Mersin Üniversitesindeki ergenlerde madde kullanımı ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi

Amaç: Bu çalışmada, Mersin Üniversitesi’ndeki üniversiteli ergenlerin madde kullanım sıklığının ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi amaçlandı. Yöntem: Kesitsel tipteki çalışma, Eylül 2015-Mayıs 2016 tarihleri arasında Mersin Üniversitesi’nde yapıldı. Araştırmada minimum örneklem büyüklüğü; evren 21230, prevalans %50, ±%3 hata ve %95 güvenilirlik aralığında 1017 kişi olarak hesaplandı. Çalışmaya 1100 öğrenci alınmasına karar verildi. Çalışma verisini öğrencilerin, kapaklı dosyalarda kendileri doldurup kapalı zarflarla teslim etmeleri sağlandı. Mersin Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’ndan etik kurul izni alındı. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikler, Ki-kare Testi, Mann Whitney U Testi ve İkili Lojistik Regresyon Analizi kullanıldı. Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalaması 18,9±0,1 yıl ve 771’i (%72,8) meslek yüksekokulunda öğrenim görmekteydi. Öğrencilerin 715’inin (%67,7) tütün ürünü, 594’ünün (%56,3) alkol ve 39’unun (%3,7) ise madde denediği belirlendi. Madde türleri içinde en çok kenevir ve türevlerinin (%96,7) denendiği saptandı. Madde deneme ile ilişkili risk faktörlerinin evde tek başına veya arkadaşıyla kalma (OR=2,43), ailesiyle genelde anlaşamama (OR=3,56), okulda kavgaya karışma (OR=2,88) ve alkol deneme (OR=4,29) olduğu belirlendi. Sonuç: Evde tek başına veya arkadaşıyla kalan, ailesi ile sorunları olan, okulda kavgaya karışmış olan ve alkol deneyen öğrencilerin madde deneme açısından riskli gruplar olarak değerlendirilmeli, bu gruplara koruyucu, önleyici sağlık hizmetleri daha güçlü biçimde verilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Ergen, üniversite öğrencisi, riskli davranış, madde kullanımı

Evaluation of substance use and related factors in adolescents at Mersin University

Aim: The aim of this study was to evaluate the prevalence of substance use and related factors among university adolescents at Mersin University. Methods: A cross-sectional study was conducted between September 2015 and May 2016 at Mersin University. The minimum sample size was; universe 21230, prevalence 50%, ± 3% error and 95% confidence interval was calculated as 1017 people. It was decided to recruit 1100 students. It was ensured that the students filled out the data them selves in closed files and delivered them in closed envelopes. Ethics committee approval was obtained from Mersin University Clinical Research Ethics Committee. Descriptive statistics, Chi-square test, Mann Whitney U test and Binary Logistic Regression Analysis were used for data analysis. Results: The mean age of the students was 18,9 ± 0,1 years and 771 (72,8%) of them were attending vocational schools. It was determined that 715 (67,7%) of the students tried tobacco products, 594 (56,3%) of alcohol and 39 (3,7%) of them tried substance. Cannabis and its derivatives (96,7%) were found to be the most common substance types. The risk factors associated with substance experimentation were staying at home alone or with friends (OR=2,43), bad relations with family (OR=3,56), joining in a fight at school (OR=2,88), and alcohol try (OR=4,29). Conclusion: Students who stay at home alone or with friends, who have bad relations with family who are joined in a fight at school and who try alcohol should be considered as risky groups in terms of substance trying, and preventive health services should be provided to these groups more strongly.

Keywords:

Adolescent, university student, risky behavior, substance use,

PDF

___

KAYNAKLAR1. Pekcan H. Adolesan (Delikanlı) Sağlığı. In: Güler Ç, Akın L. Eds:. Halk Sağlığı Temel Bilgiler. 2. Baskı., Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2012:486-538.
2. T.C. Resmi Gazete. Tütün Mamullerinin Üretim Şekline, Etiketlenmesine Ve Denetlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. Resmî Gazete Tarihi: 01.03.2019 Resmî Gazete Sayısı: 30701. Erişim Yeri: http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.31296&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=tütün Erişim tarihi: 1.09.2019
3. Amerikan Psikiyatri Birliği. Madde ile İlişkili Bozukluklar ve Bağımlılık Bozuklukları. Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, Beşinci Baskı (DSM-5), Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı’ndan, çev. Köroğlu E. Hekimler Yayın Birliği, Ankara. 2013:231-290
4. Alikaşifoğlu M. Ergenlerde Davranışsal sorunlar. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Etkinlikleri, Adolesan Sağlığı II, Sempozyum Dizisi 2008;63:55-59.
5. Stager MM. Substance abuse. In:Kliegman RM, Stanton BF, St Geme JW, Shor NF. Eds:. Nelson Textbook of Pediatrics. 20nd ed. Philadelphia:Elsevier, 2016:947-962.
6. Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi, Avrupa Uyuşturucu Raporu, Trendler ve Gelişmeler 2017. Erişim Yeri: http://www.emcdda.europa.eu/system/files/publications/4541/TDAT17001TRN.pdf. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2018
7. Özcebe H. Adolesanlarda yüksek riskli davranışlar. In: Hasanoğlu E, Düşünsel R, Bideci A. Eds:. Temel Pediatri. 1. Baskı. Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri, 2010:1611-1613.
8. Amerikan Psikiyatri Birliği. Madde Kullanımı ile İlişkili Bozukluklar. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, Dördüncü Baskı Yeniden Gözden Geçirilmiş Tam Metin (DSM-IV-TR), Amerikan Psikiyatri Birliği, Washington DC, 2000, Köroğlu E (çeviri ed.), Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2007:267-418.
9. Kračmarová L, Klusoňová H, Petrelli F, Grappasonni I. Tobacco, alcohol and illegal substances: experiences and attitudes among Italian university students. Rev Assoc Med Bras 2011;57(5):523-528.
10. Osman T, Victor C, Abdulmoneim A, Mohammed H, Abdalla F, Ahmed A, Ali E, Mohammed W. Epidemiology of Substance Use among University Students in Sudan. J Addict. 2016;1-8. doi:10.1155/2016/2476164.
11. Heydari ST, Izedi S, Sarikhani Y, Kalani N, Akbary A, Miri A, Mahmoodi M, Akbari M. The Prevalence of Substance use and Associated Risk Factors Among University Students in the City of Jahrom, Southern Iran. Int J High Risk Behav Addict. 2015;4(2):e22381 doi:10.5812/ijhrba.4(2)2015.22381.
12. Tesfaye G, Derese A, Hambisa MT. Substance Use and Associated Factors among University Students in Ethiopia: A Cross-Sectional Study. J Addict. 2014;1-8. doi: 10.1155/2014/969837.
13. Dayı A, Güleç G, Mutlu F. Prevalence of Tobacco, Alcohol and Substance use Among Eskişehir Osmangazi University Students. The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences. 2015;28:309-318.
14. Turhan E, İnandı T, Özer C, Akoğlu S. Üniversite öğrencilerinde madde kullanımı, şiddet ve bazı psikolojik özellikler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2011;9(1):33-44.
15. Mayda AS, Gerçek ÇG, Gümüş G, Demir S, Deniz M, Sürücü ZP, Konuk M, Türkkaya M, Taner H. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Öğrencilerinde Sigara, Alkol ve Madde Kullanımı Sıklığı ve Kullanmaya Başlama Nedenleri. Düzce Tıp Dergisi 2010;12(3):7-14.
16. Görgülü Y, Çakır D, Sönmez MB, Çınar RK, Vardar M. Alcohol and Psychoactive Substance Use among University Students in Edirne and Related Parameters. Arch Neuropsychiatr 2016;53:163-168.
17. Yi S, Peltzer K, Pengpid S, Susilowati IH. Prevalence and associated factors of illicit drug use among university students in the association of southeast Asian nations (ASEAN). Subst Abuse Treat Prev Policy 2017;12(9):1-7. doi:10.1186/s13011-017-0096-3.
18. Schilling L, Zeeb H, Pischke C, Helmer S, Pokrzywniak AS, Reintjes R, Walter U, Girbig M, Krämer A, Icks A, Schneider S. Licit and illicit substance use patterns amon university students in Germany using cluster analysis. Subst Abuse Treat Prev Policy 2017;12(44):1-11. doi:10.1186/s13011-017-0128-z.
19. Atlam DH, Yüncü Z. Üniversitesi Öğrencilerinde Sigara, Alkol, Madde Kullanım Bozukluğu ve Ailesel Madde Kullanımı Arasındaki İlişki. Klinik Psikiyatri 2017;20:161-170.
20. Yalçın M, Eşsizoğlu A, Akkoç H, Yaşan A, Gürgen F. Dicle Üniversitesi Öğrencilerinde Madde Kullanımını Belirleyen Risk Faktörleri. Klinik Psikiyatri 2009;12:125-133.
21. Castaldelli-Maia JM, Martins SS, de Oliveira LG ,van Laar M, de Andrade AG, Nicastri S. Use transition between illegal drugs among Brazilian university students. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2014;49(3):385-394. doi: 10.1007/s00127-013-0748-1.
22. Ayala EE, Roseman D, Winseman JS, Mason HRC. Prevalence, perceptions, and consequences of substance use in medical students. Med Educ Online 2017;22:1-7. doi:10.1080/10872981.2017.1392824.
23. Miech RA, Patrick ME, O'Malley PM, Johnston LD. The Influence of College Attendance on Risk for Marijuana Initiation in the United States: 1977 to 2015. Am J Public Health 2017;107(6):996-1002. doi: 10.2105/AJPH.2017.303745.
24. Kabir K, Mohammadpoorasl A, Esmaeelpour R, Aghazamani F, Rostami F. Tobacco Use and Substance Abuse in Students of Karaj Universities. Int J Prev Med 2016;7(105):1-7. doi:10.4103/2008-7802.190091.
25. Ranjbaran M, Mohammadshahi F, Mani S, Karimy M. Risk Factors for Addiction Potential among College Students. Int J Prev Med 2018;9(17):1-4. doi:10.4103/ijpvm.IJPVM_403_16.
26. Tsegaye G. Selected demographic factors and substance use, reason for first time substance use, and risk awareness among halaba secondary school students in Ethiopia. Indian Journal of Health & Wellbeing 2016 7(11),1048-1051.
27. Burnett HJ, Witzel K, Allers K, McBride DC. Understanding the Relationship of Trauma, Substance Use, and Resilience Among Religiously Affiliated University Students. Journal of Research on Christian Education 2016;25(3):317–334.
28. Shorey RC, McNulty JK, Moore TM, Stuart GL. Being the victim of violence during a date predicts next-day cannabis use among female college students. Addiction 2016;111(3):492-498.
29. Atwoli L, Mungla PA, Ndung'u MN, Kinoti KC, Ogot EM. Prevalence of substance use among college students in Eldoret, Western Kenya. BMC Psychiatry 2011;11(34):1-9 doi:10.1186/1471-244X-11-34.
30. Strong C, Juon HS, Ensminger ME. Effect of Adolescent Cigarette Smoking on Adulthood Substance Use and Abuse: The Mediating Role of Educational Attainment. Subst Use Misuse 2016;51(2):141-154. doi: 10.3109/10826084.2015.1073323.