokakta çalıştırılan çocukların karşılaştıkları güçlükler üzerine nitel bir araştırma: Ankara örneği. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 35- 47.
Çoban, B. (2018). Türkiye’de işsizlik profili bağlamında Suriyeli gençlerin İstanbul işgücü piyasasına katılım sorunları. Çalışma ve Toplum, 56(1), 193-216.
Dursun, S. ve Aksakal, E. (2018). Çalışan çocukların sorunları üzerine bir araştırma. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 41-56.
Efe, H. ve Uluoğlu, S. A. (2015). Dünyada çocuk işçiliğiyle mücadelede gelinen nokta ve geleceğe dair bazı öngörüler. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 13(51), 46-72.
Erdoğan, Ö. (2016). Sokakta çalışan çocuklar sorunu. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, (44), 11-43.
Etiler, N., Çağlayan, Ç., Yavuz, C. I., Hatun, Ş. ve Hamzaoğlu, O. (2011). Çalışmanın çocuk bedeni üzerine etkisi: İzmit’te yapılan iki araştırma sonuçlarının karşılaştırılması. Türk Pediatri Arşivi, 46(2), 111-117.
Fırat, M., Kabakçı Yurdakul, I. ve Ersoy, A. (2014). Bir eğitim teknolojisi araştırmasına dayalı olarak karma yöntem araştırması deneyimi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 2(1), 64-85.
Fidan, F. (2004). Çalışan çocuk olgusuna sosyo-psikolojik bakış, sanayide çalışan çocuklar örneği. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 30-49.
Gülay, H. ve Erten, H. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının akran kabullerinin okula uyum değişkenleri üzerindeki yordayıcı etkisi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 81-92.
Harunoğulları, M. (2016). Suriyeli sığınmacı çocuk işçiler ve sorunları: Kilis örneği. Göç Dergisi, 3(1), 29-63.
Jensen, P. and Nielsen, H. S. (1997). “Child labor or school attendance? Evidence from Zambia”. Journal of Population Economics, 10(4), 407-424.
Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
Kızmaz, Z. ve Bilgin, R. (2010). Sokakta çalışan/yaşayan çocuklar ve suç: Diyarbakır örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 269-311.
Leech, N. L. and Onwuegbuzie, A. J. (2009). A typology of mixed methods research designs. Quality & Quantity, 43(2), 265-275.
Okumuş, E. (2009). Sokak çocuklarının sosyolojisi: Diyarbakır örneği. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(4), 9-37.
Ravallion, M. and Wodon, Q. (2000). Does child labor displace schooling? Evidence on behavioural responses to an enrollment subsidy. The Economic Journal, 110, 158-175.
Ray, R. (2000). "Analysis of child labor in Peru and Pakistan: A comparative study." Journal of Population Economics, 13(1), 3-19.
Subaşı Baybuğa, M. ve Kubilay, G. (2003). Sokakta yaşayan/çalışan çocukların aile ve yaşadıkları konutun özellikleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 2, 34-46.
Şişman, Y. (2006). Sokakta çalışan çocukların yaşam koşulları ve gelecekten beklentileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 251-275.
Türkmen, E. (2018). Türkiye’de mülteci çocuk emeği: Şanlıurfa’da çalışan Suriyeli mülteci çocuklar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
Voltan, N. (1980). Grupla atılganlık eğitiminin bireyin atılganlık düzeyine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Yıldız, Ö. (2006). Türkiye’de çocuk işçi sorununun toplumsal görünümü. Journal of Qafqaz University, 18(1), 134-138.
Yılmaz, O., Avcı, D. ve Yıldırım, İ. (2017). Ortaokul okul uyumu ölçeğinin geliştirilmesi, IV. International Eurasian Educational Research Congress içinde (s.1483-1485). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.