Sibel Öner YALÇIN, SERAP TORUN, FUNDA GÜLAY KADIOĞLU

TIBBIN KÜLTÜR TARİHİ ÇERÇEVESİNDE HEMŞİRE ÜNİFORMASININ EVRİMİ

Üniforma, onu giyen kişilerin özel bir grubun üyesi olduklarını gösteren bir semboldür ve herhangi bir başka giysiye göre, onu giyen kişinin daha çok göz önünde bulunmasına neden olur. Üniformanın sembolik anlamı aslında o gruba üye olan bir bireyin belirli normlara uyduğunu ve bir gruba ait temel beceri ve değerlere hâkim olan standart rolleri sergileyeceğini vurgular. Hemşirelik mesleği açısından üniforma, hemşirelerin merhametli olduklarına ve bir başkasının bakımı için gerekli bilgiyi kendilerinde bulundurduklarına dair sözsüz özel bir anlam ifade etmektedir.İlk hemşire üniformaları, rahibelerin kıyafetlerinden esinlenilmişti ve XIX. yüzyıl öncesinde orta sınıfa mensup kadınların günlük giysileriyle benzerdi. Bu üniformaların ilk örneklerinin boyları uzundu, kolalıydı, çıkarılabilir yakasımanşetleri vardı ve sıklıkla üniformayı kaplayan uzun bir pelerini bulunuyordu. XIX. yüzyıl süresince hemşirelerin eğitim aldıkları kurumlara bağlı olarak üniformanın stilinde önemli değişiklikler meydana geldi. Özellikle yönetmeliğe uygun üniformalar, XIX. yüzyılın sonuna kadar, hemşirelik okullarının ayırt edici bir işareti olmaya başladı. XX. yüzyılda ise üniformalar daha fonksiyoneldi; güncel modanın eğilimlerini takip ediyordu, rahatlığa odaklanmıştı ve geleneksel hemşire üniformaları artık geçmişte kalmıştı. Bu çalışmada tarihsel açıdan, hemşire üniformasındaki değişimler ve bu değişimlere zemin hazırlayan faktörler incelenmiştir

Nurse Uniforms’ Evolution as Part of Medicine Cultural History

Uniform is a symbol that identifies those who wear it as a member of a specific group and it makes the wearer’s status much more visible than other types of dress. This symbolic statement means that an individual will adhere to the certain norms and standardized roles mastered the essential group skills and values. For the profession of nursing, uniform implies a nonverbal specific statement that nurses are merciful and have the knowledge to care for others.The first nursing uniforms were derived from the nun’s dress, and before the 19th century, it was similar to the middle class-woman’s housedress. Early uniforms were long, usually stiffly starched, and detachable collars-cuffs and often included a long cape that would cover the uniform. During the 19th century, major changes occurred in the style of the uniform depending on which educational institution the nurses belonged to. Especially, the regulation uniforms became a distinguishing mark of nursing schools by the end of the 19th century. In the 20th century, the uniform became more functional, followed fashion trends, focused on comfort and traditional nurses’ uniforms were a thing of the past.In this study, changes in nurse uniform and the factors that set ground to these changes have been examined from a historical perspective

PDF

___

1. Spragley F, Francis K. Nursing uniforms: Professional symbol or outdated relic?. Nursing Management. 2006;37(10):55-58.
2. Stimson JC. The nurse uniform. The American Journal of Nursing. 1936;36(4): 367-372.
3. Pearson A, Baker H, Walsh K, Fitzgerald M. Contemporary nurses uniforms history and traditions. Journal of Nursing Management. 2001; 9(3): 147–152.
4. Houweling L. Image, function and style: A history of the nursing uniform ,American Journal of Nursing. 2004;104(4):40-48.
5. Lehna C, Pfoutz S, Peterson TG, Degner K. Nursing attire: İndicators of professionalism?. Journal of Professional Nursing. 1999;15(3):192-199.
6. Winslow G R. From Loyalty to Advocacy: A new metaphor for nursing. Hastings Center Report. 1984;14(3 ):32-40.
7. Torun S. Kırım Savaşı’nda Hasta Bakımı ve Hemşirelik. Çukurova Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalı, Doktora Tezi (yayınlanmış) Adana, 2008;111.
8. Wolcott E. How to win patients: And influence relatives. American Journal of Nursing.1940;40(4):383-387.
9. The college of nursing:Evolution of nursing uniform. The American Journal of Nursing.1931;31(11):1259–1260. http:www.Jstor.org/stable/3410165.Erişim Tarihi:09.01.2014
10. Burn, J. An experiment in white: One nurse’s attempt to identify a profession by uniform American Journal of Nursing. 2006;106(3): 64-64.
11. Altıntaş A,Hatemi H. Türk Tıp Eğitiminin Önemli Adımları, Türkiye ‘de hemşireliğin başlangıcı, CSA Global Publishing. 2006:166-177.
12. Tırmizî, Cenaiz 18,(994)Ebu Davud Tıbb 14, (3878) http://www.hadis.resulullah.org/index.php?s=oku&id=2749, Erişim Tarihi: 09.04.2013.]
13. Sarı N,Özaydın Z. Kadın hastabakıcılar ve Osmanlı toplumunda uyandırdığı yankılar, Sendrom.1992;4(8):6-15.
14. Sarı N,Özaydın Z. “Hilal-i Ahmer Hemşireleri”.Tarih ve Medeniyet. 1995:29–35.
15. Erhan S, Hemşirelik Tarihi, İstanbul 1978:103.
16. Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti Teşkilat ve Memurun Kanunu://www.bilgi-rehberi.com/kanunlar/ kanun13017uc.html.Erişim Tarihi:12.05.2013
17. Sağlık Mevzuatı.Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği.2006:327-416
18. Hemşire Kıyafeti Hakkında Genelge.2004. http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/mev/mev_gen/tedavi_hiz/ hemsire_kiyafeti_hakkinda_genelge.pdf.
19. Hemşirelik Kanununda Değişiklik. 2007. http://www.memurlar.net/haber/72563
20. MacFarlane ME. The professional nurse: with or without a uniform.
21. Canadian Journal of Nursing Administration.1990;3(3):14-17.
22. Jeffrey Alino.et al Perceptions of white uniform in the nursing profession. Asian Scientific Journal. 2012;4(1):14- 27.
23. Helen K. Lafferty ,Lois E. Dickey, Clothing symbolism and the changing role of nurses, Home Economics Research Journal.2009:8(4) .
24. Bednarski D, Rosenberg P. Nurses’ uniforms and perceptions of nurse professionalism, Nephrology Nursing Journal.2008;35(2):169.
25. Albert NM, Wocial L,Meyer KH, Na J, Trochelman K. Impact of nurses’ uniforms on patient and family perceptions of nurse professionalism. Nursing Research.2008; 21(4):181–190.
Resim 1. http://blessedmariannecope.org/ http://service.cua.edu/socialjustice/new-american-saints.cfm . Erişim tarihi: 10. 07.2013.
Resim 2. http://dartmed.dartmouth.edu/fall05/html/beyond_nightingale_07.php. Erişim tarihi:24.06.2013.
Resim 3. Yazarların arşivinden
Resim 4. http://www.flickr.com/photos/65359853@N00/5847773748/ Erişim tarihi:09.07.2013.
Resim 5. Yazarların arşivinden
Resim 6. http://nationalnursingreview.com/2010/05/nursing-scrubs-medical-lab-coats-why-it-is-important/. Erişim Tarihi: 11.07.2013
Resim 7. http://www.geliboluyuanlamak.com/haber_detay.php?haber_id=12 Erişim T: 25.05.2012.
Resim 8. Servet-i Fünûn, 23 Ocak 1913, Sayı 1129
Resim 9. Yazarların arşivinden
Resim 10. Yazarların arşivinden
Resim 11. Yazarların arşivinden