Nuran YURTSEVER, Kadriye SORKUN

3012

Kemaliye-Erzincan yöresinde üretilen balların mikroskobik ve organoleptik analizleri ile yöre ballarının botanik kökeninin saptanması

Kemaliye-Erzincan yöresinden 2002-2003 yılları arasında toplanan 29 bal örneğinde mikroskobik ve organoleptik analizler yapılmış ve Kemaliye-Erzincan yöresine ait farklı bitkisel kaynaklı bal örneklerinin bitkisel ve coğrafik kökenlerinin karakterize edilmesine yönelik iki analitik yöntem uygulanmıştır. Bunlar, organoleptik yöntemler ve melitopalinolojik analizlerdir. Organoleptik özelliklerde balıjı tadı, kokusu ve görünümü; melitopalinolojik analizlerde ise balda bulunan polenlerin taksonu ve baldaki nişastanın kaynağı saptanmıştır. Çalışılan, 29 bal örneğinden sadece bir örnek (5 no'lu bal) tek çiçek kaynaklı bal olarak belirlenmiştir. Geriye kalan 28 örnek çok kaynaklı bal olarak tanımlanmıştır. Kemaliye ballarında çok kaynaklı ballara temel oluşturan ve dominant polene sahip taksonlar Astragalus spp., Paliurus spp., Salix spp., Sanquisorba spp. ve Trifolium spp.'dir. Bu polenler, bazı ballarda dominant, bazı ballarda ise sekonder miktarda saptanmıştır. Astragalus spp., Paliurus spp., Salix spp., Sanquisorba spp. ve Trifolium spp. polenlerini dominant miktarda içeren ballar, organoleptik özellikleri bakımından iyi kalite bal olarak değerlendirilmiştir. Berberis spp., Carduus spp., Centaurea spp., Onobrychis spp., Rosaceae ve Thymııs spp. polenleri ise sadece sekonder miktarda bulunmuştur. Kemaliye balları kendi içerisinde, 10 gram baldaki Toplam Polen Sayısı (TPS-10 g) parametresi yönünden değerlendirildiği zaman, TPS 10 g'ın 3738 ile 345045 arasında (S51649) değiştiği gözlenmiştir. Çalışılan balların % 89,7'sinin dışardan katkılı nişasta içerdiği, % 10,3'ünde ise tağşiş bulunmadığı saptanmıştır.

Determination of botanical origin of the honey produced in the Kemaliye-Erzincan Region in Eastern Turkey by microscopical and organoleptical analyses

29 honey samples collected during 2002-2003 from the Kemaliye-Erzincan region in eastern Turkey were analyzed by microscopical and organoleptical analyses. In this study, two analytical methods were used for characterizing botanical and geographical origins of the honey samples from the Kemaliye-Erzincan area. They were organoleptical methods and mellissopalynological analyses. In organoleptical analysis, aroma, taste and appearance of the honey and in mellissopalynological analysis, pollen taxa and starch sources of the honey were determined. Among the 29 honey samples, only one sample (sample 5) was determined as unifloral. The others were identified as multifloral. The dominant pollen taxa in multifloral honeys were Astragalus spp., Paliurus spp., Salix spp., Sanguisorba spp. and Trifolium spp. These taxa were identified in some honeys as dominant and in some honeys as secondary. Honeys that contained Astragalus spp., Paliurus spp.,.Salix spp., Sanguisorba spp. and Trifolium spp. pollens were determined as having high quality properties by means of organoleptical analysis. Berberis spp., Carduus spp., Centaurea spp., Onobrychis spp., Rosaceiae and Thymus spp. pollens were identified only secondarily in multifloral honeys. When TPN-10 g (Total Pollen Number in 10 g honey) of the Kemaliye honeys was considered, TPN-10 g ranged from 3738 to 345045 (=51649). According to the starch analysis results of the honey samples, 89.7% of the source data contained starch from an outside source, while 10.3% was unadulterated.

___

  • 1.Balcı, E, Ankara'da üretilen ballarla ankara piyasasında satılan balların fiziki kimyevi ve biyolojik özellikleri üzerinde araştırmalar, Gıda-Tarım Hayvancılık Bakanlığı Mesleki Yayınlar Serisi, Ankara, 1978.
  • 2.Anonim, Türk Gıda Kodeksi-Bal Tebliği, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, 2001 /110 EC sayılı AB Bal Tebliğine Uyum Değişiklikleri, Ankara, 1-5, 2004 .
  • 3.Moar, N. T, Pollen analysis of New Zealand honey, Journal of Agricultural Research, 28, 38-70, 1985.
  • 4.Feller-Demalsy, M., Parent J., Strachan A. A., Microscobic analysis of honeys from Alberta, Canada, Journal of Apicultural Research, 26:2, 123-132, 1987.
  • 5.Feller-Demalsy, M., Parent J., Strachan A. A., Microscobic analysis of honeys from Manitoba, Canada, Journal of Apicultural Research, 28:1,41-49, 1989.
  • 6.Vıllanueva-G, R., Nectar sources of european and africanized honey bees (Apis mellifera L.) in The Yucatan Peninsula, Mexico, Journal of Apicultural Research, 33:1, 44-58, 1994.
  • 7.Ramanujam, C. G. K. and Kalpana, T, Microscopic analysis of honeys from a Costal District of Andhra Pradesh, India, Review of Paleobotany and Palynology, 89, 469-480, 1995. 8.Coffey, M. E and Breen, J., Seasonal variation in pollen and nectar sources of honey bees in Ireland, Journal of Apicultural Research, 36:2, 63-76, 1997.
  • 9.Maurizio, A., Pollen analysis of honey, The Bee World, 32:1,1-6, 1951.
  • 10.Qustiani, M. A., Das mikroskopische bild der honige des östlichen mittelnıeergebietes, Doktara Tezi, Fachbereich Allgemeine Naturwissenschaften der Universitat Hohenheim, Stuttgart, Deutschland, 37, 1976.
  • 11.Sorkun, K, İnceoğlu, Ö., İç Anadolu bölgesi ballarında polen analizi, Doğa Bilim D., 8: 2, 222-228, 1984a.
  • 12.Sorkun, K. ve İnceoğlu, Ö., İç Anadolu ballarında bulunan dominant polenler, Doğa Bilim Dergisi, 8:3,377-381, 1984b.
  • 13.Sorkun, K. ve İnceoğlu, Ö., İç Anadolu ballarında bulunan sekonder polenler, Doğa Bilim Dergisi, 8:3, 382-384, 1984c.
  • 14.Sorkun, K. ve Yuluğ, N., Rize-İkizdere yöresi ballarının polen analizi ve antimikrobik özellikleri, Doğa Bilim Dergisi, 9:1, 118-123, 1985.
  • 15.Sorkun, K. ve Doğan, C, Türkiye'nin çeşitli yörelerinden toplanan ballarda polen analizi, Hacettepe Fen ve Mühendislik Bilimler Dergisi, 24: A-C, 15-24, 1995.
  • 16.Sorkun, K. and Şahin, A., The source of starch grains from Turkish pine honey, Journal of Apicultural Research, 39: 1-2, 85-86, 2000.
  • 17.Sorkun, K, Doğan, C, Başoğlu, N., Gümüş, Y, Ergün, K., Bulakeri., N., Işık, N., Türkiye'de üretilen doğal ve yapay balların ayırt edilmesinde fiziksel, kimyasal ve mikroskobik analizler, Mellifera, 2:4, 13-21, 2002.
  • 18.Sorkun, K, Rize-Anzer yöresi ballarının polen analizi, Hacettepe Üniversitesi Araştırma Birimi, Proje no. 00 02 601 003, 37, 2003.
  • 19.Atalay, İ., Türkiye'nin ekolojik bölgeleri, Orman Bakanlığı Yayınları 63, ISBN:975-8273-41-8, İzmir, 160-176,2002.
  • 20.Louveaux, J., Maurizio, A., Vorwohl, G., Internationale kommission fur ıenenbotanik der ı.u.b.. methodik der melissopalynologie, Apidologie, 1:2,193-209, 1970.
  • 21.Erdtman, G., Handbook of Palynology, Hafner Publishing Co., New York, 486, 1969.
  • 22.Aytuğ, B., İstanbul çevresi bitkilerinin polen atlası, İstanbul, 330, 1971.
  • 23.Kapp, R. O., Pollen and Spores, 249, 1971.
  • 24.Markgraf, V. and D'Antoni, H. L., Pollen flora of Argentina, The University of Arizona Press, Tucson, Arizona, 208, 1978.
  • 25.Nilsson, S., Praglowski, J., Nilsson, L., Atlas of airborne pollen grains and spores in Northern Europe, Stockholm, 159, 1983.
  • 26.Faegri, K. and iversen, J., Textbook of pollen analysis, Ed. ; Faegri, K., Kaland, . E., Krzywinski, K., John Wiley & Sons, Chichester, IV Edition, 328, 1989.
  • 27.Iwanami, Y., Sasakuma, T, Yamada, Y, Pollen: Illustrations and scanning electronmicrographs, 191, 1988.
  • 28.Moore, D., Webb, J. A., Collinson, M. E., Pollen analysis, Blackwell Scientific Publications, London, U.K., 216, 1991.
  • 29.Pehlivan, S ., Türkiye'nin alerjen polenler atlası, Ünal Ofset, Ankara, 191, 1995.
  • 30.D'Albore, G. R., Textbook of melissopalynology, Apimondia Publishing House, Bucharest, 308, 1997.
  • 31.Sawyer, R., Honey identification, Cardiff Academic Press, U.K., 109, 1988.
  • 32.Barbattini, R., Gretti, M., lob, M., Sabatini, A. G., Marcazzan, G. I, Colombo, R., Osservazioni su Metcalfa pruinosa (Say) E indagine sulle caratteristiche del miele deivato dalla sua melata, Apicoltura, 7, 113-135, 1991.
  • 33.Warakomska, Z. and Jaroszynska, T, Analysis of the honeydew honey's Roztocze, Pszczelnicze Zeszyty Naukowe, Rok XXXVI, 149-156, 1992.
  • 34.Sorkun, K, Balda nişasta analizi, Teknik Arıcılık, 78, 6-8, 2002.
  • 35.Bonvehi, J. and Paujeola, A. G., Evolution of honey quality by organoleptical analysis, Apiacta, XXIII, 103-108, 1988.
  • 36.Gonnet, M., Judging the quality of honey by sensory analysis in bee products properties, Applications and Apitherapy, 247-251, 1996.
  • 37.Doğan, C. ve Sorkun, K., , Türkiye'nin Ege, Marmara, Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinden toplanmış ballarda polen analizi, Mellifera, 1:1, 2-12, 2001.
  • 38.Gümüş, Y, Sorkun, K., Doğan, C, Başoğlu, N., Bulakeri, N., Ergün, K., Türkiye'de üretilen doğal ve yapay kaynaklı balların ayırt edilmesine-esas olacak fiziksel, kimyasal ve palinolojik kriterlerin belirlenmesine yönelik araştırmalar, TÜBİTAK, Proje no: TOGTAG-1270, 112, 1999.
Mellifera-Cover
  • ISSN: 1302-5821
  • Başlangıç: 2001
  • Yayıncı: Hacettepe Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Kemaliye-Erzincan yöresinde üretilen balların mikroskobik ve organoleptik analizleri ile yöre ballarının botanik kökeninin saptanması

Nuran YURTSEVER, Kadriye SORKUN

Farklı bal arısı (Apis mellifera L.) genotiplerinde arı sütü üretimi üzerine çeşitli faktörlerin etkisinin araştırılması

Ulviye KUMOVA, Ali KORKMAZ, Ömer BERKİN, Mahir İNCEER

Hırvatistan' da arı bitkileri: ballarda polen analizi yoluyla belirleme

Giancarlo Ricciardelli D'ALBORE, Dragan BUBALO

Farklı yükseklikteki alanlarda Marchalina hellenica' nın (Genn.) (Hemiptera: Margarodidae) hayat döngüsü karakteristekleri üzerine çalışmalar

Behzat GÜRKAN