4-6 YAŞ KUR’AN KURSU ÖĞRETİCİ KİTAPLARININ GELİŞİM PSİKOLOJİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ*

Okul öncesi dönemde çocuğun psikolojik gelişimine uygun bir şekilde 4-6 yaş Kur’an kurslarında masallar ve oyunlarla verilen din ve değerler eğitimi önemlidir. Bu çalışmada, Diyanet İşleri Başkanlığı’na (DİB) bağlı olarak il müftülükleri bünyesinde açılan, 4-6 yaş Kur’an Kursu Öğretici Kitapları 1 ve 2 içerisinde yer alan konular, çocuk gelişim psikolojisi açıdan incelenmiştir. Çalışma, bütüncül tekli durum desenli nitel bir araştırmadır. Veri toplama basılı dokümanlar üzerinden yapılmış ve bu dokümanlar betimlenmiştir. İncelenen dokümanlarda; Kur’an Kursları Öğretici 1. Kitapta “Allah Bizi Duyuyor, Peygamberimizin Çocuklara Sevgisi, Sahabenin İkramı, Sadaka, Şeftali Ağacı Hikâyesi” ve 2. Kitapta “Zeytin Yağlı Pırasa” başlıklı bölümlerde yanlış anlamaya müsait olacak ifadeler yer almaktadır. Bayram namazlarının anlatıldığı bölüm ise cinsiyetçi bir bakış ile sunulmuştur. İkinci kitapta hikâyeler daha uzun, görsel daha azdır. Ayrıca, her iki kitapta “Vedûd, Hâlık, mucize, vefat etti, ölüm vs.” gibi soyut kavramlar geçmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Din Psikolojisi, Gelişim Psikolojisi, Çocuk Psikolojisi, 4-6 Yaş Çocuk Kur'an Kursu, Hikaye, Masal

THE EVALUATION OF QURAN COURSE EDUCATION BOOKS FOR 4-6 YEARS IN TERMS OF DEVELOPMENTAL PSYCHOLOGY

The four-six-year-old period is the stage in which the development of religious feelings and curiosity about religious issues are most intense in children. In this period, the religious education or values education that the child receives affects his/her religiosity and moral development in the future. Therefore, religious and values education given with fairy tales and games in the Quran Courses for the ages of 4-6, in accordance with the psychological development of the child, is important. In this study, the subjects included in the 4-6 year old Quran Courses Tutorial Books 1 and 2 opened within the body of the Provincial Mufti under the Presidency of Religious Affairs (PRA) were examined in terms of child developmental psychology. The study is a holistic single-case qualitative research. Data collection was done on printed documents and these documents were described. In the article, after the development features are briefly explained, the evaluation of the documents is given. In the reviewed documents: In the Quran Courses Tutorial 1st Book, "Allah Hears Us, Our Prophet's Love for Children, Companions' Treats, Charity, The Peach Tree Story" and in the 2nd Book, "Leeks with Olive Oil", there are statements that are misleading and prone to misunderstanding. In the same book, the stories are longer and the visuals are less. In both books (1-2) abstract concepts such as "wadud, khaliq, miracle, passed away, death etc." are mentioned. All studies related to Quran Courses for the ages of 4-6 have been carried out in the field of religious education. This is the first study in the field in terms of the psychology of religion, based on developmental psychology.

Keywords:

Psychology of religion, Developmental psychology, Child psychology, 4-6 Year old Quran Course, Tales, Story,

PDF

___

Altınköprü, T. (2016). Çocuk psikolojisi. Ankara: Hayat Yayınları.
Arnold, A. (1995) Çocuğunuz ve oyun. (Çeviren: Gümüş, A.). İstanbul: Denge Yayınları.
Aybey, S. (2019). 4-6 Yaş grubu Kur’an kurslarının eğitim-öğretim faaliyetleri ve problemleri (Zonguldak ili örneği). Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 6 (2): 207-240.
Aytar Güngör, A. (2020). Toplumsal ve duygusal gelişim. (9. Baskı). A. Ulusoy, (Eds) içinde, Gelişim ve öğrenme psikolojisi (86-113). Ankara: Anı Yayınları.
Aytekin, Ç. (2016). Fiziksel büyüme ve motor gelişim. E. N. Baysal Metin, (Eds) içinde, Doğum öncesinden ergenliğe çocuk gelişimi (55-81). Ankara: Pegem Akademi.
Babaroğlu, A. (2016). Çocuk psikolojisi ve ruh sağlığı. (4. Baskı). Ankara: Vize Yayınları.
Baymur, F. (2017). Genel psikoloji. (26. Baskı). İstanbul: İnkilâp Yayınları.
Bee, H. ve Body, D. (2020). Çocuk gelişim psikolojisi. (Çeviren: Gündüz, O.). (6. Baskı). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Bilici, B. A. (2020). Çocuk psikolojisi ve din. (2. Baskı). İzmir: Akademik Gelişim.
Bovet, P. (1958). Din duygusu ve çocuk psikolojisi. (Çeviren: Odabaşı, S.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Buhari, Ebü Abdullah Muhammed b. İsmail. (2000). Sahih-i Buhari (1-631). El-kutübu's-sitte, (Mevsüatü'l-Hadis eş-Şerif içinde, Haz. Salih b. Abdülaziz). Arabistan: Daru's-Selam.
Cicceralli, K. S. ve White, J. N. (2019). Yaşam boyu gelişim. D.N. Şahin (Eds) içinde, Psikoloji bir keşif gezintisi (280-324). Ankara: Nobel Yayınları.
Çinemre, S. (2020). Lawrence Kohlberg ahlak gelişim teorisi ve ahlak eğitimi yaklaşımı. Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
Cirhinlioğlu, F. G. (2020). Çocuk gelişimi ve ruh sağlığı okul öncesi dönem. (4. Basım). Ankara: Nobel Yayınları.
Cole, L. ve Morgan, J. B. (1985). Çocukluk ve gençlik psikolojisi. (Çeviren: Vassaf, B. H.). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Çapan, B. E. (2021). İlk çocukluk dönemi gelişim alanları ve özellikleri. Ş. N. Özabacı (Eds) içinde, Çocuk psikolojisi (89-115). (2. Basım). Ankara: Nobel Yayınları.
Çöpür, M. (2019). Çocuk ruh sağlığı. Ankara: Nobel Yayınları.
Crowley, K. (2020). Çocuk gelişimi. (2. Basım). Ş. Ceyhan (Eds) içinde, Ankara: Nobel Yayınları.
Demir, Ö. ve Camadan, R. (2019). 4-6 Yaş grubu Kur'an kursları ebeveyn memnuniyeti: Bayburt il örneği. Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 9 (Bahar 2019): 7-38.
Demircioğlu, H. (2016). Sosyal duygusal gelişim. E. N. Baysal Metin (Eds) içinde, Doğum Öncesinden Ergenliğe Çocuk Gelişimi (163-196). Ankara: Pegem Akademi.
DİB, (2011). Kur’an kursları öğretim programları (pilot uygulama). İzmir.
Diler, R. (2020). 4-6 Yaş öğreticilerine göre mahremiyet eğitimi ve önemi (Nitel bir analiz). Eskiyeni 41(Eylül): 623-652.
Dodson, F. (1995). Çocuğunuzu tanıyor musunuz? (Çeviren: Gümüş, A.). İstanbul: Denge Yayınları.
Duman, N. (2018). Peri masallarının çocuk psişesindeki önemi. Journal of Social Humanities Sciences Research (JSHSR). 5 (23): 1078-1084.
Ebu Davud es-Sicistani, Süleyman b. Eş'as b. İshak el-Ezdi. (2000). Sünen-i Ebu Davud (1223-1608). El-kutübu's-sitte, (Mevsuatu'l-Hadis eş-Şerifi içinde, Haz. Salih b. Abdulaziz). Arabistan: Daru's-Selam.
Genç, M. F. (2019). Diyanet işleri başkanlığı'na bağlı 4-6 yaş grubu Kur’an kurslarında din eğitimi. İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi. 5 (2): 506-521.
Gerrig, J. R. ve Zimbardo, G. P. (2014). Psikoloji ve yaşam. (Çeviren: Sart, G.). İstanbul: Nobel Yayınları.
Hayes, N. (2018). Psikolojiyi anlamak. (Çeviren: Polat, F. & Hekimoğlu, A.). İstanbul: Optimist Yayınları.
Hökelekli, H. (1996). Din psikolojisi. Ankara: TDV Yayınları.
İçmeli, C. (2013). Çocukta dini duygu ve düşüncenin gelişmesi. Konuralp Tıp Dergisi. 5 (3): 66-75.
Jersild, A. T. (1979). Çocuk psikolojisi. (Çeviren: Günçe, G.). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
Kantarcıoğlu, S. (1991). Eğitimde masalın yeri. Ankara: MEB.
Karaca, F. (2011). Din psikolojisi. Trabzon: Eser Ofset.
Kasten, H. (2013). 4-6 Yaş çocuk gelişimi, gelişim psikolojisinin temel esasları II. (Çeviri editörü: Oğuz, E.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Kayıklık, H. (2011). Din psikolojisi bireysel dindarlık üzerine. Adana: Karahan Kitabevi.
Konuk, Y. (1994). Okul öncesi eğitim ve din duygusu. Diyanet Aylık Dergi. 37: (23-25).
Köylü, M. ve Oruç, C. (2020). Çocukluk dönemi din eğitimi. (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
Montessori, M. (2016). Çocuğunuz hakkında bilmeniz gerekenler. (Çeviren: Baykul, Z.). İstanbul: Kaknüs Eğitim Kitaplığı.
Morris, G. C. (2002). Psikolojiyi anlamak. (Çeviri editörü: Ayvaşık, H. B. & Sayıl, Melike). Ankara: Türk Psikologları Derneği Yayınları.
Onur, B. (2008). Gelişim psikolojisi. (8. Baskı). İstanbul: İmge Kitabevi.
Oruç, C. (2010). Okul öncesi dönemde dini duygunun kökenleri ve gelişimi. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 10 (3): 75-96.
Oruç, C. (2021). Çocuk medyalarında dinin sunuluşu. Çocuk ve Medeniyet. 6 (12): 147-171.
Özabacı, Ş. N.). Çocuk psikolojisi. (2. Basım). Ankara: Nobel Yayınları.
Pazarlı, O. (1968). Din psikolojisi. Ankara: Remzi Kitabevi.
Peker, H. (2003). Din psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
Piaget, J. (2015). Çocuğun ahlaki yargısı. (Çeviren: Dündar, İ.). İstanbul: Pinhan Psikoloji.
Piaget, J. (2019). Zekâ psikolojisi. (Çeviren: Yılmaz, İ. H.). (2. Baskı). İstanbul: Pinhan Psikoloji.
Piaget, J. (2020). Çocuk psikolojisi. (Çeviren: Türkay, O.). (4. Basım). İstanbul: Pinhan Psikoloji.
Santrock, W. J. (2018). Yaşam boyu gelişim. (Çeviri Editör: Yüksel, G.). Ankara: Nobel Yayınları.
Senemoğlu, N. (2020). Gelişim, öğrenme ve öğretim. (27. Baskı). Ankara: Anı Yayınları.
Şahin, S. (2016). Bilişsel gelişim. E.N. Baysal Metin (Eds) içinde, Doğum öncesinden ergenliğe çocuk gelişimi (84-122). Ankara: Pegem Akademi.
Şentürk, H. (2017). Din psikolojisine giriş. İstanbul: İz Yayıncılık.
Tosun, C. ve Çapcıoğlu, F. (2015). 4-6 Yaş Kur’an kursları öğretim programının dini gelişim kuramları çerçevesinde incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi. 5 (5): 705-720.
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (TDVİA). (1994). Diş kirası. (c. 9, s. 375). İstanbul: TDV Yayınları.
Türküm, A. S. (2021). Aile yapısı içinde çocuk. Ş. N. Özabacı (Eds) içinde, Çocuk psikolojisi (140-161). (2. Basım). Ankara: Nobel Yayınları.
Ünver Bağcıoğlu, G. (2020). Bedensel ve devinsel gelişim. (9. Baskı). A. Ulusoy (Eds) içinde, Gelişim ve öğrenme psikolojisi (18-38). Ankara: Anı Yayınları.
Üzümcü, M. ve Çınar, N. (2020). Öğreticilerine göre diyanet 4-6 yaş Kur’an kursları (Çorlu örneği). Trabzon İlahiyat Dergisi. 7 (1) (Bahar 2020): 7-51.
Vergote, A. (1978). Çocukta din. (Çeviren: Fırat, E.). AÜİFD. XXII: 315-329.
Wadsworth, B. J. (2015). Piaget’in duyuşsal ve bilişsel gelişim kuramı. (5. Baskından Çeviri). Selçuk, Z. (Eds). Ankara: Pegem Akademi.
Yaşar Can, M. (2018). Türkiye’de 37-72 aylık çocuk profili. A. Köksal Akyol (Eds) içinde, Erken çocukluk döneminde gelişim II (11-44). Ankara: Anı Yayınları.
Yavuz, K. (2012). Çocukta dini duygu ve düşüncenin gelişmesi. (3. Baskı). İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
Yavuzer, H. (2012). Çocuk psikolojisi. (35. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yavuzer, H. (2013). Çocuğunuzun ilk 6 yılı. (29. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yavuzer, H. (2015). Çocuğu tanımak ve anlamak. (13. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
Yin, R. K. (2017). Durum çalışması araştırması. (3. Baskıdan Çeviri, Çeviren: Günbay, İ.). Ankara: Nobel Yayınları.
Yörükoğlu, A. (2007). Çocuk ruh sağlığı. (7. Baskı). İstanbul: Özgür Yayıncılık.
Yüksel, Z. (2021). 4-6 Yaş Kur’an Kursu Öğreticilerinin Öğretim Yöntemleri Açısından Yeterlik Algıları (Çankırı Örneği). Dini Araştırmalar. 24 (60): 147-17.