Deniz SAY SAHİN, Melek ZUBAROĞLU YANARDAG, Umut YANARDAG

Yaşlı Evde Bakım Hastaları Risk Değerlendirme Ölçeği Geliştirme Çalışması

Evde bakım, günümüzde özellikle yaşlı hastaların sıklıkla ihtiyaç duyduğu bir hizmet modelidir. Evde bakım ve evde sağlık hizmeti veren kurum ve üniteler açısından bu hizmete başvuran bireylerin evde bakım ihtiyacı risklerinin belirli boyutlar altında incelenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu boşluğun doldurulması amacıyla Türkiye’deki yaşlı hastaların evde bakım ihtiyacı riskini ölçmeye yönelik 21 maddeden oluşan 2 dereceli(evet/hayır) bir ölçek geliştirilmiştir. Ölçek geliştirme çalışması kapsamında pilot uygulamanın ardından, Burdur ilinden 506 yaşlı bireye ulaşılarak ölçeğin deneme formu uygulanmıştır. Veriler açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizine tabi tutulmuştur. Veriler R programı, IBM Sosyal Bilimler için İstatistik Paket Programı (IBM Statistical Package for Social Sciences-SPSS 24) ve Lisrel 8.7 kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonrasında ortaya çıkan ölçeğin, “Hastanın Genel Sağlık ve Fiziksel Özerklik Durumu” ve “Hastanın Yaşam Alanının Uygunluğu ve Ekonomik Durumu” olmak üzere iki boyuttan oluştuğu tespit edilmiştir. Ölçek için hesaplanan KMO değeri 0,603 olarak bulunmuştur. Ölçeğin birinci boyutu için hesaplanan KR-20 iç tutarlılık katsayısı 0,895; ikinci boyut için 0,680 ve tüm ölçek için ise 0,840 olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yaşlı, Evde bakım

The Development of a Risk Evaluation Scale for Elderly Patients with Home Healthcare

Home healthcare is a service model for which there is a currently growing need, especially for elderly patients. The examination of the home healthcare requirement risks under certain headings is of great importance for institutions or units providing home healthcare and for individuals applying for these services. To fill this gap, a 2-grade (yes/no) scale has been developed comprising 21 items to measure the home healthcare requirement risks of elderly patients in Turkey. In the context of the development of the scale, following a pilot study, a trial form of the scale was applied to 506 elderly individuals in the province of Burdur. Explanatory and confirmatory factor analysis was applied to the data, using R program, SPSS vn 24 (IBM Statistical Package for Social Sciences) and Lisrel 8.7 software. The scale that emerged at the end of the analysis comprised two dimensions; “The General Health Status and Physical Autonomy of the Patient” and “The Suitability of the Living Area of the Patient and the Economic Status”. The KMO value calculated for the scale was 0.603. the KR-20 internal consistency coefficient calculated was 0.895 for the first dimension, 0.680 for the second dimension and 0.840 for the whole scale.

Keywords:

Elderly, Homecare, risk scale, development,

PDF

___

Akgün, S., Bakar, C., & Budakoğlu, İ., (2004). Trends of elderly population in the world and Turkey: Problems and recommendations. Turkish Journal of Geriatrics, 7(2), 105-110.
Brent, N. J., (1994). Risk management and legal issues in home care: the utilization of nursing staff. Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing, 23(8), 659–666.
Brueckner, G., Pace, D., (1989). Implementing and Effective Home Care Risk Management Program. Perspectives in Healtcare Risk Management, 9, 25-28.
Büyüköztürk, Ş., (2009). Data Analysis Handbook for Social Sciences Statistics, Research Design SPSS Practices and Interpretation (10th ed.). Pegem A Press, Ankara.
Cerny, B. A., Kaiser, H. F., (1977). A study of a measure of sampling adequacy for factor-analytic correlation matrices. Multivariate Behavioral Research, 12(1), 43-47.
Çatak, B., Kılınç, A. S., Badılıoğlu, O., Sütlü, S., Sofuoğlu, A. E., Aslan, D., ( 2012). Profile of elderly patients who use health services in their homes and in-home care. Turkısh Journal of Public Health, 10(1), 13-21.
Donald, I. P., (2009). Housing and health care for older people. Age and Ageing, 38 (1), 364-367.
Field, A. P., (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics : and sex and drugs and rock 'n' roll (4th ed.). Sage, Los Angeles.
Fox, J., (2014). The ’polycor’ package. Documentation available at CRAN. Retrieved from http://cran.r-project.org/web/packages/polycor/index.html
Gökler, E.G., Ünal,E., Aydın, R., Metintaş, S., Işıklı, B., & Önsüz, M.F., (2015). Developing a Home Health Care Need Scale for the Elderly. Turkısh Journal of Geriatrics, 18(3); 231-237.
Ikegami N., (1997). Public long-term care insurance in Japan. Jama, 278, 1310-1314.
Işık, O., Kandemir, A., Akif, M. E., Fidan, C., (2016). Profile of patients who use home care health services and evaluation of provided service. Hacettepe Journal of Health Administration, 19(2), 171–186.
Jöreskog, K.G., Sörbom, D., (2004). LISREL 8.7 for Windows [Computer software]. Scientific Software International, Inc., Lincolnwood, IL.
Kane, R. L., Kane, R. A. (2001). What older people want from long-term care, and how they can get it. Health Affairs, 20 (6), 114-127.
Karahan A., Güven S., (2002). Yaşlılıkta Evde Bakım, Geriatri, 5(4): 155-159.
Kline, R.B., (2010). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). Guilford Press., New York.
Lagergren, M., (1993). ASIM: a system for monitoring and evaluating the long-term care of the elderly and disabled. Health Services Research, 28(1):27–44.
Markkanen, P., Galligan, C., Quinn, M., (2017). Safety risks among home infusion nurses and other home health care providers. Journal of Infusion Nursing, 40(4), 215–223.
Muthén, B. O., (1984). A general structural equation model with dichotomous, ordered categorical, and continuous latent variable indicators. Psychometrika, 49, 115–132.
Muthén, B. O., Satorra, A., (1995). Technical aspects of Muthén’s LISCOMP approach to estimation of latent variable relationships with a comprehensive measurement model. Psychometrika, 60, 489–503.
PQSA (2013). Hazard Identification, Risk Assessment and Control Management. Retrieved from http://homecareplus.asn.au/wp-content/uploads/Hazard-Identification-Risk-Assessment-and-Control-Management-.pdf (Access: 20.10.2018)
R Core Team (2017). R: A Language and Environment for Statistical Computing. Retrieved from https://www.R-project.org/ (Access: 20.10.2018)
Rogers, S., Komisar, H., (2003). Who Needs Long-Term Care? Georgetown University Long- Term Care Financing Project. Retrieved from http://ltc.georgetown.edu/pdfs/whois.pdf (Access: 20.10.2018)
Söylemez, M. N., (2011). Home care needs, the level of providing care and affecting factors in Honaz Population, Denizli. (Unpublished master’s thesis). Pamukkale Üniversitesi, Denizli/ Turkey.
Subaşı, N., (2001). Home health care survey in the province of Çankaya, Ankara. (Unpublished doctoral dissertation). Hacettepe Üniversitesi, Ankara/Turkey.
Taşkın, Ç., Akat, Ö., (2010). Araştırma Yöntemlerinde Yapısal Eşitlik Modelleme. Bursa: Ekin Yayınevi.
Thome, B., Dykes, A.K., Hallberg, I.R., (2003). Home care with regard to definition, care recipients, content and outcome: Systematic literature review. Journal of Clinical Nursing, 12, 860- 872.
Turkish State Planning Organization (1992). Research on Turkish Family Structure. (Publ. No: DPT 2313). Ankara: B. Atalay, Y. M. Konta, S. Beyazıt, S., & K. Madencioğlu.
TURKSTAT (2016).Türkiye Sağlık Araştırması. http://www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=24573 (Access: 10.05.2018)
TURKSTAT (2017). Merkezi dağıtım sistemi, Ölçümler. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/ (Access: 10.02.2018)
Official Newspaper (2005). Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/03/20050310-5.htm (Access: 08.04.2018)