Abdurrahman Han Reformlarından 2015'e Afgan Modernleşmesi - The Modernization Of Afghanistan From Abdurrahman Khan Reforms To 2015
Öz Bazı batılı olmayan toplumlarda Batı toplumlarını örnek alarak gerçekleştirilen değişim sürecini ifade eden modernleşme, Afgan toplumunda Abdurrahman Han döneminde uygulamaya konan reformlarla başlamış ve Amanullah Han döneminde kazandığı ivmeyi Sovyet işgaline kadar sürdürmüştür. 1978 darbesiyle yönetime gelen Taraki, halefleri Hafizullah Amin ve Karmal’ın uyguladığı sosyalist modernleştirme teşebbüslerine karşı oluşan toplumsal direnç, 1979’da Sovyet işgaline yol açmıştır. Sovyetlerin sosyalist modernleştirme girişimine karşı oluşan toplumsal direnç silahlı bağımsızlık mücadelesine dönüşmüştür. Sovyetlerin bu silahlı mücadeleye sert karşılık vermesi nedeniyle, Afganistan’ın modernleşme adına sahip olduğu tüm kazanımları tahrip olmuştur. Sovyetler geri çekildikten sonra mücahit gruplar arasında iç savaş baş göstermiştir. İç savaş dönemi ile Taliban döneminde modernleşme adına herhangi bir adım atılmamış, dahası mevcut kazanımlar da rafa kaldırılmıştır. Özellikle kadınların sahip olduğu tüm haklar ihlal edilmiştir. 2001’de ABD önderliğindeki koalisyonun müdahalesi sonrasında ülkeyi istikrara kavuşturmak için yeniden yapılanma programı uygulamaya konmuştur. Bu program doğrultusunda, yapılan dış yardımların da katkısıyla, güvenlik, eğitim, sağlık, altyapı, ulaşım, madencilik, tarım, iletişim gibi sektörlerde uzun mesafe kat edilmiştir ancak Afganistan dış yardımlar olmadan bu reform sürecini devam ettirmeye henüz hazır değildir.
Anahtar Kelimeler:
Afganistan, modernleşme, yeniden yapılanma, reform, eğitim, güvenlik
- Yayın Aralığı: 4
- Başlangıç: 2009
- Yayıncı: Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü