Okul Yöneticilerinin Benlik Saygısı Düzeyleri İle Kişisel İnisiyatif Alma Durumları Arasındaki İlişki

Bu araştırmada okul yöneticilerinin benlik saygısı düzeyleri ile kişisel inisiyatif alma durumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada şu sorulara yanıt aranmıştır: Okul müdürlerinin benlik saygılarına ilişkin algıları ve kişisel inisiyatif alma durumları nasıldır? Okul müdürlerinin algılarına göre benlik saygısı düzeyleri ve kişisel inisiyatif alma durumları; eğitim durumlarına, mesleki hizmet sürelerine, yaşlarına, çalıştıkları kurumların bulunduğu yerleşim biriminin türüne, farklılık göstermekte midir? Okul müdürlerinin benlik saygısı düzeyleri ile kişisel inisiyatif alma durumları arasında ilişki var mıdır? Okul müdürlerinin benlik saygıları kişisel inisiyatif alma durumlarının yordayıcısı mıdır? Bu araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmada örneklem alınmamış, evrenin tamamına ulaşılmaya çalışılmıştır. Araştırma kapsamında 2018-2019 eğitim öğretim yılında, Edirne merkez ve ilçelerinde görev yapan devlet okullarından ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan toplam 161 okul müdürüne ölçekler uygulanmıştır. Araştırmada Arıcak (1999) tarafından geliştirilen “Arıcak Benlik Saygısı Ölçeği” ile Akın (2012) tarafından geliştirilen “Okul Müdürlerinde Kişisel İnisiyatif Ölçme Aracı Okul Müdürü Formu” kullanılmıştır. Bu çalışmanın bulgularına göre okul yöneticilerinin benlik saygısı düzeylerinin ve kişisel inisiyatif alma durumlarının yüksek düzeyde; benlik saygısı düzeyleri ile kişisel inisiyatif alma durumları arasındaki ilişkinin tüm boyutlarda orta düzeyde ve pozitif yönlü olduğu görülmüştür. Çoklu regresyon analizi sonucuna göre benlik saygısı ölçeğinin benlik değeri, özgüven, depresif duygulanım, kendine yetme, başarma ve üretkenlik boyutlarının kişisel inisiyatif alma ölçeğinin kendiliğinden başlama boyutunun % 44’ünü, proaktiflik boyutunun % 47’sini, ısrarcılık boyutunun % 42’sini yordadığı anlaşılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, okul müdürlerinin kişisel inisiyatif almada üst makamlarca daha fazla desteklenmesi önerilebilir. Yine okul müdürlerinin seçiminde benlik saygısı düzeylerinin de dikkate alınacağı bir model geliştirilebilir.

Anahtar Kelimeler:

benlik saygısı, kişisel inisiyatif, okul yöneticisi

PDF

___

Akın, U. (2012). Kamu İlköğretim Okulu Müdürlerinin Kişisel İnisiyatif Alma Durumları ve Öz Yeterlikleriyle İlişkisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Doktora Tezi.
Arıcak, O. T. (1999). Grupla Psikolojik Danışma Yoluyla Benlik Saygısı ve Mesleki Benlik Saygısının Geliştirilmesi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yayınlanmamış Doktora Tezi.
Balcı, A. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma : Yöntem, Teknik ve İlkeler 10. Baskı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Balcı, A. (2000). İkibinli Yıllarda Türk Milli Eğitim Sisteminin Örgütlenmesi ve Yönetimi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 495-508.
Balyer, A. (2012). Çağdaş Okul Müdürlerinin Değişen Rolleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(2), 75-93.
Baumeister, R. F., Campbell, J. D., Krugger, J. I., & Vohs, K. D. (2003). Does High Self-Esteem Cause Better Performance, Interpersonal Success, Happiness, Or Healthier Lifestyles? Psychological Science in the Public Interest, 4(1), 1-44.
Binbaşıoğlu, C. (1988). Eğitim Yöneticiliği. Ankara: Binbaşıoğlu Yayınevi.
Bursalıoğlu, Z. (1991). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. 8. Baskı. Ankara: PEGEM Yayınları.
Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 22. Basım. Ankara: Pegem Akademi
Coopersmith, S. (1967). The Antecedents of Self- Esteem. San Francisco: W.H. Freeman & Co.
Çelik, V. (2004). Eğitimsel Reform İçin Yeni Bir Okul Kültürü. Eğitimize Bakışlar (Edt. İ. Fındıkçı). İstanbul: Kültür Koleji Eğitim Vakfı Yayınları.
Dönmez, B., & Güven, M. (2001). Friedman Okul Müdürleri Tükenmişlik Ölçeğinin Türkiye’ye Uyarlama Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 7(26), 221–225.
Fay, D., & Frese, M. (2000). Self-Starting Behavior at Work: Toward a Theory of Personal Initiative. Motivational Psychology of Human Development (Edt. J. H.,). Amsterdam: Elsevier Science.
Frese, M. (2009). Toward A Psychology Of Entrepreneurship-An Action Theory Perspective. Foundations And Trends İn Entrepreneurship, 5(6), 435-494.
Frese, M., & Fay, D. (2001). Personal İnitiative (PI): An Active Performance Concept For Work İn The 21. Century. Research in Organizational Behavior(23), 133-187.
Frese, M., Garst, H., & Fay, D. (2007). Making Things Happen: Reciprocal Relationships between Work Characteristics and Personal Initiative (PI) in a Four-Wave Longitudinal Structural Equation Model. Journal of Applied Psychology, 92(4), 1084-1102.
Frese, M., Kring, W., Soose, A., & Zempel, J. (1996). Personal initiative at work: Differences between East and West Germany. Academy of Management Journal, 39(1), 37George, D., & Mallery, P. (2013). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide for Reference 11.0 Update, 4th Edition. Boston: Allyn & Bacon.
Güngör, A. (1989). Lise Öğrencilerinin Özsaygı Düzeylerini Etkileyen Etmenler. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Doktora Tezi.
Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar- İlkeler- Teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Koçak, R., & Eves, S. (2010). Okul Yöneticilerinin İş Doyumları ile Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişki. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 193-212.Kuzgun, Y. (2002). İlköğretimde Rehberlik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Madenoğlu, C. (2010). Eğitim Örgütü Yönetcilerinin Örgütsel Stres Kaynakları ve Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Benlik Saygısı Düzeyleriyle Olan İlişkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
Mann, M. M., Hosman, C., Schaalma, H., & Vries, N. D. (2004). Self-Esteem in A Broad-Spectrum Approach for Mental Health Promotion. Health Education Research, 19(4), 357-372.
Şişman, M., & Turan, S. (2004). Eğitim ve Okul Yönetimi. Eğitim ve Okul Yöneticiliği. (Ed.:Y.Özden) Ankara: PegemA Yayıncılık.
Yavuzer, H. (2003). Okul Çağı Çocuğu. 9.Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yörükoğlu, A. (2000). Gençlik Çağı Ruh Sağlığı Eğitimi ve Ruhsal Sorunları. 11.Basım. İstanbul: Özgür Yayınları.