HIRISTİYANLIK VE BİZANS SANATINDA HAGİOS NİCHOLAOS
Bizans sanatı
dediğimiz sanat hırıstiyanlaşmış bir Roma sanatıdır ve hırıstiyan sanatı içinde
bir devri oluşturmaktadır. 19. yy.'dan başlayarak sanat tarihçilerinin Doğu
Roma imparatorluğuna bizans demesi de, Byzantion kentini Bizans'ın kurmasına
dayanır. Dönemin yeterince aydınlanamamış kültür tarihi, yeni araştırmalarla
ortaya çıkarılmaktadır. Anadolu'yu da içeren geniş bir bölgeyi etkileyen bu
imparatorluğun merkezi Bizantion'dur.Bizanslılar, hıristiyanlıkla
gelen kimi uygulamalar yanında, antik geleneklere de bağlı kalmışlardır. Aslına
bakılırsa Bizans sanatı hıristiyan sanatıdır. Bir taraftan antik dünya
değerlerine inanan İmparatorluk ve çevresi diğer taraftan mezhep ve
tarikatların farklılığı ve nihayet okuma yazma bilmeyen halka resimlerle dini
anlatma kaygısı hırıstiyanlığın değişime uğramasına neden olmuştur.
Bizanslılar, kendilerinden önceki sanat akımlarından da etkilenmiştir. İlk
yılların mimarisi, resmi, küçük sanatları ve plastik sanatları bir roma
devamcısı geleneği olarak Antik dönem özellikleri taşır. Daha sonraki dönemlerde
Bizans sanatı kendine özgü kişiliğini bulmuştur.
Çalışmada Hagios Nıcholaos
ve kiliselerinin günümüz yerleşim yerlerindeki inşaaları incelenmiştir. Nicholaos kiliselerinin hırıstiyanlığın başlangıcında
çoğunlukla İstanbul ve Anadolu’da yapılmasının ardından daha sonra Yunanistan
ve Rusya’da yayıldığı ancak buna karşın diğer ülkelerde bu yoğunlukta yapı inşa
edilmediği anlaşılmaktadır. Ancak Bari gibi İtalya’da bazı sahil kenarlarında
az sayıda inşa edilmiş yapı yer almaktadır.
___
- KAYNAKÇA
Ebersolt,J; ;Sanotuaires de byzance,Paris 1921
Ertuğrul,Özkan;Karabel Manastırı Kilisesi, İlgi, 47(1986), s.28-31
Ertuğrul,Özkan;Bizans Kültürü İçinde Kumluca Definesi'nin Yeri,Sanatsal Mozaik,s.20, (1997) ,s.56-64
Ertuğrul,Özkan;Edirne Tarihi İçinde Hagios Stephanos,Metropolit ve Sinaitikon Kiliseleri,Sümer Atasoy Armağanı,İstanbul 2012,s.113-144
Eyice,Semavi ; Istanbul. Petite Guide a travers les Monuments Byzantins et Turcs , Istanbul 1955
Eyice,S.; Un type architectural peu connu de l’epoque des Paleologues a Byzance ,Anadolu Araştırmaları,I,1959,s.223-234
Eyice,S._N.Thierry;Le monastere et la source sainte de Midye en Thrace turque In Cahiers archeologiques.20(1970),s.47-76
Eyice,S.;Son Devir Bizans Mimarisi,İstanbul’da Palaiologos ‘lar Devri Anıtları,İstanbul 1980
Gülersoy, Çelik ; A Guide to Istanbul. İstanbul 1976
Janin,R.; Costantinople Byzantine,Paris 1950 Janin,R.; ;Les Eglises et les Monasteres des Grands Centres Byzantins,Paris 1975
Karaca,Zafer;İstanbul’da Osmanlı dönemi Rum Kiliseleri,İstanbul 1995
Koukoules,P.; Vie et civilisation Byzantines,bölüm II(tz)
Krautheimer,R.; Early Christian and Byzantine Architecture,Middlesex 1965
Laurent,V;,La geneologie des premieres Paleogues ,Byzantion 1933,18,125-149
Mango,C.;Byzantine Architecture,Milan 1978
Mathews, Thomas F. ;The Byzantine Churches of Istanbul: A Photographic Survey. University Park: Pennsylvania 1976
Müller-Wiener, Wolfgang; Bildlexikon Zur Topographie Istanbuls: Byzantion, Konstantinupolis, Istanbul,Tübingen 1977
Nicol,D.;The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453 , Cambridge 1993
Orlandos,A.K. ; Basiliki(Yunanca),Athens 1952
Özgümüş,F. -K.R.Dark;İstanbul ili Kocamustafaşa ve Yedikule’de yapılan yüzey Araştırmaları,17.Araştırma sonuçları Toplantısı,Ankara ,1999,s.357-61
Pekak,Sacit; Mustafapaşa (Sinasos) ve Aziz Nikolaos Manastırı,Edebiyat Fakültesi Dergisi,Ankara 1(2008),s.199-217
Sav,M;Konstantinopolis’in Arkeotopoğrafyasında XII.Bölge ,Sümer Atasoy’a Armağan Yazılar,Ankara ,2013,s.345-384
Tunay,M.İ.;Türkiye’deki Bizans Mimarisinde Taş ve tuğla tekniğine göre tarihlendirme,İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yaynlanmamış Doktora tezi,İstanbul 1984
Vasiliev,A.A.;History of the Byzantine Empire,Madison 1961
Wulzinger,K.; Byzantinische Baudenkmaeler zu Konstantinpoel,Hannover 1925
Van Millingen, Alexander ; Byzantine Churches of Constantinople. London 1912