Hasan KAYA, Kahraman SELVİ, Mehmet AKBULUT, Müge DUYSAK, Fatih AYDIN

Kirli ve Temiz Bölgelerden Toplanan Dreissena polymorpha Bireylerinde Ağır Metal Birikimi ve Oksidatif Stres Duyarlılığının Belirlenmesi

Bu çalışmada; su kirliğinin Dreissena polymorpha türü üzerinde oluşturabileceği muhtemel oksidatif stres, su ve canlıda ağır metal birikimi ve canlıda biyomarkırlar birarada kullanılarak değerlendirilmiştir. Bu amaçla, Sarıçay üzerinde kurulu olan Atikhisar Barajı ve Sarıçay’dan D. polymorpha bireyleri toplanmıştır. Toplanan D. polymorpha örneklerinin tür tayini yapıldıktan sonra ağır metal (Cu, Fe, Cd, Pb, Zn ve Mn) ve oksidatif stress göstergesi olan biyomarkır (Glutatyon, TBARS) analizleri yapılmıştır. Yapılan ağır metal analizlerine göre Atikhisar Barajı’nda metal kirliliği belirlenmezken, Sarıçay’dan alınan örneklerde belirli düzeyde kirlilik tespit edilmiştir. Sarıçay’da su kalitesinin bozulmasına paralel olarak D. polymorpha bireylerinde glutatyon (GSH) seviyesinde Atikhisar Barajı’na göre artışlar görülmüştür. Sarıçay’dan toplanan canlılarda belirlenen TBARS seviyeleri Atikhisar Barajı’ndan yakalanan bireylere göre daha yüksek olsa da, bulgular istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Bu sonuçlar, su kirliliğinin D. polymorpha türünde oksidatif strese neden olduğunu ve canlının buna telafi mekanizmalarını çalıştırarak tepki verdiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Su kirliliği, Dreissena polymorpha, Biyomarkır, Atikhisar Barajı, Sarıçay

PDF

___

Akbulut, M., Kaya, H., Çelik, E.Ş., Odabaşı, D.A., Odabaşı, S.S., Selvi, K., 2010. Assessment of Surface Water Quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey). Ekoloji, 74: 139-149.
Barata, C., Lekumberri, I., Vila-Escale, M., Prat, N., Porte, C., 2005. Trace metal concentration, antioxidant enzyme activities and susceptibility to oxidative stress in the tricoptera larvae Hydropsyche exocellata from the Llobregat river basin (NE Spain). Aquatic Toxicology, 74: 3-19.
Becker, K., Merlini, L., de Bertrand, N., de Alencastro, L.F., Tarra-dellas, J., 1992. Elevated levels of organotins in lake Geneva: bivalves as sentinel organism. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology., 48: 37-44.
Bradford, M.M., 1976. A rapid and sensitive method for the quantization of protein utilizing the principle of dye-protein binding. Analytical Biochemistry, 72: 248-254.
Camejo, G., Wallin, B., Enojarvi, M., 1998. Analysis of oxidation and antioxidants using microtiter plates. in free radical and antioxidant protocols. (ed. D. Armstrong), Methods in Molecular Biology, 108: 377-386.
Camusso, M., Balestrini, R., Muriano, F., Mariani, M., 1994. Use of freshwater mussel Dreissena polymorpha to assess trace metal pollution in the lower river Po (Italy). Chemosphere, 29: 729–745.
Datta, R., Hallahan, D.E., Kharbanda, S.M., Rubin, E., Sherman, M.L., Huberman, E., Weichselbaum, R.R., Kufe, D.W., 1992. Involvement of reactive oxygen intermediates in the induction of c-jun gene transcrip-tion by ionizing radiation. Biochemistry, 31: 8300–8306.
Depledge, M.H., Fossi, M.C., 1994. The role of biomarkers in environmental assessment ınvertebrates. Ecotoxicology, 3: 161-172.
Elia, A.C., Galarinib, R., Dörra, A.J.M., Taticchia, M.I., 2007. Heavy metal contamination and antioxidant response of a freshwater bryozoan (Lophopus crystallinus Pall., Phylactolaemata). Ecotoxicology and Environmental Safety., 66: 188–194.
Halliwell, B., Gutteridge, J.M.C., 1999. Free radicals in biology and medicine. Oxford University Press, Oxford. Hendriks, A.J., Pieters, H., de Boer, J., 1998. Accumulation of metals,polycyclic (halogenated) hydrocarbons, and biocides in zebra mussel and eel from the Rhine and Meuse rivers. Environmental Toxicology and Chemistry., 17: 1885-1898.
Johns, C., Timmerman, B.E., 1998. Total cadmium, copper, and zinc in two dreissenid mussels, Dreissena polymorpha and Dreissena bugensis, at the out flow of Lake Ontario. Journal of Great Lakes Research, 24: 55–64.
Kalay, M., Koyuncu, C.E., Dönmez, A.E., 2004. Mersin Körfezinden yakalanan Sparus aurata (L. 1758) ve Mullus barbatus (L. 1758)’un kas ve karaciğer dokularındaki kadmiyum düzeylerinin karşılaştırılması. Ekoloji, 13(52): 23-27.
Kavitha, P., Rao, J.V., 2009. Sub-lethal effects of profenofos on tissue-specific antioxidative responses in a Euryhyaline fish, Oreochromis mossambicus. Ecotoxicology and Environmental Safety, 72: 1727–1733.
Kaya H., 2012. Tilapia’da (Oreochromis mossambicus) Kurşun Toksisitesi: Oksidatif Stres ve Bazı Fizyolojik Etkiler. Doktora Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale. Kraak, M.H.S., Scholten, M.C.T., Peeters, W.H.M., De Kock, W.C., 1991. Biomonitoring of heavy metals in the Western European rivers Rhine and Meuse using the freshwater mussel Dreissena polymorpha. Environmental Pollution, 74: 101–114.
Livingstone, D.R., 2001. Contaminated-stimulated reactive oxygen species production and oxidative damage in aquatic organisms. Marine Pollution Bulletin Journal, 42: 656-666. Livingstone, D.R., 2003. Oxidative stress in aquatic organisms in relation to pollution and aquaculture. Revue De Medecine Veterinaire, 154: 427-430.
Logan, M., 2010. Biostatistical design and analysis using a practical guide. Wiley-Blackwell, London. Owens, C.W.I., Belcher, R.V., 1965. A colorometric micro-method for determination of glutathione. Biochemical Journal, 94: 705-711.
Rikans, L.E., Hornbrook, K.R., 1997. Lipid peroxidation, antioxidant protection and aging. Biochimica et Biophysica Acta, 1362: 116–127.
Smith, C., Shaw, B., Handy, R.D., 2007. Toxicity of single walled carbon nanotubes to rainbow trout, (Oncorhynchus mykiss): Respiratory toxicity, organ pathologies and other physiological effects. Aquatic Toxicology, 82(2): 94-109.
Stohs, S.J., Bagchi, D., 1995. Oxidative mechanisms in the toxicity of metals ions. Free Radical Biology and Medicine, 2: 321–336.