Resimli Erken Çocukluk Dönemi Kitaplarının Okul Türü Temelinde Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Erken çocukluk döneminde, tipik gelişim gösteren ve özel gereksinimli çocukların resimli hikâye kitaplarına olan ilgisi günümüzde araştırmaların odağı olmuştur. Bu odaktan hareketle çalışmada, resimli erken çocukluk dönemi kitaplarının okul türü temelinde bazı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu Konya il merkezindeki bağımsız anaokulu, anasınıfı ve özel eğitim anaokulları kütüphanelerinde bulunan 228 resimli çocuk kitabı oluşturmaktadır. Araştırmada resimli çocuk kitaplarının incelenmesinde “Resimli Çocuk Kitaplarını Değerlendirme Ölçeği” kullanılmıştır. Kitapların okul türü, genel bilgiler, biçimsel özellikler ve içerik (konu, tema, giriş, gelişme, sonuç vb.) özellikleri açısından yüzde ve frekans dağılımları SPSS paket programı ile değerlendirilmiştir. Araştırmada okul türüne göre okulların “Resimli Çocuk Kitaplarını Değerlendirme Ölçeği”nden aldıkları ortalama puanlar karşılaştırıldığında en yüksek puan ortalaması özel eğitim anaokulları ait olurken en az puan ortalamasına bağımsız anaokullarının sahip olduğu görülmektedir. Bu araştırma tipik gelişim gösteren ve özel gereksinimli erken çocukluk dönemi çocuklarına yönelik resimli çocuk kitapları tercih edilirken rehberlik etmesi açısından değerli sonuçlar vermiştir.

Anahtar Kelimeler:

erken çocukluk dönemi, resimli hikâye kitabı, okul türü, yapısal özellikler, özel eğitim

Examination of Illustrated Early Childhood Books in Terms of Some Variables Based on School Type

The interest of children typical development and special needs in picture story books in early childhood has been the focus of research today. Moving from this focus, it is aimed to examine the illustrated early childhood books in terms of some variables on the basis of school type. The study group of the research consists of 228 picture story books in the libraries of independent kindergartens, kindergartens and special education kindergartens in the city center of Konya. In the study, "Picture Story Books Evaluation Scale" was used to analyze picture storybooks. Percentage and frequency distributions of the books in terms of school type, general information, stylistic features and content (subject, theme, introduction, development, conclusion, etc.) were evaluated with the SPSS package program. In the study, when the average scores of the schools from the "Picture Story Books Evaluation Scale" are compared according to the school type, it is seen that the special education kindergartens have the highest average score, while the independent kindergartens have the lowest score average. This research yielded valuable results in terms of guiding the choice of picture story books for children with special needs and early childhood development.

Keywords:

early childhood, picture story book, school type, structural features, special education,

PDF

___

AMERICAN SPEECH AND HEARING ASSOCIATION (2013). Effects of hearing loss on development. http://www.asha.org/public/hearing/Effects-of-Hearing-Loss-on-Development/
ANDREWS, J. F., and ZMIJEWSKI, G. (1997). How parents support home literacy with deaf children. Early Child Development and Care, 127(1), 31-139.
ANDREWS, J.F., LIU, H.T., LIU, C.J., GENTRY, M.A., and SMITH, Z. (2017). Increasing early reading skills in young signing deaf children using shared book reading: A feasibility study. Early Child Development and Care, 187(3-4), 583-599.
ARAM, D., INGBER, S., and KONKOL, S. (2009). Promoting alphabetic skills of young children with hearing loss in co-enrollment versus individual inclusion. L1 Educational Studies in Language and Literature, 10(1, Special Issue).
ATAMAN, A. (2005). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş (2. Baskı). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. BEATY, J. J., and PRATT, L. (2011). Foundations of early literacy: Early literacy in preschool and kindergarten. MA: Pearson Education.
BENNETT-ARMISTEAD, V. S., DUKE, N. K., and MOSES, A. M. (2005). Literacy and the youngest learner: Best practices for educators of children from birth to 5. New York, NY: Scholastic Inc.
BERKE, M. (2013). Reading books with young deaf children: Strategies for mediating between American Sign Language and English. Journal of Deaf Studies and Deaf Education,18(3), 299- 311.
BUS, A. G., VAN IJZENDOORN, M. H., and PELLEGRINI, A. D. (1995). Joint book reading makes for success ın learning to read: A meta-analysis on intergenerational transmission of literacy. Review of Educational Research, 65(1), 1-21.
BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., KILIÇ ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş., ve DEMİREL, F. (2013). Bilimsel araştırmanın temelleri. Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
COLE, E. M., and VALENTINE, D. P. (2000). Multiethnic children portrayed in children’s picturebooks. Child and Adolescent Social Work Journal, 17(4), 305-317.
COLE, E., and FLEXER, C. (2015). Children with hearing loss: Developing listening and talking, birth to six (3rd ed.). San Diego, CA: Plural Publishing.
COLOMBO, J. (2007). Joint book reading in the second year and vocabulary outcomes. Journal of Research in Childhood Education, 33, 1-15.
ÇAKMAK, T., ve YILMAZ, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 489-509.
ÇELİKEL, B., ve DURMUŞOĞLU, M. C. (2020). Özel gereksinimleri konu alan resimli hikâye kitaplarında duygu durumları ve empati ifadelerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 15(7).
DENİZ, A., ve GÖNEN, M. S. (2020). Resimli çocuk kitaplarını değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(2), 88-116.
DİRİCAN, R., ve DAĞLIOĞLU, H.E. (2014). 3-6 yaş grubu çocuklarına yönelik yayımlanan resimli hikâye kitaplarının bazı temel değerler açısından incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 3(2), 44-69.
DIRKS, E., and WAUTERS, L. (2018). It takes two to read: Interactive reading with young deaf and hard-of-hearing children. The Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 23(3), 261-270.
DONNE, V., and BRILEY, M.L. (2015). Multimedia storybooks: Supporting vocabulary for students who are deaf/hard-of-hearing. International Journal of Special Education, 30(2), 94-106.
DÖNMEZLER, E. (2020). Türkiye’de yayınlanmış 5-8 yaş resimli çocuk kitaplarının biçim, resim ve içerik açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
DYCHES, T. T., and PRATER, M. A. (2000). Developmental disability in children's literature: Issues and bibliography [Prism Series: Vol. 3]. Reston, VA: Mental Retardation and Developmental Disabilities, Council for Exceptional Children.
ERGENEKON, Y. (2012). Otizmli çocuklara videoyla model olma kullanılarak ev kazalarında basit ilkyardım becerilerinin öğretimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,12(4), 2739-2766.
FRIBERG, J., GİNSBERG, S., VISCONTI, C., and SCHOBER-PETERSON, D. (2013, June). Academic edge: This isn’t the same old book learning. The ASHA Leader, 18, 32-33.
FUNG, P. C., CHOW, B. W. Y., and MCBRIDE-CHANG, C. (2005). The impact of a dialogic reading program on deaf and hard-of-hearing kindergarten and early primary school–aged students in Hong Kong. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 10(1), 82-95.
GALLAGHER, H. L., and FRITH, C. D. (2003). Functional imaging of ‘theory of mind’. Trends in Cognitive Sciences, 7(2), 77-83.
GÖNEN, M. (1991). İşitme özürlü okulöncesi çocukların eğitiminde kullanılan resimli kitapların özellikleri. Türk Kütüphaneciliği, 5(2), 56-58.
GÖNEN, M., AYDOS, E. H., ŞENTÜRK, Ç., KARACA, G., KAHRAMAN, N. C., ve TUNA, P. (2013). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve fiziki özelliklerinin incelenmesi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 111-123.
http://www.egitimdebirlikteyiz.org/ContentPage/ProjeHakkinda İnternet Sitesinden Erişim Tarihi: 03.11.2021
IŞITAN, S. (2013). Özel amaçla yazılmış çocuk kitapları: Çocuk kitaplarında engelli kavramı. Gönen, M. (Ed.), Çocuk edebiyatı, içinde (159-177). Eğiten Kitap.
İLHAN-İYİ, T., AŞKAR, N., ÖZTÜRK, N., ve GÖNEN, M. (2020). İşitme yetersizliği olan çocuklarda resimli çocuk kitaplarının kullanımı: Literatür taraması. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR), 4 (2), 45-66. https://dergipark.org.tr/tr/pub/chedar/ıssue/57237/659501.
JOSHUA, M. B. (2002). Inside picture books: Where are the children of color? Educational Horizons, 80(3), 125-132.
KARTAL, H., ve BİLGİN, A. (2017). İyi Kitap Dergisi'nin çocuk kitaplığı bölümünde tanıtılan eserlerin çok yönlü analizi. Türk Kütüphaneciliği, 31(4), 483-500.
KIRAN, S. (2008). Okulöncesi dönemi çocuklarına yönelik hazırlanan masal ve öykü kitaplarında geçen iletişim engelleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
KOÇAK, C., ve KANGAL-BENCİK, S. B. (2021). 2005-2017 yılları arasında basılmış resimli çocuk kitaplarının duygusal okuryazarlık açısından incelenmesi. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR), 5(1), 50-65.
KOSS, M. D. (2015). Diversity in contemporary picturebooks: A content analysis. Journal of Children's Literature, 41(1), 32.
KÖRÜKÇÜ, Ö. (2012). Okulöncesi eğitime yönelik resimli çocuk kitaplarının bulunması gereken temel özellikler açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 243-254.
LEDERBERG, A. R., SCHICK, B., and SPENCER, P. E. (2013). Language and literacy development of deaf and hard-of-hearing children: Successes and challenges. Developmental Psychology, 49, 15-30.
LONIGAN, C. J., and SHANAHAN, T. (2009). Developing Early Literacy: Report of the National Early Literacy Panel. Executive Summary. A Scientific Synthesis of Early Literacy Development and Implications for Intervention. National Institute for Literacy.
LUCKNER, J. L., SLIKE, S. B., and JOHNSON, H. (2012). Helping students who are deaf or hard of hearing succeed. Council Forexceptional Children, 44(4), 58-67.
LÜLE, E. (2007). Yedi farklı çocuk kitabının çocuk yazını iılkelerine uygunluğunun değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(14), 17-30.
MESSIER, J., and WOOD, C. (2015). Facilitating vocabulary acquisition of children with cochlear implants using electronic storybooks. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 20(4), 356-373.
MILLER, C.A. (2006). Developmental relationships between language and theory of mind. Am J Speech Lang Pathol, 15(2), 142-54.
MEB. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf. 14.04.2021 tarihinde erişilmiştir.
MUELLER, V., and HURTIG, R. (2009). Technology-enhanced shared reading with deaf and hard-ofhearing children: The role of a fluent signing narrator. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 15(1), 72-101.
NATIONAL INSTITUTE FOR LITERACY. (2009). Developing early literacy: Report of the National Early Literacy Panel. https://lincs.ed.gov/publications/pdf/NELPReport09.pdf
NATIONAL INSTITUTE OF CHILD HEALTH AND HUMAN DEVELOPMENT. (2001). Put reading first: The research building blocks for teaching children to read. Washington, DC: U.S. Government Printing Office. http://www.nichd.nih.gov /publications/pubs/prf_k-3/Documents/PRFbooklet.pdf
NELSON, L. H., STODDARD, S. M., FRYER, S. L., and MUÑOZ, K. (2019). Increasing engagement of children who are DHH during parent–child storybook reading. Communication Disorders Quarterly, 41(1), 12-21.
NIKOLAJEVA, M. (2012). Suçluluk, empati ve çocuk edebiyatının etik potansiyeli. Barnboken, 35(1), 18081.
OĞUZKAN, F. (2013). Çocuk edebiyatı. Anı Yayıncılık.
RAVER, S. A., BOBZIEN, J., RICHELS, C. HESTER, P., and ANTHONY, N. (2014). Using dyad-specific social stories to increase communicative and social skills of preschoolers with hearing loss inselfcontained and inclusive settings. International Journal of Inclusive Education, 18(1), 18-35.
SCHWARZ, A.L., GUAJARDO, J., and HART, R. (2017). How do communication modes of deaf and hard-ofhearing prereaders influence teachers’ read-aloud goals? Deafness & Education International, 19(3-4), 115-125.
SENECHAL, M., and LEFEVRE, J. A. (2001). Storybook reading and parent teaching: Links to language and literacy development. New Directions For Child And Adolescent Development, 92, 39-52.
SEVER, S. (2003). Çocuk kitaplarına yansıtılan şiddet (Millîi Eğitim Temel Yasası ve Çocuk Haklarına Dair Sözleşme Bağlamında Bir Değerlendirme). Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35, 1-2.
SEVER, S., DİLİDÜZGÜN, S., NEYDİM, N., ve ASLAN, C. (2007). İlköğretimde çocuk edebiyatı. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
SONNENSCHEIN, S., and MUNSTERMAN, K. (2002). The influence of home-based reading interactions on 5- year-olds’ reading motivations and early literacy development. Early Childhood Research Quarterly, 17(3), 318-337.
STRAYER, F.F. (1989). Co-adaptation within the early peer group: A psychobiological study of social competence. In B.H. Schneider et al., (Eds.), Social Competence in Developmental Perspective (pp. 145-174). Kluwer Academic Publishers.
TRIVETTE, C. M., DUNST, C. J., and GORMAN, E. (2010). Effects of parent-mediated joint book reading on the early language development of toddlers and preschoolers. Center For Early Literacy Learning, 3, 1-15.
TRUSSELL, J. W., and EASTERBROOKS, S. R. (2014). The effect of enhanced storybook interaction on signing deaf children’s vocabulary. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 19(3), 319-332.
TRUSSELL, J.W., DUNAGAN, J., KANE, J., and CASCIOLI, T. (2017). The effects of interactive storybook reading with preschoolers who are deaf and hard-of-hearing. Topics in Early Childhood Special Education, 37(3), 147-163. TUFAN, M., ve SWADENER, E.B. (2016). Tipik gelişim gösteren Türk anasınıfı çocuklarının özel gereksinimli akranlarına yönelik tutumlarının ı̇ncelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 5(4), 72-88.
TUĞRUL B., ve FEYMAN N. (2006, 4-5 Mayıs). Okul öncesi eğitimde kalite. III. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi.
TÜR, G., ve TURLA, A. (1999). Okul öncesinde çocuk, edebiyat ve kitap. Ya-Pa Yayınları.
UNITED NATIONS EDUCATIONAL, SCIENTIFIC AND CULTURAL ORGANIZATION. (2013). Asia-Pacific end of decade note on education for all goal 1 on early childhood care and education. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000217145
URAL, S. (2013). Okul öncesi çocuk kitaplarının tanıtımı. Gönen, M. (Ed.), Çocuk edebiyatı, içinde. Eğiten Kitap.
VARLEY, R., and SIEGAL, M. (2002). Language, cognition, and the nature of modularity: Evidence from aphasia. Behavioral and Brain Sciences, 25(6), 702-703.
VURAN, S. (2014). Stories about children with disabilities: The writing process and the opinions of the storywriters. Eurasian Journal of Educational Research, 55, 137- 158.
WAUTERS, L., and DIRKS, E. (2017). Interactive reading with young deaf and hard-of-hearing children in eBooks versus print books. The Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 22(2), 243-252.
WILLIAMS, C.L., and MCLEAN, M.M. (1997). Young deaf children’s response to picture book reading in a preschool setting. Research in The Teaching of English, 31, 337-366.
YILDIRIM, A., ve ŞİMŞEK, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.