HATAY CUMHURİYETİ'NDE SAĞLIK HAYATI: YEREL YENİGÜN GAZETESİNDEKİ YANSIMALAR

Türkiye'nin güneydoğusunda yer alan bir il olan Hatay, yurt topraklarına cumhuriyetin kuruluşundan sonra katılan tek il olma özelliğini taşımaktadır. Söz konusu katılışın öncesindeki son aşama, Eylül 1938'den Haziran 1939'a kadar varlığını sürdüren Hatay Cumhuriyeti'dir. Bu makalede kısa ömürlü Hatay Cumhuriyeti'ndeki sağlık hayatı, tıbbın sosyal tarihi çerçevesinde, tanıtılmış ve değerlendirilmiştir. Çalışmada ana kaynak olarak yerel Yenigün gazetesinin 1938-1939 koleksiyonu kullanılmıştır. Gazetede yer alan sağlıkla ilgili haberler, makaleler ve ilanlar çerçevesinde başlıca konular, sağlık politikalarının tanıtımı ve eleştirisi, toplum ve çevre sağlığı etkinlikleri, salgın hastalıklarla mücadele, hekimlerin görev veya kurum değişiklikleri, nöbetçi eczaneler sorunu, hayır kurumlarının çalışmaları, sağlık profesyonellerinin tanıtım ilanları ve Türkiye'nin tıp gündemidir

Health Affairs in Hatay Republic According to the Local Newspaper Yenigün

Hatay is a province located in the southeast part of Turkey. It's the only province join the country after the foundation of Turkish Republic. The last step before this joining was Hatay Republic existed from September 1938 to June 1939. In this article health affairs in Hatay during this short period are presented and evaluated in the context of social history of medicine. The local newspaper Yenigün's 1938-1939 collection is the main source of this study. Main topics within the framework of news, articles and advertisements in the newspaper are presentation and critique of health policies, public and environmental health activities, fight against epidemic diseases, position and/or task changes of physicians, on-duty pharmacies problem, works of charitable organizations, publicities of health professionals and medical agenda of Turkey

PDF

___

1. Tekin M. Hatay Tarihi. Antakya, Kültür Ofset Basımevi, 1993.
2. Hatay Tarihi. Erişim: (http://www.hatay.gov.tr/IcerikDetay.aspx?IcerikId=86).
3. Sarınay Y. Atatürk'ün Hatay Politikası I (1936-1937). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 1996, 12 (34): 3-65.
4. Hatay. Erişim: (http://www.1923turk.org/ t28583. html?s=882).
5. Dağıstan A. Arşiv Belgeleri Işığında Sancak (Hatay)'ın Bağımsızlık Sürecinin İlk Aşaması ve Türkiye. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 2005, 21 (61). Erişim: (http://atam.gov.tr/?p=1299).
6. Hatay'ın Türkiye'ye Katılışı. Erişim: (http://www.1923turk.org/29-Haziran-1939-t28583).
7. Sarınay Y. Atatürk'ün Hatay Politikası II (1938-1939). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 1996, 12 (35): 407-454.
8. Sökmen T. Hatay'ın Kurtuluşu İçin Harcanan Çabalar. Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1978.
9. Tünay B. Atatürk ve Hatay. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 1986, 2 (5): 449-461. Erişim: (http://atam.gov.tr/?p=494).
10. Sofuoğlu A. Belgeler Işığında Bağımsız Hatay Devletinin Kuruluşu ve Türkiye. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 2005, 21 (62). Erişim: (http://atam.gov.tr/?p=1302).
11. Hatay State. Erişim: (http://en.wikipedia.org/wiki/Hatay_State).
12. Melek A. Hatay Nasıl Kurtuldu. Erişim: (http://www.melek.net/hatay.htm).
13. Hatay. Erişim: (http://www.hataydefterdarligi.gov.tr/hatay_1/hatay.htm).
14. Pehlivanlı H. Atatürk Dönemi Millî Emniyet Hizmetleri Teşkilâtı İstihbarat Raporlarında Hatay Meselesi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 1998, 14 (40): 159-206.
15. Duman Ç. Hatay Millet Meclisi (2 Eylül 1938 - 29 Haziran 1939). Danışman Ş Yorulmaz. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Mersin, 2008: 100-101.
16. Tekin M. Hatay Basın Tarihi. Antakya, Kültür Basımevi, 1985.
17. Rakamlarla Nasıl Bir Varlığız. Yenigün, 4 Şubat 1938.
18. Rakamlarla Nasıl Bir Varlığız 2. Yenigün, 5 Şubat 1938.
19. Çeşmelerde Pislik Yıkanmasından Şikayet Ediliyor. Yenigün, 15 Temmuz 1938.
20. Sayın Halkımızdan İsteklerim. Yenigün, 25 Temmuz 1938.
21. Belediyenin Faaliyetleri. Yenigün, 11 Birinciteşrin 1938.
22. Bir Lokanta Kapatıldı. Yenigün, 14 İkincikanun 1939.
23. Belediye Ekmeklere Narh Koyacak. Yenigün, 17 İkincikanun 1939.
24. Kasaplar ve Lokantalar Teftiş Edildi. Yenigün, 20 İkincikanun 1939.
25. Belediye Hamamları Kontrol Ediyor. Yenigün, 25 Birinciteşrin 1939.
26. Bilgin V. Antakya'da Belediye. Yenigün, 4 Mart 1938.
27. Bilgin V. Antakya'da Belediye - 2. Yenigün, 5 Mart 1938.
28. Bilgin V. Antakya'da Belediye - 3. Yenigün, 8 Mart 1938.
29. Hatay M. Hatay'ın Sıhhi Durumu. Yenigün, 26 Temmuz 1938.
30. Hatay M. Hatay'ın Sıhhi Durumu. Yenigün, 2 Ağustos 1938.
31. Hatay M. Hatay'ın Sıhhi Durumu. Yenigün, 3 Ağustos 1938.
32. Hatay M. Hatay'ın Sıhhi Durumu. Yenigün, 5 Ağustos 1938.
33. Hatay M. Hatay'ın Sıhhi Durumu. Yenigün, 8 Ağustos 1938.
34. Ekselans Tayfur Sökmen Millet Meclisi Kürsüsünde İki Ay İçinde Başarılan İşleri Anlattı. Yenigün, 4 İkinciteşrin 1938.
35. Göl Nihayet Kurutuluyor Mu? Yenigün, 1 Şubat 1938.
36. Dr Matosyan Sıhhiyenin Dikkatine. Yenigün, 18 Şubat 1938.
37. Bir Köy Halkı Sıhhi Bakımsızlıktan Şikayet Ediyor. Yenigün, 9 Mart 1938.
38. Hapishane Pislik İçinde. Yenigün, 23 Haziran 1938.
39. Doktor İhtiyacı. Yenigün, 4 Birinciteşrin 1938.
40. Sahte Kinin Komprimeleri ve Mahlut Balık Yağları. Yenigün, 24 Şubat 1939.
41. Bozuk Tütünleri Ateş Pahasına İçmekte Daha Ne Kadar Devam Edeceğiz. Yenigün, 20 Nisan 1939.
42. Zehirli Gazlar Hakkındaki Konferans Derin Bir Alaka Uyandırdı. Yenigün, 12 Mayıs 1939.
43. Coğrafi Yapı. Erişim: (http://www.antakya.bel.tr/tr/index.php?okod=760).
44. Korkmaz H. Antakya-Kahramanmaraş Graben Alanında Kurutulan Sulak Alanların (Amik Gölü, Emen Gölü ve Gâvur Gölü Bataklığı) Modellerinin Oluşturulması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2008, 5 (9): 19-37.
45. Hatay Amik Gölü. Erişim: (http://hatay-amik.tr.gg/Ana-Sayfa.htm).
46. Kızılay Dispanseri Faaliyete Geçti. Yenigün, 9 Birinciteşrin 1938.
47. Bilgin V. Veremle Mücadele Kurumu. Yenigün, 20 Birincikanun 1938.
48. Veremle Mücadele Kurumunun Meşhur Faaliyeti. Yenigün, 11 Şubat 1939.
49. Veremle Mücadele Cemiyeti. Yenigün, 8 Mart 1939.
50. Veremle Mücadele Cemiyeti. Yenigün, 15 Mart 1939.
51. Veremle Mücadele. Yenigün, 22 Nisan 1939.
52. Çocuk Esirgeme Kurumu Muvaffak İdare Heyeti Perşembe Günü Halkevinde Toplanacak. Yenigün, 7 Şubat 1939.
53. Çocuk Esirgeme Kurumu. Yenigün, 11 Şubat 1939.
54. Çocuk Esirgeme Kurumu. Yenigün, 15 Şubat 1939.
55. Çocuk Esirgeme Kurumu. Yenigün, 3 Mart 1939.
56. Çocuk Esirgeme Kurumu. Yenigün, 22 Nisan 1939.
57. Çocuk Esirgeme Kurumunun 15 Günlük Faaliyeti. Yenigün, 3 Haziran 1939.
58. Türk Doktorları Altı Ayda 26000 Hasta Tedavi Ettiler. Yenigün, 17 Haziran 1938.
59. Belediye Ebeliğine Bayan Raziye Keskin Tayin Edildi. Yenigün, 30 Haziran 1938.
60. Reyhaniye'de Sıtma Mücadele Teşkilatı. Yenigün, 28 Haziran 1938.
61. Reyhaniye'de Belediye Doktorluğu. Yenigün, 28 Haziran 1938.
62. Yeni Tayinler. Yenigün, 7 Eylül 1938.
63. Sıhhiye Müdürü Bugün Şehrimize Geldi. Yenigün, 27 Temmuz 1939.
64. Hastanelerimiz Yeni Kadrolarıyla Faaliyete Geçti. Yenigün, 2 Ağustos 1939.
65. Cumhuriyet Hükümetinin Payazı Şükran Alakası. Yenigün, 3 Ağustos 1939.
66. Dr Ekrem Tok Ankara'ya Döndü. Yenigün, 4 Ağustos 1939.
67. Kadın Hastalıkları Mütehassısı. Yenigün, 26 Eylül 1939.
68. Operatör Dr Yusuf Ziya Özbakan. Yenigün, 30 Eylül 1939.
69. Trahom Mücadele Teşkilatı. Yenigün, 23 Birinciteşrin 1939.
70. Doktorlar Arasında Karar Sayısı 25. Yenigün, 2 Birincikanun 1939.
71. Nöbetçi Eczane Usulü Niçin Yapılmıyor? Yenigün, 13 Mart 1938.
72. Nöbetçi Eczane. Yenigün, 20 Ağustos 1939.
73. Nöbetçi Eczane. Yenigün, 21 Ağustos 1939.
74. Nöbetçi Eczane. Yenigün, 22 Ağustos 1939.
75. Nöbetçi Eczane. Yenigün, 23 Ağustos 1939.
76. Nöbetçi Eczane. Yenigün, 24Ağustos 1939.
77. Nöbetçi Eczane. Yenigün, 25 Ağustos 1939.
78. Atatürk'ün Sıhhi Vaziyeti Hakkında Rapor. Yenigün, 19 Birinciteşrin 1938.
79. Ulu Önderimizin Sıhhi Vaziyetleri İyiye Doğru İnkişaf Ediyor. Yenigün, 21 Birinciteşrin 1938.
80. Atatürk'ün Sıhhi Vaziyetlerinin İyiye Doğru Yüz Tutması Her Tarafta Sevinçle Karşılandı. Yenigün, 23 Birinciteşrin 1938.
81. Büyüğümüz Ulu Şefimiz Atatürk Dün Sabah Hayata Gözlerini Yumdu. Yenigün, 11 İkinciteşrin 1938.
82. Anavatanda On Senelik Bir Sıhhat ve İçtimai Muavenet Programı Hazırlandı. Yenigün, 14 Şubat 1939.
83. Kızılay Cemiyeti. Yenigün, 18 Şubat 1939.
84. Refik Saydam Kızılay Başkanlığından Çekildi. Yenigün, 24 Şubat 1939.
85. Ankara Tıp Fakültesi. Yenigün, 24 Mayıs 1939.
86. Sıhhat Vekili Diyarbakır'da Teftişi Devam Ediyor. Yenigün, 15 İlkkanun 1939.
87. Sıhhat Vekilimiz. Yenigün, 19 İlkkanun 1939.
88. 3000 Yahudi Doktor Sanattan Menedildi. Yenigün, 7 İkincikanun 1938.
89. Uykusuzluk Hastalığı. Yenigün, 17 Şubat 1938.
90. Beyrut'ta Beynelmilel Tıp Kongresi. Yenigün, 9 Mart 1938.
91. Beyrut'ta Açlık Nümayişleri. Yenigün, 31 Mart 1938.
92. Diş Doktoru Gani Kunt. Yenigün, 27 İkincikanun 1938.
93. Diş Doktoru Gani Kunt. Yenigün, 28 İkincikanun 1938.
94. Diş Doktoru Gani Kunt. Yenigün, 29 İkincikanun 1938.
95. Diş Doktoru Gani Kunt. Yenigün, 30 İkincikanun 1938.
96. Diş Doktoru Gani Kunt. Yenigün, 8 Şubat 1938.
97. Nedim ve Hani Yurdman. Yenigün, 1 Şubat 1938.
98. Nedim ve Hani Yurdman. Yenigün, 2 Şubat 1938.
99. Nedim ve Hani Yurdman. Yenigün, 8 Şubat 1938.
100. Nedim ve Hani Yurdman. Yenigün, 29 İkincikanun 1939.
101. Nedim ve Hani Yurdman. Yenigün, 30 İkincikanun 1939.
102. Diş Doktoru Zübeyir Sadık Göçmen. Yenigün, 18 Mart 1939.
103. Diş Doktoru Zübeyir Sadık Göçmen. Yenigün, 11 Birincikanun 1939.
104. Ebe Hatice ve Zekiye Makbule. Yenigün, 8 Şubat 1938.
105. Ebe Hatice ve Zekiye Makbule. Yenigün, 6 Eylül 1938.
106. Yeni Bir Muayenehane. Yenigün, 15 Nisan 1938.
107. Doktor Mesrur Hatay. Yenigün, 8 Şubat 1939.
108. Yurttaş. Yenigün, 25 İkincikanun 1939.
109. İlan. Yenigün, 24 Mart 1939.
110. Eczane Nakli. Yenigün, 14 Nisan 1939.
111. Şifa ve Sıhhat Kaynağı Kırıkhan'daki Kaplıcadır. Yenigün, 17 Nisan 1939.
112. Hazımsızlıktan ve Midesinden Şikayet Edenlere Müjde. Yenigün, 10 Birinciteşrin 1939.
113. Eczane Nakli. Yenigün, 23 Birincikanun 1939.
114. Can R, Kadıoğlu S. Hatay Cumhuriyetinde Sağlık Hayatı. Editör A Demirhan Erdemir, Ö Öncel, Y Küçükdağ, B Okka, S Erer. I. Uluslararası Türk Tıp Tarihi Kongresi - X. Ulusal Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildiri Kitabı. İstanbul, 2008: 767.